Βίος καὶ πολιτεία τοῦ Δικαίου ΙΩΣΗΦ τοῦ ΠΑΓΚΑΛΟΥ.

ΠΑΝΤΑ τὰ τοῦ παντοδυνάμου Θεοῦ ποιήματα καὶ κτίσματα πάνσοφα εἶναι καὶ θαυμάσια ἀπὸ τῶν ὁποίων ἀντιλαμβάνεται πᾶς τις τὴν σοφίαν τοῦ Ποιητοῦ. Ὅμως σοφώτερον ἀπὸ ὅλα καὶ ἐκλεκτότερον εἶναι ὁ ἄνθρωπος, εἰς τὸν ὁποῖον ἐθαυμαστώθη ἡ γνῶσις Αὐτοῦ περισσότερον, παρὰ εἰς τὰ ἐπίλοιπα κτίσματα, διότι τὸν ἐστόλισε μὲ τόσα χαρίσματα, ὥστε δὲν ἦτο δυνατὸν νὰ τὸν κάμῃ τελειότερον ἢ σοφώτερον. Ἀπαίδευτοί τινες λέγουν, ὅτι θὰ ἦτο καλλίτερον νὰ ἔκαμνεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον ἀνεπίδεκτον ἁμαρτίας διὰ νὰ μὴ ἠμπορῇ ν’ ἁμαρτήσῃ, οἱ τοιοῦτοι ὅμως δὲν γνωρίζουν τὶ λέγουν. Διότι ὁ Θεὸς ὡς πάνσοφος ἔκαμε τὸν ἄνθρωπον αὐτεξούσιον, ἐκτείνας ἐνώπιον αὐτοῦ δύο ὁδούς, ἐκ τῶν ὁποίων ἡ μία ὑπάγει εἰς τὴν ζωὴν καὶ ἡ ἑτέρα εἰς τὸν θάνατον, ἀφῆκε δὲ αὐτὸν ἐλεύθερον νὰ ἀκολουθήσῃ τὴν ὁδόν, τὴν ὁποίαν βούλεται κατὰ τὴν ἀγαθὴν ἢ τὴν πονηρὰν αὐτοῦ προαίρεσιν. Ἀναλόγως δὲ μὲ τὴν τῆς προαιρέσεως ἐκλογὴν δίδεται καὶ ἡ ἀνταμοιβή, διότι τῆς μὲν φύσεως τὰ κατορθώματα, καθὸ ἀμετάβλητα, οὔτε καὶ τιμωριῶν εἶναι ἄξια· τῆς δὲ προαιρέσεως δίδονται αἱ ἀμοιβαὶ πλούσιαι. Τοῦτο δὲ διότι, ὅταν τις δύναται νὰ πράξῃ τὸ κακὸν ἀλλὰ ἐγκρατευθῆ διὰ τὴν ἐντολὴν τοῦ Κυρίου, λαμβάνει παρ’ αὐτοῦ δόξαν ἀνείκαστον καὶ στέφανον ἀμάραντον, ὄχι μόνον εἰς τὴν αἰώνιον ζωήν, ἀλλὰ πολλάκις καὶ εἰς ταύτην τὴν πρόσκαιρον· ὅμως ὅσαι ἀρεταὶ γίνονται ἐξ ἀνάγκης, μισθὸν κανένα δὲν ἔχουν.

Ἐκ τούτου καὶ πάντες οἱ Ἅγιοι πρὸ νόμου καὶ μετὰ νόμον, Δίκαιοι, Προφῆται, Μάρτυρες, Ἀσκηταί, Ἱεράρχαι καὶ Ὅσιοι τοσοῦτον παρὰ Θεοῦ ἐδοξάσθησαν, ἐπειδὴ ἐπροτίμησαν τὴν ἀρετήν, τὰς δὲ ἡδονὰς κατεπάτησαν· δυνάμενοι δὲ νὰ ἔχωσι πᾶσαν σωματικὴν ἀπόλαυσιν, ἐμίσησαν πανσόφως ὅλα τὰ πρόσκαιρα, πλοῦτον, δόξαν, χρήματα, κτήματα καὶ πᾶσαν τὴν κτίσιν καὶ μόνον τὸν Κτίστην, ὡς ποιητὴν καὶ σωτῆρα, ὁλοψύχως ἐπόθησαν. Μεταξὺ τούτων εἶναι καὶ ὁ σήμερον παρ’ ἡμῶν εἰς ἔπαινον καὶ εὐφημίαν προκείμενος, ὁ ὡραῖος τὸ σῶμα καὶ τὴν ὄψιν, εἰς δὲ τὴν ψυχὴν ὡραιότερος, ὁ Πάγκαλος Ἰωσήφ, ἡ στήλη τῆς σωφροσύνης καὶ τῆς δικαιοσύνης τὸ ἄγαλμα, ὅστις μὲ τὸ νὰ φυλάξῃ τὸ σῶμα ἀμόλυντον καὶ νὰ νικήσῃ τὸν ἐχθρὸν εἰς τὸν μέγαν ἐκεῖνον καὶ σφοδρότατον πόλεμον, τὸν ὁποῖον ἀντιμετώπισεν, ἐδοξάσθη εἰς τοῦτον τὸν κόσμον καὶ ἔγινε βασιλεὺς εἰς ὅλην τὴν Αἴγυπτον, εἰς δὲ τὸν Παράδεισον μέλλει νὰ ἔχῃ καὶ πάλιν τὴν δόξαν αἰώνιον καὶ τὴν βασιλείαν ἀδιάδοχον. Ὅθεν, παρακαλῶ σας, εὐλογημένοι Χριστιανοί, δότε μοι πρόθυμον καὶ καθαρὰν τὴν ἀκρόασιν, διότι ἡ παροῦσα διήγησις πλήρης τυγχάνει πνευματικῆς εὐφροσύνης καὶ ἀγαλλιάσεως.


Ὑποσημειώσεις

[1] Στακτή· ἀπόσταγμα, ἐκ τοῦ στάζω. Ὠνομάζετο δὲ στακτὴ εἶδος τι εὐώδους ρητίνης ἀπορρεούσης αὐτομάτως ἐκ δένδρου καλουμένου στύραξ (Styrax officinalis) καὶ φυομένου δίκην βάτου ἐπὶ τῶν λόφων τῆς Γαλιλαίας, ἐπὶ τοῦ ὄρους Θαβὼρ καὶ ἐπὶ τοῦ Καρμήλου. Τὰ φύλλα τοῦ στύρακος εἶναι ἀπὸ μὲν τῆς μιᾶς πλευρᾶς λευκὰ ἀπὸ δὲ τῆς ἑτέρας πράσινα καὶ εὐωδιάζοντα. Ἀνθίζει δὲ ὁ στύραξ κατὰ τὸν Μάρτιον, τὰ δὲ ἄνθη αὐτοῦ, εὐωδιάζοντα ἀρρήτως, κατακοσμοῦν ὅλους τοὺς κλώνους του, εἶναι δὲ ὅμοια τῶν πορτοκαλεῶν. Ἡ στακτὴ εἶναι ἓν ἐκ τῶν στοιχείων τοῦ ἱεροῦ θυμιάματος, ὅπερ παρήγγειλεν ὁ Θεὸς εἰς τὸν Μωϋσῆν, ἵνα κατασκευάσῃ καὶ προσφέρῃ εἰς τὴν Σκηνὴν τοῦ Μαρτυρίου· «Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Μωϋσῆν· λάβε σεαυτῷ ἡδύσματα, στακτὴν … καὶ θήσεις ἀπέναντι τῶν μαρτυρίων ἐν τῇ Σκηνῇ τοῦ Μαρτυρίου» (Ἐξ. λʹ 34-36).

[2] Τερέβινθος· εἶδος ἀρωματώδους ρητίνης ἀπορρεούσης ἐκ τῆς τερεβίνθου, δένδρου φυομένου εἰς Παλαιστίνην καὶ ἄλλας παραμεσογείους χώρας.

[3] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ Εʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ αʹ (1ῃ) τοῦ μηνὸς Μαΐου.