Εὐθυμίου τοῦ Ζυγαδινοῦ ἢ Πρωτασηκρίτου ἐγκώμιον εἰς τὸν Ἅγιον Μεγαλομάρτυρα ΘΕΟΔΩΡΟΝ τὸν ΣΤΡΑΤΗΛΑΤΗΝ.

Διὰ τοῦτο καὶ ὅταν ἔδιδεν εἰς τοὺς ἄλλους ἀγαθόν τι σωματικὸν ἢ ψυχικὸν ἐνόμιζεν, ὅτι αὐτὸς τὸ λαμβάνει, καὶ ὅταν πάλιν δὲν ἔδιδεν, ἐνόμιζεν ἰδικήν του τὴν ζημίαν· γνωρίζων καλῶς, ὅτι εἶναι περισσότερον μακάριον τὸ νὰ δίδῃ τις παρὰ νὰ λαμβάνῃ, καθὼς εἶναι γεγραμμένον εἰς τὰς Πράξεις (κ’ 85). Ἦτο πρὸς τούτοις ὁ Μάρτυς Θεόδωρος καὶ ζῶσα εἰκὼν τῆς ἡμερότητος καὶ πραότητος καὶ ἐργάτης ἀληθινὸς ὅλων τῶν λοιπῶν κατὰ Θεὸν ἀρετῶν.

Τὸ δὲ μεγαλύτερον ἀπὸ ὅλα, ἦτο ταπεινὸς εἰς τὸ πνεῦμα, καὶ μέτριος εἰς τὸ φρόνημα τόσον, ὥστε δὲν ἐνόμιζε μέγα πρᾶγμα, τὸ ὅτι φυλάττει τὰς ἐντολὰς τοῦ Κυρίου, ἀλλὰ καὶ ἔλεγε, καὶ ὑπελόγιζε τὸν ἑαυτόν του ἀχρεῖον δοῦλον, καθὼς εἶπεν ὁ Κύριος· «ὅταν ποιήσητε πάντα τὰ διαταχθέντα ὑμῖν, λέγετε, ὅτι δοῦλοι ἀχρεῖοί ἐσμεν, ὅτι ὃ ὠφείλομεν ποιῆσαι, πεποιήκαμεν» (Λουκ. ιζ’ 10). Διότι ποίαν χάριν ὀφείλομεν εἰς τὸ πῦρ ἐπειδὴ θερμαίνει; ἢ εἰς τὴν χιόνα ἐπειδὴ ψυχραίνει; Διότι ταύτας τὰς ἐνεργείας τὰς ἔχουν κατὰ φύσιν. Τοιουτοτρόπως καὶ εἰς τὸν ἄνθρωπον, ποία χάρις θέλει τοῦ καταλογισθῆ, ἐπειδὴ κάμνει τὸ καλὸν καὶ τὴν ἀρετήν, ἐφόσον διὰ τοῦτο τὸ τέλος ἐδημιουργήθη παρὰ τοῦ Θεοῦ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος εἰς τὸ εἶναι; Ὅθεν καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον διὰ τοῦ Ἐκκλησιαστοῦ λέγει· «Τέλος λόγου τὸ πᾶν ἄκουε· τὸν Θεὸν φοβοῦ, καὶ τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ φύλαττε· ὅτι τοῦτο πᾶς ὁ ἄνθρωπος» (Ἐκκλ. ιβ’ 13). Πάντας, δηλαδή, τοὺς λόγους τούτους ἄκουε· τὸν Θεὸν φοβοῦ καὶ τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ φύλαττε, διότι αὐτὸς εἶναι ὁ προορισμὸς παντὸς ἀνθρώπου.

Διὰ τοιούτων καὶ ἄλλων ὁμοίων κατορθωμάτων στολίσας τὴν ζωήν του ὁ Ἀθλητὴς Θεόδωρος, προγυμνασθεὶς δὲ καὶ ἐπ’ ἀρκετὸν καὶ ποιήσας τὸν ἑαυτόν του ἐπιτήδειον εἰς ἄλλους τελείους ἀγῶνας, λαμβάνει ἀπὸ τὸν βασιλέα τὸ ἀξίωμα τοῦ στρατηλάτου, καὶ γίνεται εἷς ἀπὸ τοὺς μεγάλους ἄρχοντας τῆς συγκλήτου. Καὶ πρῶτον μὲν ἐθανάτωσε φθοροποιόν τινα δράκοντα, ὅστις ἔβλαπτε τὴν πατρίδα του, μὲ τὸ ὅπλον τοῦ Σταυροῦ, καὶ μὲ τὴν δύναμιν τῆς Πίστεως. Ἔπειτα δέ, ἐπειδὴ ὁ καιρὸς τὸν ἐκάλει εἰς τοὺς μεγαλυτέρους ἀγῶνας τοῦ Μαρτυρίου, διὰ νὰ κάμῃ εἰς αὐτοὺς τὴν ἀπόδειξιν τῆς ἀνδρείας του, δὲν κατῄσχυνε τὰ πρότερα κατορθώματά του μὲ τὰ ὕστερα. Ὄχι· ἀλλὰ μάλιστα τὰ ἐκύρωσεν, ἀποδείξας διὰ τούτων ἀληθέστατα καὶ ἐκεῖνα. Διότι ἐφάνη εἷς καὶ ὁ αὐτός. Ἀνδρεῖος δηλονότι καὶ μεγαλόψυχος, τόσον εἰς τὰς πράξεις τῶν ἀρετῶν, ὅσον καὶ εἰς τοὺς ἀγῶνας τοῦ Μαρτυρίου, ἢ μᾶλλον εἰπεῖν ἐφάνη πλέον ἀνδρειότερος εἰς τὸ Μαρτύριον, καὶ ὑπερέβαλε τὰ πρότερα μὲ τὰ ὕστερα.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἐνταῦθα τὸ πρωτότυπον ἔχει τὴν φράσιν «ἄχθος ἀρούρης» τοῦ Ὁμήρου, ἥτις ἑρμηνεύεται βάρος τῆς γῆς.

[2] Eἰς ἐπίρρωσιν τῶν ὅσων ἐσημειώσαμεν, σημειοῦμεν καὶ τοῦτο ἐνταῦθα, ὅτι ἐν τῇ ἀρχαιοτάτῃ περιωνύμῳ Μονῇ τοῦ Μεγάλου Σπηλαίου ἀποθησαυρίζονται ἐν ἀργυραῖς θῆκαις αἱ δύο σεπταὶ δεξιαὶ παλάμαι τῶν Ἁγίων τούτων ἐνδόξων μεγάλων Μαρτύρων Θεοδώρων Τήρωνος καὶ Στρατηλάτου.