Λόγος εἰς τὰ ΠΑΘΗ καὶ τὴν ΣΤΑΥΡΩΣΙΝ τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτήρος ἡμῶν ΧΡΙΣΤΟΥ, ἐκ τοῦ «Νέου Θησαυροῦ» Γεωργίου Σουγδουρῆ.

Ὁ αὐτὸς δὲ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς λέγει καὶ πάλιν, ὅτι ὅπως ὁ ἥλιος, ὅταν λάμπῃ, ὅσοι μὲν ἔχουσι καθαροὺς τοὺς ὀφθαλμούς, βλέπουσιν αὐτόν, ὅσοι δὲ ἔχουσιν ἀσθένειάν τινα εἰς τοὺς ὀφθαλμοὺς ἢ καὶ εἶναι τυφλοί, δὲν δύνανται νὰ τὸν ἴδωσιν, ὄχι διότι δὲν λάμπει ὁ ἥλιος, ἀλλὰ διότι ἡ τυφλότης αὐτῶν ἐμποδίζει αὐτοὺς νὰ τὸν ἴδωσιν, οὕτω καὶ τότε, τοῦ νοητοῦ Ἡλίου τῆς δικαιοσύνης Χριστοῦ λάμψαντος ἐν τῷ ᾍδῃ τὰς ἀκτῖνας τῆς Θεότητος, δὲν ἠδυνήθησαν ἅπαντες νὰ τὸν ἴδωσι, δηλαδὴ καὶ οἱ ποτὲ καλῶς καὶ ἐναρέτως ἐπὶ τῆς γῆς πολιτευθέντες καὶ οἱ κακῶς καὶ ἀθέως ζήσαντες· ἀλλὰ οἱ μέν, ὡς καθαρὸν ἔχοντες τὸ ὄμμα τῆς ψυχῆς, τὸν νοῦν δηλαδή, εἶδον Αὐτὸν καὶ τῆς γλυκείας Αὐτοῦ φωνῆς ἤκουσαν· ὅσοι δὲ ἦσαν ἐσκοτισμένοι καὶ τετυφλωμένοι ἐκ τῶν ἁμαρτιῶν, δὲν ἠδυνήθησαν παντελῶς νὰ ἴδουν Αὐτόν, οὔτε τῆς διδαχῆς Αὐτοῦ νὰ ἀκούσουν καὶ νὰ πιστεύσουν, διὸ καὶ ἔμενον πάλιν ἐν τῷ ᾍδη κολαζόμενοι. Μὲ τὴν γνώμην ταύτην συμφωνεῖ καὶ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος· διότι καὶ ἐκεῖνος λέγει, ὅτι ὁ Χριστὸς οὐδένα ἔσωσεν ἐν τῷ ᾍδῃ, μὴ ὄντα καὶ ἐπὶ τῆς γῆς ἄξιον σωτηρίας. Ἀλλὰ ταῦτα μὲν λέγοντες οἱ Ἅγιοι λύουσι τὴν δευτέραν ἀπορίαν. Ἡμεῖς δὲ ἂς ἔλθωμεν εἰς τὴν τρίτην, ἵνα γνωρίσωμεν πόθεν ἔχομεν τὰς ἀποδείξεις, ὅτι ὁ Χριστὸς ἐπῆγεν εἰς τὸν ᾍδην, ἐφόσον οἱ Εὐαγγελισταὶ δὲν διηγοῦνται τοῦτο.

Πρὸς τὴν τρίτην λοιπὸν ταύτην ἀπορίαν λέγομεν, ὅτι ὁ λόγος, τὸν ὁποῖον εἶπεν ὁ Χριστὸς πρὸς τοὺς γραμματεῖς καὶ Φαρισαίους, καθὼς λέγει ὁ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος εἰς τὸ δωδέκατον κεφάλαιον ὅτι, ὅπως ὁ Ἰωνᾶς ἐποίησε τρεῖς ἡμέρας καὶ τρεῖς νύκτας ἐν τῇ κοιλίᾳ τοῦ κήτους, οὕτω καὶ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου θέλει ποιήσει τρεῖς ἡμέρας καὶ τρεῖς νύκτας ἐν τῇ καρδίᾳ τῆς γῆς (Ματθ. ιβ’ 39-40), αὐτὸς ὁ λόγος δηλοποιεῖ, ὅτι ἔκαμεν ὁ Χριστὸς τρεῖς ἡμέρας καὶ τρεῖς νύκτας εἰς τὸν ᾍδην, διότι καρδίαν τῆς γῆς τὸν ᾍδην εἶπεν ὁ Χριστός, ἐπειδὴ εἶναι εἰς τὸ μέσον αὐτῆς, ὅπως εἶναι καὶ ἡ καρδία εἰς τὸ μέσον τοῦ στήθους τοῦ ἀνθρώπου. ᾍδης δὲ ὠνομάζετο ὁ ἀφεγγὴς καὶ σκοτεινὸς τόπος, ὁ ἐν τῷ μέσῳ τῆς γῆς πάσης ὑπάρχων, εἰς τὸν ὁποῖον ἀπέρχονται αἱ ψυχαὶ τῶν ἁμαρτωλῶν. Ἀλλὰ καὶ ὁ Προφήτης Δαβίδ, δεικνύων ὅτι θέλει ὑπάγει ὁ Χριστὸς εἰς τὸν ᾍδην νὰ ἐκβάλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ, οὕτω λέγει ἐν τῷ δεκάτῳ πέμπτῳ Ψαλμῷ· «Οὐκ ἐγκαταλείψεις τὴν ψυχήν μου εἰς ᾍδην, οὐδὲ δώσεις τὸν Ὅσιόν σου ἰδεῖν διαφθοράν» (Ψαλμ. ιε’ 10). Δηλαδὴ τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ δὲν θέλει ἀναλύσει καὶ φθαρῆ εἰς τὸ παντελές.


Ὑποσημειώσεις

[1] Θευδᾶς· ἡγέτης Ἰουδαϊκῆς ἐπαναστατικῆς κινήσεως συνισταμένης ἐκ τετρακοσίων ἀνδρῶν, ἥτις ἐθεώρει τοῦτον ὡς Μεσσίαν. Ὁ Θευδᾶς ἐξετελέσθη ὡς στασιαστὴς ὑπὸ τῶν Ρωμαίων, χρόνον τινὰ ἐνωρίτερον τοῦ Χριστοῦ. Τοῦτον ἀναφέρει ὁ θεῖος Λουκᾶς ἐν ταῖς Πράξεσι (εʹ 36).
[2] Ἡ νῆσος Ποντία ἰταλιστὶ ὀνομάζεται Πόντζια.
[3] Κατὰ τὸν ἀείμνηστον Ἰωὴλ Γιαννακόπουλον («Ἡ Παλαιὰ Διαθήκη», τόμ. Αʹ σελ. 31), μονὰς τῶν ἑβραϊκῶν ἀργυρῶν νομισμάτων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης εἶναι τὸ τάλαντον, βάρους 34,5 κιλῶν, ὅπερ ὑποδιαιρεῖται εἰς 60 μνᾶς, βάρους 575 γραμμαρίων ἑκάστη.
[4] Βλέπε ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».
[5] Σ.τ.Ε. Ἡ ἀπάντησις εἰς τὸ παρὸν ἐρώτημα συνεγράφη ἐξ ἀρχῆς ὑπὸ τῆς ὁμάδος τῶν ἐπιμελητῶν τῆς παρούσης ἐκδόσεως, πρὸς ὀρθοτέραν καὶ ἐπιστημονικῶς πληρεστέραν ἐνημέρωσιν τοῦ φιλομαθοῦς ἀναγνωστικοῦ κοινοῦ.
[6] Περὶ τῆς χρήσης τῶν Ἀραμαϊκῶν ὡς καθομιλουμένην γλῶσσαν, ὑπενθυμίζομεν τὰς ἐν τῇ Καινῇ Διαθήκῃ ἀπαντώσας λέξεις καὶ φράσεις· ρακὰ (Ματθ. εʹ 41), μαμωνᾶς (Ματθ. ϛʹ 24), Γολγοθᾶ (Ματθ. κζʹ 33), Ἠλί, Ἠλί, λαμὰ σαβαχθανὶ (Ματθ. κζʹ 46), ταλιθὰ κούμι (Μάρκ. εʹ 41), ἐφφαθὰ (Μάρκ. ζʹ 34), ἀββᾶ (Μάρκ. ιδʹ 36), Βηθσαϊδὰ (Ἰωάν. εʹ 2), Γαββαθᾶ (Ἰωάν. ιθʹ 13), Ἀκελδαμὰ (Πραξ. αʹ 19), μαρὰν ἀθὰ (Αʹ Κορ. ιϛʹ 22), Ἀρμαγεδὼν (Ἀποκ. ιʹ 16).
[7] Περὶ τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Λογγίνου τοῦ Ἑκατοντάρχου βλέπε ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ ιϛʹ (16ῃ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου.
[8] Βλέπε περὶ τῆς Ἁγίας ταύτης ἐν τόμῳ Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ κβʹ (22ᾳ) τοῦ μηνὸς Ἰουλίου.