Λόγος εἰς τὴν ἐξορίαν τοῦ Ἀδάμ, ἐκ τοῦ «Θησαυροῦ» Δαμασκηνοῦ τοῦ Στουδίτου Ὑποδιακόνου, τοῦ μετέπειτα γενομένου Ἐπισκόπου Λιτῆς καὶ Ρενδίνης καὶ εἶτα Ναυπάκτου καὶ Ἄρτης. Ἐνταῦθα παρατίθεται διεσκευασμένος κατὰ τὴν φράσιν.

Ὁρίζει δὲ πάλιν ἐν συνεχείᾳ ὁ Κύριος· «Μὴ θησαυρίζετε ὑμῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς, ὅπου σὴς καὶ βρῶσις ἀφανίζει, καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσι καὶ κλέπτουσι· θησαυρίζετε δὲ ὑμῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ, ὅπου οὔτε σής, οὔτε βρῶσις ἀφανίζει, καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν, οὐδὲ κλέπτουσιν· ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρὸς ὑμῶν, ἐκεῖ ἔσται καὶ ἡ καρδία ἡμῶν» (Ματθ. ϛ’ 19-21). Διὰ τῶν λόγων τούτων δεικνύει εἰσέτι πρὸς ἡμᾶς ὁ Κύριος, ὅτι εἰς τὸν καιρὸν τῆς νηστείας μας πρέπει νὰ κάμωμεν καὶ ἐλεημοσύνην. Διότι καὶ ἀνωτέρω, ὅπου ὁρίζει, νὰ ἀλείψῃ ὁ νηστευτὴς τὴν κεφαλήν του, αὐτὸ ἐννοεῖ· καὶ ἐδῶ πάλιν ὁμοίως, εἰς τοῦτο μᾶς καθοδηγεῖ λέγων· «Ἐπειδή, ἀγαπᾷς, ὦ ἄνθρωπε, νὰ νηστεύσῃς, ἂς μὴ γίνεται ἡ νηστεία σου ἀπὸ φιλαργυρίαν, ἤτοι διότι λυπεῖσαι νὰ ἐξοδεύσῃς τὰ χρήματά σου καὶ διὰ τοῦτο νηστεύεις· ἀλλὰ νήστευε μὲν κατὰ Θεόν, τὰ δὲ χρήματά σου δίδε εἰς τοὺς πτωχούς, διὰ νὰ τὰ εὕρῃς εἰς τὴν Βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. Ὅ,τι ἤθελες ἐξοδεύσει διὰ φαγητὰ πολλά, δὸς αὐτὰ εἰς τοὺς πτωχοὺς καὶ σὺ νήστευε, διὰ νὰ γίνῃ εὐπρόσδεκτος ἡ νηστεία σου ἀπὸ τὸν Θεόν».

Διὰ τοῦτο καὶ ἡμεῖς, ἀγαπητοί, ἐπειδὴ τοιαύτην παραγγελίαν ἔχομεν ἀπὸ τὸν Χριστόν, ἂς σπουδάσωμεν ἄλλος μὲν πολύ, ἄλλος δὲ ὀλίγον, ἀναλόγως πρὸς τὴν δύναμίν του ἕκαστος, νὰ βοηθήσωμεν τοὺς πτωχοὺς εἰς τὸν καιρὸν τῆς ἁγίας Τεσσαρακοστῆς. Διότι τίποτε ἄλλο δὲν ἀξιοποιεῖ τὴν νηστείαν καὶ τὰς ἄλλας ἀρετάς, ὡς ἡ ἐλεημοσύνη. Μέγα ὄντως καλὸν καὶ ὠφέλιμον εἰς τὴν ψυχὴν ἑκάστου Χριστιανοῦ εἶναι, εὐλογημένοι Χριστιανοί, ἡ ἐλεημοσύνη. Τόσην δὲ δύναμιν ἔχει, ὥστε καὶ ἀπὸ θάνατον ἐλευθερώνει ψυχὴν ἀνθρώπου, καθὼς ὁρίζει τοῦτο ὁ σοφὸς Σολομών, λέγων· «Ἡ ἐλεημοσύνη ρύεται ψυχὴν ἐκ θανάτου» [1]. Τὰ αὐτὰ δὲ εἶπε καὶ ὁ Ἄγγελος Ραφαὴλ πρὸς τὸν Τωβίτ [2].

Ἠκούσατε, εὐλογημένοι Χριστιανοί, πόσα δύναται ἡ ἐλεημοσύνη; Τί μέγα ὄφελος εἶναι εἰς τὴν ψυχὴν τοῦ ἀνθρώπου; Πῶς καὶ ἀπὸ τὸν αἰσθητὸν θάνατον ἐλευθερώνει τὴν ψυχὴν καὶ ἀπὸ τὴν αἰώνιον κόλασιν; Διὰ τοῦτο καὶ ἡμεῖς ἂς μὴ ἀμελήσωμεν, ὅσον ἐπιτρέπουν αἱ δυνάμεις μας, νὰ κυβερνήσωμεν τοὺς πτωχούς, νὰ θρέψωμεν τοὺς πεινασμένους, νὰ ποτίσωμεν τοὺς διψασμένους, νὰ ἐνδύσωμεν τοὺς γυμνούς, νὰ φιλοξενήσωμεν τοὺς πένητας, διότι οἱονδήποτε καλὸν ποιήσωμεν εἰς αὐτούς, εἰς τὸν Χριστὸν ποιοῦμεν τοῦτο.


Ὑποσημειώσεις

[1] Προφανῶς ὁ συγγραφεὺς ἐννοεῖ ἐνταῦθα τὸ ρητόν· «Οὐκ ὠφελήσουσι θησαυροὶ ἀνόμους, δικαιοσύνη δὲ ρύσεται ἐκ θανάτου» (Παρ. ιʹ 2), ὡς δικαιοσύνης λαμβανομένης ἐνταῦθα τῆς ἀρετῆς τῆς ἐλεημοσύνης. Οὕτως ἑρμηνεύει τὸ ρητὸν τοῦτο καὶ ὁ ἀείμνηστος Ἀρχιμανδρίτης Ἰωὴλ Γιαννακόπουλος, ὅστις ἐν τῇ ἑρμηνείᾳ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ὡς ἑξῆς ἑρμηνεύει τὸ ἐν λόγῳ ρητόν· «Οἱ παράνομοι θησαυροὶ οὐδόλως θὰ ὠφελήσουν τοὺς παρανόμους ἀνθρώπους. Ἡ ἀρετὴ ἐλεημοσύνη θὰ ἀπαλλάξῃ τὸν ἄνθρωπον ἐκ τῆς καταστροφῆς». Ὑποσημειοῖ δὲ ὁ αὐτὸς ἐκεῖσε καὶ τὰ ἑξῆς: «Δικαιοσύνη γενικῶς πᾶσα ἀρετή. Ἐδῶ μᾶλλον ἡ ἐλεημοσύνη» (Ἀρχιμ. Ἰωὴλ Γιαννακοπούλου «Ἡ Παλαιὰ Διαθήκη», τόμ. 25ος, σελ. 63). Λέγει δὲ καὶ ὁ Προφητάναξ Δαβίδ· «ἐσκόρπισεν, ἔδωκε τοῖς πένησιν, ἡ δικαιοσύνη (ἡ δικαία αὕτη πρᾶξις τῆς ἐλεημοσύνης) αὐτοῦ μένει εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος, τὸ κέρας αὐτοῦ ὑψωθήσεται ἐν δόξῃ» (Ψαλμ. ριαʹ 9).

[2] Εἶπε δηλαδὴ ὁ Ἄγγελος Ραφαὴλ πρὸς τὸν Τωβίτ· «ἐλεημοσύνη γὰρ ἐκ θανάτου ρύεται, καὶ αὕτη ἀποκαθαριεῖ πᾶσαν ἁμαρτίαν» (Τωβὶτ ιβʹ 9).

[3] Αἰγύπτιοι [ἐξ οὗ καὶ Γύφτοι]· πρόκειται περὶ τῶν Ἀθιγγάνων, οἵτινες ἦσαν πλανόδιοι ὀργανοπαῖκται τοῦ καιροῦ ἐκείνου καὶ περιερχόμενοι τὰς πόλεις καὶ τὰ χωρία καὶ μάλιστα κατὰ τὰς πανηγύρεις, διεσκέδαζον τοὺς ἀνθρώπους διὰ τῶν ὀργάνων των.