Τῇ ΚΘ’ (29ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ΙΑΣΟΝΟΣ καὶ ΣΩΣΙΠΑΤΡΟΥ.

Ἀλλ’ ὁ Χριστόδουλος, ὑψώσας τὸν Σταυρὸν διὰ τῆς δεξιᾶς του χειρός, εἶπε· «Χριστὸν ζητῶ, Χριστὸν ποθῶ καὶ Αὐτὸν προσκυνῶ». Ὁ ἄρχων τότε διέταξε νὰ ἁπλωθῇ ἀμέσως ἐπὶ ξύλου καὶ νὰ κτυπηθῇ εἰς τὸ μέσον τῆς κεφαλῆς. Εὐθὺς δὲ ἐξετελέσθη ἡ προσταγή του. Κτυπηθεὶς δὲ ὁ μακάριος καὶ διογκωθείσης τῆς κεφαλῆς του μέχρι τῶν ὀφθαλμῶν, ἐβόησε διὰ φωνῆς μεγάλης· «Εὐχαριστῶ σοι, Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ. Ἰδού, ἐν τῷ αἵματί μου βαπτίζομαι δέχθητι ἐν εἰρήνῃ τὴν ψυχήν μου». Ἀμέσως δὲ ἐτελειώθη. Ὁ δὲ ἄρχων, λαβὼν πέλεκυν, διεχώρισε διὰ τούτου αὐτὸν εἰς τὸ μέσον καὶ ἔρριψεν αὐτὸν ἔξω τῆς πόλεως ἵνα καταφαγωθῇ ὑπὸ τῶν κυνῶν.

Ταῦτα ἀφοῦ ἔπραξεν ὁ μυσαρὸς ἔπαρχος, ἠγέρθη καὶ μετὰ τῆς συνήθους τάξεως μετέβαινεν εἰς τὴν φυλακήν, ὅπου εὑρίσκετο ἡ Ἁγία Κερκύρα, ἡ ἀμνὰς τοῦ Χριστοῦ. Ὡς δὲ ἔφθασεν εἰς τὸ προαύλιον, ἠμποδίζετο νὰ προχωρήσῃ ὑπὸ τῆς ἄρκτου. Διότι, ἐκπηδήσασα αὕτη ἐκ τῶν ἔσω, κατεδίωκεν αὐτὸν καὶ τοὺς σὺν αὐτῷ μετ’ ἐπιεικείας. Εὐθὺς τότε ἐλθὼν εἰς τὸν βασιλέα ἀνήγγειλε πρὸς αὐτὸν τὰ γενόμενα. Τότε ὁ βασιλεὺς ἔδωσεν εἰς αὐτὸν ἐξουσίαν νὰ φονεύσῃ τὴν παρθένον, δι’ οἵας ποινῆς θὰ ἔκρινε· ὅθεν ἐκεῖνος προσέταξε τὸ πλῆθος νὰ μεταφέρωσι ξύλα πολλὰ καὶ νὰ κατακαύσωσι τὴν Ἁγίαν μετὰ τοῦ θηρίου καὶ τῆς φρουρᾶς. Τούτου δὲ γενομένου ταχέως καὶ ἐνῷ τὸ πῦρ ὑψοῦτο μετὰ θορύβου, τὸ μὲν θηρίον, ὑπὸ τῆς προνοίας τοῦ Θεοῦ διαφυγόν, ἐπέστρεψεν εἰς τὸν τόπον του, ἡ δὲ Ἁγία παρθένος, ἂν καὶ ἐν τῷ μέσῳ τῆς φοβερᾶς ἐκείνης πυρᾶς εὑρίσκετο, ὅμως ἐφυλάττετο ἀβλαβὴς ὑπὸ τῆς θείας Χάριτος προσευχομένη καὶ εὐλογοῦσα τὸν Κύριον. Διότι θεῖος Ἄγγελος, σταλεὶς ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, μετέβαλε τὸ πῦρ καὶ τὰς φλόγας εἰς δροσερὰν πνοὴν ἁνέμου σωτήριον, ὡς ἄλλοτε ἐν Βαβυλῶνι διὰ τοὺς Ἁγίους Τρεῖς Παῖδας ἐγένετο.

Μετὰ δὲ τρεῖς ἡμέρας, ὅτε μετὰ τῶν ξύλων ἐσβέσθη τὸ πῦρ, ἦλθεν ὁ βασιλεὺς περίλυπος εἰς τὴν φυλακὴν καὶ, σταθεὶς μακράν, ἔλεγε πρὸς τοὺς στρατιώτας· «Εἰσέλθετε καὶ ἐρευνήσατε μήπως ἀνεύρετε Λείψανόν τι τῆς ταλαιπώρου ἐκείνης, ἂν δὲ τυχὸν ἀνεύρετε, θάψατε αὐτὸ, διότι εἶναι θυγάτηρ βασιλέως». Εἰσελθόντες δὲ οἱ στρατιῶται εἶδον τὴν Μάρτυρα τοῦ Χριστοῦ καθημένην καὶ ἐκτείνουσαν τὰς χεῖρας αὐτῆς πρὸς τὸν οὐρανόν, ἐνῷ Ἄγγελος Κυρίου φωταυγὴς περιέσκεπε ταύτην διὰ τῶν πτερύγων του. Φοβηθέντες τότε ἔσπευσαν πρὸς τὸν βασιλέα καὶ ἀνήγγειλαν τὸ παράδοξον θαῦμα. Ὁ δὲ βασιλεύς, ἐκπλαγείς, ἐπέτρεψε νὰ τὴν καλέσουν. Ἐξελθοῦσα δὲ ἡ Ἁγία Μάρτυς ἐστάθη πρὸ τοῦ βασιλέως μὲ θαρραλέαν ψυχὴν καὶ φαιδρὸν πρόσωπον.


Ὑποσημειώσεις

[1] Τύμβος κυρίως ἐκαλεῖτο παρὰ τοῖς ἀρχαίοις ὁ λοφοειδὴς τάφος, ὁ σχηματισμένος ἐκ συσσωρευμένου πέριξ τοῦ τάφου χώματος. Ἐκαλεῖτο δὲ οὕτως καὶ ἡ ἐπιτύμβιος στήλη ἢ λίθος ὁ ἐπὶ τοῦ τάφου τιθέμενος, γενικώτερον δὲ ὁ τάφος.

[2] Ὁ Ναὸς οὗτος ὑπὸ τὸ ὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, ὡς εἶναι γνωστὸν ἀπὸ ἐγκώμιον εἰς τὸν Ἅγιον Ἀπόστολον Ἀνδρέαν, τὸ ὁποῖον ἐξεφώνησεν ἐν αὐτῷ ὁ τότε Ἀρχιεπίσκοπος Κερκύρας Ἀρσένιος, διετηρήθη ὡς εἶχε μέχρι τῶν μέσων τοῦ ΙΒʹ αἰῶνος. Ὀλίγον βραδύτερον καὶ πιθανώτατα ὑπερμεσοῦντος τοῦ αὐτοῦ ΙΒʹ αἰῶνος ὁ Ναὸς ἀνῳκοδομήθη ἐκ βάθρων, ὡς ἔχει νῦν, ὑπὸ τοῦ ἐν αὐτῷ ὑπηρετοῦντος ἐφημερίου Στεφάνου, μετωνομάσθη δὲ μετὰ τὴν ἀνοικοδόμησίν του ἐπ’ ὀνόματι τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Ἰάσονος καὶ Σωσιπάτρου διὰ τοὺς ἐν αὐτῷ εὑρισκομένους τάφους τῶν Ἁγίων. Τοῦτο μαρτυρεῖται ἐκ δύο ἐπιγραφῶν ἐντετειχισμένων ἐπὶ τῆς δυτικῆς προσόψεως τοῦ Ναοῦ, ἑκατέρωθεν τῆς εἰσόδου. Ἐντὸς τοῦ Ναοῦ τούτου καὶ κάτωθεν τοῦ δεσποτικοῦ καὶ τοῦ διακονικοῦ, δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ τῆς ὡραίας πύλης, σῴζονται μέχρι σήμερον οἱ τάφοι τῶν Ἁγίων.

Ὁ Ναὸς οὗτος τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Ἰάσονος καὶ Σωσιπάτρου, ᾠκοδομημένος εἰς σχῆμα Ἑλληνικοῦ Σταυροῦ, διὰ μικροῦ θόλου καὶ τριῶν ἀρχαίων μονολίθων κιόνων κεκοσμημένος ἔσωθεν, παρουσιάζει ἐξαίρετον δεῖγμα μικρῶν Βυζαντινῶν Ἐκκλησιῶν, ὅστις μετὰ τοῦ εἰς τὸ χωρίον τῶν Νυμφῶν Ναοῦ τοῦ Ἐσταυρωμένου εἶναι οἱ μόνοι ἐν Κερκύρᾳ Ναοὶ οἱ ἄχρι τοῦδε διασῴζοντες τὸν Βυζαντινὸν ρυθμόν. Ἡ δὲ Μεγάλη Ἐκκλησία, τὴν ὁποίαν ἀνήγειρεν ὁ ἴδιος ὁ βασιλεὺς Σεβαστιανός, ταυτίζεται ἐκ τῆς λαϊκῆς παραδόσεως πρὸς τὴν σημερινὴν βασιλικὴν τῆς Παλαιοπόλεως Κερκύρας. Κατὰ τὴν παράδοσιν ταύτην ὁ Ναὸς οὗτος τιμώμενος ἐπ’ ὀνόματι τῆς Ἁγίας Κερκύρας, τῆς θυγατρὸς τοῦ βασιλέως Κερκυλλίνου, εἶναι θεματοφύλαξ πλουσίων θησαυρῶν κεκρυμμένων εἰς τὰς κατακόμβας αὐτοῦ, τῶν ὁποίων ἡ εἴσοδος εὑρίσκεται εἰς τὸ ἱερὸν τοῦ Ναοῦ τούτου.

[3] Πρόκειται κατὰ τὴν λαϊκὴν παράδοσιν περὶ τοῦ ἔτι καὶ νῦν σῳζομένου Ναοῦ τῆς Ἁγίας Κερκύρας, περὶ οὗ βλέπε ἐν τῇ ἀνωτέρω ὑποσημειώσει.