Λόγος εἰς τὰ ΠΑΘΗ καὶ τὴν ΣΤΑΥΡΩΣΙΝ τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτήρος ἡμῶν ΧΡΙΣΤΟΥ, ἐκ τοῦ «Νέου Θησαυροῦ» Γεωργίου Σουγδουρῆ.

Ἀλλὰ καὶ εἰς τὸν Ἰὼβ εὑρίσκομεν, ἐν κεφαλαίῳ τριακοστῷ ὀγδόῳ, λέγοντα διὰ τὸν Κύριον οὕτως· «Ἀνοίγονται δέ σοι φόβῳ πύλαι θανάτου, πυλωροὶ δὲ ᾍδου ἰδόντες σε ἔπτηξαν» (Ἰὼβ λη’ 17). Καὶ πάλιν ἐν τῷ τεσσαρακοστῷ· «Ἐπελθὼν δὲ ἐπ’ ὄρος ἀκρότομον ἐποίησε χαρμονὴν τετράποσιν ἐν τῷ ταρτάρῳ» (αὐτόθι μ’ 15). Δηλαδὴ ὁ διάβολος προσεγγίσας εἰς τὸν Χριστὸν καὶ ἀναγκάσας τοὺς Ἑβραίους νὰ σταυρώσουν Αὐτόν, ἐποίησε χαρὰν εἰς τὰς ψυχὰς τῶν Προπατόρων, τὰς εἰς τὸν τάρταρον κατεχομένας. Ὄρος δὲ λοιπὸν ἀκρότομον τὸν Χριστὸν ὀνομάζει ὁ Ἰώβ, ἐπειδὴ προεῖπεν αὐτὸν ὁ Προφήτης Δανιήλ, εἰς τὸ δεύτερον κεφάλαιον λέγων· «Ἐτμήθη λίθος ἐξ ὄρους ἄνευ χειρῶν» (Δανιὴλ β’ 34), λίθον τὸν Χριστὸν ὀνομάζων καὶ ὄρος τὴν Παρθένον. Τετράποδα δὲ καλεῖ τὰς ψυχὰς τῶν Προπατόρων, ἐπειδὴ ὅπως τὸ τετράποδον σύρεται ὑπὸ τοῦ οἰκείου Δεσπότου πρὸς τὸ θέλημα αὐτοῦ, οὕτω καὶ οἱ δίκαιοι ἄνδρες ἐκεῖνοι ἐκυβερνῶντο ὑπὸ Θεοῦ, εἰς πᾶν θέλημα Αὐτοῦ. Διὰ τοῦτο λέγει καὶ ὁ Προφήτης Δαβὶδ πρὸς τὸν Θεὸν εἰς τὸν ἑβδομηκοστὸν δεύτερον Ψαλμόν· «Κτηνώδης ἐγενόμην παρὰ σοί· κἀγὼ διὰ παντὸς μετὰ σοῦ» (Ψαλμ. οβ’ 22-23). Διότι ὅταν γίνῃ ὁ ἄνθρωπος ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ὅπως τὸ κτῆνος, τότε εἶναι καὶ μετ’ Αὑτοῦ διὰ παντός.

Ἄλλοτε πάλιν προσονομάζονται κτήνη καὶ ὅσοι ἡμάρτησαν μέν, ἀλλ’ ὅμως ἔκαμαν διόρθωσίν τινα τῆς ἁμαρτίας αὐτῶν. Περὶ τούτων λέγει ὁ αὐτὸς Προφήτης· «Ἀνθρώπους καὶ κτήνη σώσεις, Κύριε» (Ψαλμ. λε’ 7). Ἀνθρώπους μὲν ὀνομάζει τοὺς φυλάξαντας τὸ κατ’ Εἰκόνα καὶ καθ’ ὁμοίωσιν, δηλαδὴ ὅσοι διέμενον μέχρι θανάτου· καθὼς ἦτο ὁ πρῶτος ἄνθρωπος ἀναμάρτητος ἐν τῷ Παραδείσῳ πρὸ τῆς παρακοῆς, κτήνη δὲ λέγει τοὺς ἐξισωθέντας πρὸς τὰ ἀνόητα κτήνη καὶ ὁμοιωθέντας μὲ αὐτὰ κατὰ τὸν νοῦν. Ὁμοίως δὲ καὶ εἰς τὸ τρίτον κεφάλαιον ὁ Προφήτης Ἰωνᾶς λέγει· «Καὶ περιεβάλλοντο σάκκους οἱ ἄνθρωποι καὶ τὰ κτήνη» (Ἰωνᾶς γ’ 8). Ὄχι ὅτι καὶ τὰ ἄλογα ζῷα ἐνεδύθησαν σάκκους, μετανοήσαντα εἰς τὸ κήρυγμα τοῦ Προφήτου, ἀλλὰ κτήνη ὀνομάζει ἡ ἁγία Γραφὴ τοὺς ἐκδεδομένους εἰς τὰ θελήματα τῆς σαρκός, ὡσὰν τὰ ἄλογα ζῷα. Εἴτε λοιπὸν τοὺς Δικαίους λέγει τετράποδα ὁ συγγραφεὺς τοῦ Ἰώβ, κατὰ τὴν ἀνωτέρω ἔννοιαν, εἴτε τοὺς ἁμαρτωλούς, κατὰ τὴν δευτέραν, ὅμως καὶ οἱ Δίκαιοι καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ ἐχάρησαν εἰς τὸν τάρταρον, ὅτε ἐπῆλθε τὸ νοητὸν θηρίον ἐπὶ τὸν Χριστόν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Θευδᾶς· ἡγέτης Ἰουδαϊκῆς ἐπαναστατικῆς κινήσεως συνισταμένης ἐκ τετρακοσίων ἀνδρῶν, ἥτις ἐθεώρει τοῦτον ὡς Μεσσίαν. Ὁ Θευδᾶς ἐξετελέσθη ὡς στασιαστὴς ὑπὸ τῶν Ρωμαίων, χρόνον τινὰ ἐνωρίτερον τοῦ Χριστοῦ. Τοῦτον ἀναφέρει ὁ θεῖος Λουκᾶς ἐν ταῖς Πράξεσι (εʹ 36).
[2] Ἡ νῆσος Ποντία ἰταλιστὶ ὀνομάζεται Πόντζια.
[3] Κατὰ τὸν ἀείμνηστον Ἰωὴλ Γιαννακόπουλον («Ἡ Παλαιὰ Διαθήκη», τόμ. Αʹ σελ. 31), μονὰς τῶν ἑβραϊκῶν ἀργυρῶν νομισμάτων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης εἶναι τὸ τάλαντον, βάρους 34,5 κιλῶν, ὅπερ ὑποδιαιρεῖται εἰς 60 μνᾶς, βάρους 575 γραμμαρίων ἑκάστη.
[4] Βλέπε ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».
[5] Σ.τ.Ε. Ἡ ἀπάντησις εἰς τὸ παρὸν ἐρώτημα συνεγράφη ἐξ ἀρχῆς ὑπὸ τῆς ὁμάδος τῶν ἐπιμελητῶν τῆς παρούσης ἐκδόσεως, πρὸς ὀρθοτέραν καὶ ἐπιστημονικῶς πληρεστέραν ἐνημέρωσιν τοῦ φιλομαθοῦς ἀναγνωστικοῦ κοινοῦ.
[6] Περὶ τῆς χρήσης τῶν Ἀραμαϊκῶν ὡς καθομιλουμένην γλῶσσαν, ὑπενθυμίζομεν τὰς ἐν τῇ Καινῇ Διαθήκῃ ἀπαντώσας λέξεις καὶ φράσεις· ρακὰ (Ματθ. εʹ 41), μαμωνᾶς (Ματθ. ϛʹ 24), Γολγοθᾶ (Ματθ. κζʹ 33), Ἠλί, Ἠλί, λαμὰ σαβαχθανὶ (Ματθ. κζʹ 46), ταλιθὰ κούμι (Μάρκ. εʹ 41), ἐφφαθὰ (Μάρκ. ζʹ 34), ἀββᾶ (Μάρκ. ιδʹ 36), Βηθσαϊδὰ (Ἰωάν. εʹ 2), Γαββαθᾶ (Ἰωάν. ιθʹ 13), Ἀκελδαμὰ (Πραξ. αʹ 19), μαρὰν ἀθὰ (Αʹ Κορ. ιϛʹ 22), Ἀρμαγεδὼν (Ἀποκ. ιʹ 16).
[7] Περὶ τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Λογγίνου τοῦ Ἑκατοντάρχου βλέπε ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ ιϛʹ (16ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.
[8] Βλέπε περὶ τῆς Ἁγίας ταύτης ἐν τόμῳ Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ κβʹ (22ᾳ) τοῦ μηνὸς Ἰουλίου.