Λόγος περὶ Εὐχαριστίας, τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Βασιλείου τοῦ Μεγάλου.

ΕΙΚΟΝΑ
Τοιχογραφία ἐκ τῆς Τραπέζης τῆς Ἱ. Μονῆς Διονυσίου
τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ἔργον ΙϚʹ αἰῶνος.

ΗΚΟΥΣΑΤΕ τοὺς λόγους τοῦ Ἀποστόλου, διὰ τῶν ὁποίων ἀπευθύνει συμβουλὰς πρὸς τοὺς Θεσσαλονικεῖς καὶ ὑποδεικνύει κανόνας συμπεριφορᾶς δι’ ὅλην τὴν ζωήν. Ἡ μὲν διδασκαλία βεβαίως ἀπηυθύνετο πρὸς ἐκείνους οἱ ὁποῖοι συνέβαινε κάθε φορὰν νὰ τὴν ἀκούουν. Ἡ ὠφέλεια ὅμως, ἡ ὁποία προέρχεται ἀπὸ τὴν διδασκαλίαν, ἀφορᾷ ὅλον τὸν ἀνθρώπινον βίον. Λέγει ὁ Ἀπόστολος· «Πάντοτε χαίρετε, ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε, ἐν παντὶ εὐχαριστεῖτε» (Α’ Θεσ. ε’ 16-18). Πάντοτε, λέγει, χαίρετε. Διαρκῶς νὰ προσεύχεσθε καὶ εἰς κάθε περίστασιν νὰ εὐχαριστῆτε τὸν Θεόν. Τὶ σημαίνει μὲν αὐτό, τὸ ὁποῖον λέγει ὁ Ἀπόστολος, τὸ «νὰ χαίρωμεν» καὶ ποία ὠφέλεια προέρχεται ἐξ αὐτοῦ, καὶ πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ ἐπιτύχωμεν τὴν ἀδιάκοπον προσευχὴν καὶ νὰ ἀποδίδωμεν τὴν ὀφειλομένην εὐχαριστίαν εἰς τὸν Θεὸν δι’ ὅ,τι δήποτε καὶ ἂν μᾶς συμβῇ, θὰ σᾶς ἐξηγήσωμεν, ὅσον μᾶς εἶναι δυνατόν, ὀλίγον βραδύτερον. Προηγουμένως εἶναι ἀνάγκη νὰ ἐξετάσωμεν τὰς ἀντιρρήσεις τὰς ὁποίας προβάλλουν οἱ ἀντίπαλοί μας, οἱ ὁποῖοι ὑποστηρίζουν ὅτι αὐτὸ τὸ ὁποῖον λέγει ὁ Παῦλος εἰς τὴν ἐπιστολήν του εἶναι ἀδύνατον.

Τὶ εἴδους ἀρετὴ εἶναι, λέγουν, αὐτὴ κατὰ τὴν ὁποίαν ἡμέραν καὶ νύκτα πρέπει νὰ εἶσαι φαιδρὸς καὶ εὐδιάθετος; Καὶ πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ κατορθωθῇ τοῦτο, ὅταν περιτριγυρίζουν ἡμᾶς τόσα κακά, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὴν θέλησίν μας, τὰ ὁποῖα κατ’ ἀνάγκην προξενοῦν λύπην εἰς τὴν ψυχήν, ἕνεκα τῶν ὁποίων εἶναι πλέον ἀδύνατον νὰ αἰσθάνεται κανεὶς χαρὰν καὶ νὰ εἶναι ψυχικῶς εὐδιάθετος; Ἤ μήπως εἶναι δυνατὸν ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος βασανίζεται ἀπὸ πόνους νὰ μὴ ὑποφέρῃ καὶ ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος κεντᾶται ἀπὸ θλίψεις καὶ πικρίας νὰ μὴ λυπῆται; Ἤ ποῖος εἶναι, ἀπὸ ὅσους εὑρίσκονται γύρω μας, ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος, ὅταν εὑρεθῇ εἰς αὐτὴν τὴν κατάστασιν, προφασίζεται προφάσεις ἐν ἁμαρτίαις, ὁ ὁποῖος ἐπειδὴ βαρύνεται νὰ συμμορφωθῇ πρὸς τὰς ἐντολὰς αὐτάς, ἐπιχειρεῖ νὰ ρίψῃ, τὴν εὐθύνην εἰς ἐκεῖνον ὁ ὁποῖος νομοθετεῖ, μὲ τὸν ἰσχυρισμὸν ὅτι ὁ Ἀπόστολος παραγγέλλει πράγματα ἀδύνατα;

Καὶ λέγει ὁ τοιοῦτος· πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ αἰσθάνωμαι πάντοτε χαράν, ὅταν τὰ αἴτια τὰ ὁποῖα προκαλοῦν τὴν χαρὰν δὲν ἐξαρτῶνται ἀπὸ ἐμέ; Αἱ ἀφορμαὶ δηλαδὴ αἱ ὁποῖαι δημιουργοῦν τὴν χαρὰν εὑρίσκονται ἔξω ἀπὸ ἐμὲ καὶ ὄχι μέσα εἰς ἐμέ. Εἶναι δὲ αἱ ἀφορμαὶ αὗται ἡ παρουσία φίλων, ἡ διαρκὴς μὲ τοὺς γονεῖς ἐπικοινωνία, εὑρέσεις χρημάτων, τιμαὶ ἐκ μέρους τῶν ἀνθρώπων πρὸς τὸ πρόσωπόν μας, ἀποκατάστασις τῆς ὑγείας ὕστερα ἀπὸ σοβαρὰν ἀσθένειαν, ὅ,τι ἄλλο θεωρεῖται εὐτυχία εἰς τὴν ζωήν·


Ὑποσημειώσεις

[1] Τὸν θρῆνον τοῦτον τοῦ Δαβὶδ διὰ τὸν θάνατον τοῦ Ἰωνάθαν βλέπε ἐν τῇ Βʹ Βασιλειῶν, αʹ 17-27. Ἐχθρὸς δὲ τοῦ ὁποίου τὸν θάνατον ὁμοῦ μετὰ τοῦ Ἰωνάθαν ἔκλαυσεν ὁ Δαβίδ, εἶναι ὁ Σαοὺλ ὁ βασιλεύς, ὁ πατὴρ τοῦ Ἰωνάθαν. Ἀμφότεροι οὗτοι, καθὼς καὶ ἕτεροι δύο ἀκόμη υἱοὶ τοῦ Σαούλ, ὁ Ἀμιναδὰβ καὶ ὁ Μελχισὰ ἐφονεύθησαν κατὰ τὴν μάχην, ἥτις ἔλαβε χώραν ἐπὶ τοῦ Ὄρους Γελβουέ. Βλέπε περὶ τούτου καὶ ἐν τῷ ὑφ’ ἡμῶν ἐκδοθέντι· «Ἐκλογαὶ καὶ Ἀπανθίσματα», ἐξ ἔργων τοῦ θείου Πατρὸς καὶ οἰκουμενικοῦ Διδασκάλου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως, ἐν Λόγῳ ΚΘʹ «Περὶ Ἀκακίας καὶ Ἀνεξικακίας καὶ Ἀμνησικακίας», παρ. 43-44 καὶ ἑξ.

[2] Λυδία λίθος ὀνομάζεται μέλας λίθος, ὁμαλῆς ἐπιφανείας, χρησιμοποιούμενος ὑπὸ τῶν χρυσοχόων πρὸς ἔλεγχον τῆς εἰς χρυσὸν περιεκτικότητος τῶν χρυσῶν κοσμημάτων, νομισμάτων καὶ λοιπῶν χρυσῶν ἀντικειμένων. Ὁ λίθος οὗτος εἶναι μέλας ἴασπις, εὑρισκόμενος ἐν ἀφθονίᾳ εἰς τὴν Λυδίαν τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ἐξ ἧς ἔλαβε καὶ τὸ ὄνομα.