Λόγος περὶ Εὐχαριστίας, τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Βασιλείου τοῦ Μεγάλου.

Ἀλλὰ καὶ πόλεις μεγάλαι καὶ ὀνομασταὶ καὶ διὰ τὰ λαμπρὰ κτίσματά των καὶ διὰ τὴν δύναμιν καὶ τὸν πλοῦτον τῶν κατοίκων των, αἱ ὁποῖαι ἦσαν περίφημοι διὰ τὴν ἀφθονίαν τῶν ἀγαθῶν των καὶ εἰς τὴν χώραν καὶ εἰς τὴν ἀγοράν, σήμερον εἶναι ἐρειπωμέναι καὶ μόνον μερικὰ σημεῖα τῆς παλαιᾶς δόξης των διατηροῦν. Ἀκόμη δὲ καὶ πλοῖον, τὸ ὁποῖον πολλὰς φορὰς ἐσώθη ἀπὸ τὰς τρικυμίας τῆς θαλάσσης καὶ τὸ ὁποῖον μυρίας φορὰς ἐταξίδευσε καὶ ἄπειρα φορτία ἐμπορευμάτων μετέφερε, μὲ μίαν ἰσχυρὰν πνοὴν τοῦ ἀνέμου ἐξηφανίσθη. Καὶ στρατεύματα, τὰ ὁποῖα πολλὰς φορὰς ἐνίκησαν τοὺς ἀντιπάλους των κατὰ τὰς διαφόρους μάχας, ὅταν μετεβλήθησαν τὰ πράγματα, κατήντησαν ἐλεεινὸν θέαμα καὶ διήγημα. Ἔθνη δὲ ὁλόκληρα καὶ νῆσοι, τὰ ὁποῖα ἔφθασαν εἰς μεγάλην ἀκμὴν καὶ δύναμιν, καὶ πολλὰς νίκας ἐκέρδισαν τόσον κατὰ ξηρὰν ὅσον καὶ κατὰ θάλασσαν καὶ πολὺν πλοῦτον συνήθροισαν ἀπὸ τὰ λάφυρα, ἢ μὲ τὴν πάροδον τοῦ χρόνου ἐξέπεσαν ἢ ὑποδουλωθέντα ἀντήλλαξαν τὴν ἐλευθερίαν των διὰ τῆς δουλείας. Γενικῶς, ὁποιονδήποτε ἀπὸ τὰ μεγάλα καὶ ἀνυπόφορα κακὰ καὶ ἐὰν ἀναφέρῃς, ἡ ζωὴ ἔχει ἤδη νὰ μᾶς δώσῃ ἀνάλογα παραδείγματα. Ὅπως λοιπὸν διακρίνομεν τὰ διάφορα βάρη ἀπὸ τὴν κλίσιν τοῦ ζυγοῦ καὶ ὅπως δοκιμάζομεν τὴν διαφορὰν τοῦ χρυσοῦ διὰ τῆς λυδίας λίθου [2], κατὰ τὸν ἴδιον τρόπον, ὅταν ἐπαναφέρωμεν εἰς τὴν μνήμην μας τὰ μέτρα τὰ ὁποῖα καθώρισε δι’ ἡμᾶς ὁ Κύριος, δὲν ὑπάρχει κίνδυνος νὰ ξεφύγωμεν ἀπὸ τοὺς κανόνας τῆς σωφροσύνης.

Ὅταν λοιπὸν σοῦ συμβῇ κανὲν κακὸν ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ δὲν θέλεις νὰ πάθῃς, ἐὰν ἔχῃς προετοιμάσει τὸν ἑαυτόν σου ἀφ’ ἑνὸς μὲν δὲν πρόκειται νὰ δοκιμάσῃς μεγάλην ψυχικὴν συνταραχὴν καὶ ἀφ’ ἑτέρου ἡ ἐλπὶς τῶν μελλόντων ἀγαθῶν θὰ καθιστᾷ ἐλαφροτέρας τὰς παρούσας συμφοράς. Ὅπως δηλαδὴ ὅσοι ἔχουν ἀδύνατον ὅρασιν, ἀπομακρύνοντες τὰ βλέμματά των ἀπὸ τὰς ἐκτυφλωτικὰς λάμψεις, εὐχαριστοῦνται παρατηροῦντες τὰ ἄνθη καὶ τὴν χλόην, τοιουτοτρόπως καὶ ἡ ψυχὴ πρέπει νὰ μὴ βλέπῃ διαρκῶς τὰ λυπηρὰ γεγονότα, οὔτε νὰ μένῃ προσκεκολλημένη εἰς τὰς στενοχωρίας τῆς παρούσης ζωῆς, ἀλλὰ νὰ στρέφῃ τὰ βλέμματά της πρὸς τὴν θεωρίαν τῶν ἀληθινῶν ἀγαθῶν. Κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπον θὰ κατορθώσῃς τὸ νὰ χαίρῃς διαρκῶς, τὸ ὁποῖον μᾶς παραγγέλλει ὁ Ἀπόστολος. Ἐὰν ὅλος σου ὁ βίος ἀποβλέπῃ διαρκῶς πρὸς τὸν Θεόν, ἡ ἐλπὶς τῆς ἀνταποδόσεως θὰ ἀνακουφίζῃ τὰς λύπας καὶ τὰς στενοχωρίας τῆς παρούσης ζωῆς. Προσέβαλον τὴν τιμήν σου; Ἀλλὰ στρέψε τὴν σκέψιν σου πρὸς τὴν δόξαν, ἡ ὁποία σὲ περιμένει εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ τὴν ὁποίαν θὰ κερδήσῃς μὲ τὴν ὑπομονήν σου.


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὸν θρῆνον τοῦτον τοῦ Δαβὶδ διὰ τὸν θάνατον τοῦ Ἰωνάθαν βλέπε ἐν τῇ Βʹ Βασιλειῶν, αʹ 17-27. Ἐχθρὸς δὲ τοῦ ὁποίου τὸν θάνατον ὁμοῦ μετὰ τοῦ Ἰωνάθαν ἔκλαυσεν ὁ Δαβίδ, εἶναι ὁ Σαοὺλ ὁ βασιλεύς, ὁ πατὴρ τοῦ Ἰωνάθαν. Ἀμφότεροι οὗτοι, καθὼς καὶ ἕτεροι δύο ἀκόμη υἱοὶ τοῦ Σαούλ, ὁ Ἀμιναδὰβ καὶ ὁ Μελχισὰ ἐφονεύθησαν κατὰ τὴν μάχην, ἥτις ἔλαβε χώραν ἐπὶ τοῦ Ὄρους Γελβουέ. Βλέπε περὶ τούτου καὶ ἐν τῷ ὑφ’ ἡμῶν ἐκδοθέντι· «Ἐκλογαὶ καὶ Ἀπανθίσματα», ἐξ ἔργων τοῦ θείου Πατρὸς καὶ οἰκουμενικοῦ Διδασκάλου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως, ἐν Λόγῳ ΚΘʹ «Περὶ Ἀκακίας καὶ Ἀνεξικακίας καὶ Ἀμνησικακίας», παρ. 43-44 καὶ ἑξ.

[2] Λυδία λίθος ὀνομάζεται μέλας λίθος, ὁμαλῆς ἐπιφανείας, χρησιμοποιούμενος ὑπὸ τῶν χρυσοχόων πρὸς ἔλεγχον τῆς εἰς χρυσὸν περιεκτικότητος τῶν χρυσῶν κοσμημάτων, νομισμάτων καὶ λοιπῶν χρυσῶν ἀντικειμένων. Ὁ λίθος οὗτος εἶναι μέλας ἴασπις, εὑρισκόμενος ἐν ἀφθονίᾳ εἰς τὴν Λυδίαν τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ἐξ ἧς ἔλαβε καὶ τὸ ὄνομα.