Ἀπὸ δύο αἰτίας, λέγουσιν οἱ φιλόσοφοι (ὁ Κορυδαλλεύς, κεφ. δ’ τοῦ β’ βιβλίου τῶν φυσικῶν), συμβαίντει κάποια πράγματα νὰ εἶναι εἰς ἡμᾶς ἄγνωστα· ἢ διὰ ὕφεσιν καὶ ἐλάττωσιν τῆς οὐσίας, καθὼς εἶναι ἡ πρώτη ὕλη καὶ αἱ στερήσεις τῶν πραγμάτων, αἱ ὁποῖαι ἀπὸ λόγου τους δὲν γνωρίζονται παρὰ διὰ μέσου τῶν ἕξεων, ἢ διότι τὸ ὕψος τῆς οὐσίας καὶ τὸ μεγαλεῖον αὐτῆς ὑπερβαίνει τὴν ἀνθρωπίνην διάνοιαν, καθόσον εἶναι ἀπομεμακρυσμένον τῆς αἰσθήσεως, ὡς τὰ θεῖα καὶ χωριστὰ εἴδη. Ὅμως ὁ ἁμαρτωλὸς ἄνθρωπος δὲν ἔχει κανένα ἐμπόδιον ἀπὸ αὐτά, διὰ νὰ καταλάβῃ τὴν ἀθλίαν καὶ ἀξιοδάκρυτον κατάστασιν τὴν ἰδικήν του, διὰ πολλὰ αἴτια καὶ πρῶτον διότι χάνει τὸν Θεόν. Ἀθλίαν δὲ εἶπα, διότι ἂν εἶναι βέβαιον, ὅτι «μακρὰν ἀπὸ ἁμαρτωλῶν ὁ Θεός» (Ψαλμ. ριη’ 155, Παρ. ιε’ 29), εἰς ποίαν δυστυχίαν εὑρίσκεται ἕνα πλάσμα, ὅταν εἶναι χωρισμένον ἀπὸ τὸν Πλάστην; Τί ἄλλο μένει, παρὰ ὡσὰν ἕνας οὐρανός, ἀλλὰ χωρὶς ἥλιον, σκεπασμένος ὅλος μὲ ἕνα σκότος; Μία πηγή, ἀλλὰ χωρὶς ὕδωρ; Ὡσὰν μία ἄμπελος, ἀλλὰ μὲ μαραμμένα καὶ παντάπασιν κατάξηρα κλήματα, ὅμοιος μὲ ἕνα σῶμα ἀνθρώπινον, ἀλλὰ χωρὶς ψυχήν; Ὁμοιότητες καὶ παραδείγματα πολλὰ ἀσθενῆ διὰ νὰ ἐξηγήσουν καθὼς πρέπει τὴν ἀξιοδάκρυτον κατάστασιν ἑνὸς ἁμαρτωλοῦ. Μάθε ὅμως αὐτὴν καὶ ἐκ τοῦ ἐναντίου. Τί εἶναι ἕνας Χριστιανός; Ὄχι μόνον τιμημένος δοῦλος ἀπὸ τὸν Θεὸν ἀλλὰ καὶ κατὰ πολλὰ ἠγαπημένος φίλος. Καὶ ὄχι μόνον αὐτό, ἀλλὰ καὶ υἱὸς ἔνδοξος τοῦ Ὑψίστου Θεοῦ, ὁ ὁποῖος δι’ ἄκραν ἀγαθότητα ὡς υἱὸν θετὸν δέχεται τὸν ἄνθρωπον καὶ τὸν ἀναβιβάζει εἰς τόσον ὕψος δόξης καὶ τιμῆς, ὥστε διὰ τῆς θείας Αὐτοῦ Χάριτος νὰ τὸν κάμῃ συγκοινωνὸν καὶ συμμέτοχον καὶ τῶν ἰδικῶν του χαρισμάτων, καὶ θησαυρῶν, καὶ τίτλων καὶ νὰ εἴπω μὲ τὸν μακάριον Πέτρον, κοινωνὸν τῆς θείας φύσεως· «δι’ ὧν τὰ τίμια ἡμῖν καὶ μέγιστα ἐπαγγέλματα δεδώρηται, ἵνα διὰ τούτων γένησθε θείας κοινωνοὶ φύσεως» (Β’ Πετρ. α’ 4).

Λοιπὸν ἀπὸ τοιαύτην εὐγενικὴν ἀξίαν, ὅταν πέσῃ ἕνας ἄνθρωπος διὰ τῆς ἁμαρτίας, δὲν ἔχει πλέον ὁ Θεὸς αὐτὸν οὔτε διὰ υἱόν, οὔτε διὰ φίλον, οὔτε διὰ δοῦλον, ἀλλὰ λέγει φανερά· «Οὐκ οἶδα ὑμᾶς» (Ματθ. κε’ 12). Πῶς λοιπὸν δὲν εἶναι ἀξιοδάκρυτος ὁ τοιοῦτος;