Λόγος εἰς τὴν ΚΥΡΙΑΚΗΝ τῆς ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ, περιέχων ἑρμηνευμένον τὸν θαυμάσιον διάλογον τοῦ Σωτῆρος πρὸς τὴν Σαμαρείτιδα ὡς καὶ τὰ τῆς ἐπιστροφῆς πολλῶν Σαμαρειτῶν. Καὶ περὶ τῆς πανταχοῦ παρουσίας τοῦ Θεοῦ. Θεοδώρου Ζωγράφου Ἰωαννίτου, Βόλος 1914.

ΔΙΗΡΧΕΤΟ ποτὲ ὁ Σωτὴρ ἡμῶν, ἀγαπητοί, τὴν Σαμάρειαν καὶ ἔφθασεν ἔξωθι τῆς πόλεως Συχάρ. Ἦτο ἤδη μεσημβρία καὶ ὁ ἥλιος ἔφλεγεν ὑπερβολικά· οἱ Μαθηταὶ εἶχον πορευθῆ εἰς τὴν πόλιν ἐκείνην, ἵνα ἀγοράσωσι τροφάς, ὁ δὲ Ἰησοῦς κεκοπιακὼς ἐκ τῆς ὁδοιπορίας ἐκάθισεν, ὡς ἔτυχεν, ἵνα ἀναπαυθῇ εἰς τὴν πηγήν, εἰς τὸ φρέαρ ἐκεῖνο τὸ ὀνομαστόν, ὅπερ τὸ πάλαι εἶχεν ὀρύξει αὐτὸς ο Πατριάρχης Ἰακώβ. Ἐνῷ δὲ ἀνεπαύετο ἐκεῖ, ἰδοὺ ἔρχεται ἐκ τῆς πόλεως Σαμαρεῖτις γυνή, ἵνα ἀντλήσῃ ὕδωρ ἐκ τῆς πηγῆς. Ἰδοῦσα δὲ τὸν Ἰησοῦν ἐγνώρισεν Αὐτὸν εὐθύς, ὅτι ἦτο Ἰουδαῖος, ἐκ τῆς ἐνδυμασίας Αὐτοῦ, μετ’ ὀλίγον δὲ καὶ ἐκ τῆς φωνῆς· διότι παρ’ αὐτῆς ὁ Κύριος ὕδωρ ζητεῖ, διψῶν κυρίως τὴν σωτηρίαν αὐτῆς.

Οὕτως ἄρχεται ὡραῖος διάλογος μεταξὺ τοῦ Σωτῆρος καὶ τῆς γυναικός, ἥτις ἀκούσασα τὸν λόγον «Δός μοι πιεῖν» (Ἰωάν. δ’ 7), ἐκπλήττεται καὶ ἀπορεῖ, πῶς ὁ Κύριος, Ἰουδαῖος ὤν, παρ’ αὐτῆς ὕδωρ ζητεῖ. Διότι, ὡς ὁ Εὐαγγελιστὴς παρατηρεῖ, τοσοῦτον ἄσπονδον μῖσος εἶχον οἱ Ἰουδαῖοι κατὰ τῶν Σαμαρειτῶν, ὥστε εἰς οὐδεμίαν συνάφειαν ἤρχοντο μετ’ αὐτῶν. Ἀλλ’ ὁ Ἰησοῦς, ὅστις ὕδωρ ἐζήτει, ἵνα λάβῃ ἀφορμὴν νὰ φωτίσῃ καὶ σώσῃ αὐτήν, ἀπαντᾷ πρὸς αὐτήν· «Ἂν ἐγνώριζες τίς εἶναι ὁ μετὰ σοῦ λαλῶν, σὺ θὰ ἐζήτεις παρ’ Αὐτοῦ ὕδωρ ζῶν, χαρίσματα ζωοποιοῦντα τὴν ψυχὴν καὶ προξενοῦντα τὴν αἰώνιον ζωήν, καὶ αὐτὸς προθύμως θὰ σοὶ ἔδιδεν αὐτὰ ἄνευ ἀναβολῆς» (Ἰωάν. δ’ 10).

Τοὺς λόγους τούτους βεβαίως ἦτο ἀδύνατον τότε νὰ ἐννοήσῃ ἡ γυνή, οὐδὲ τίς ἦτο ὁ ἐνώπιον αὐτῆς ἱστάμενος ἠδύνατο νὰ φαντασθῇ. Περὶ ἀναβλύζοντος ὕδατος, νομίζει ὅτι ὁ Ἰησοῦς ὁμιλεῖ, καὶ διὰ τοῦτο πρὸς Αὐτὸν παρατηρεῖ: «Κύριε, ἀφοῦ παρ’ ἐμοῦ νὰ πίῃς θέλεις, ὕδωρ βεβαίως δὲν ἔχεις, ἀλλ’ οὔτε ἄντλημα φέρεις· πόθεν λοιπὸν τὸ ἀναβλύζον ὕδωρ θὰ ἔχῃς;» (Ἰωάν. δ’ 11). Ὁ δὲ Σωτὴρ περὶ τοῦ ζῶντος Ὕδατος, τῶν ζωηρύτων χαρισμάτων τοῦ Πνεύματος, ἐξακολουθεῖ: «Πᾶς, λέγει πρὸς αὐτήν, ὅστις πίνει ἐκ τοῦ ὕδατος τούτου, πάλιν διψᾷ· ὅστις δὲ πίνει ἐκ τοῦ ὕδατος, ὅπερ ἐγὼ θὰ δώσω εἰς Αὐτόν, εἰς τὸν αἰῶνα δὲν θὰ διψᾷ· ἀλλὰ τοῦτο θὰ γίνῃ ἐντὸς αὐτοῦ πηγή, ἐξ ἧς θὰ ἀναβλύζῃ πάλιν ὕδωρ αἰωνίου ζωῆς, θὰ ὁδηγῇ δηλαδὴ καὶ οὗτος ἄλλους εἰς αὐτὴν» (Ἰωάν. δ’ 14). Οὕτω κατέδειξεν, ὅτι δὲν πρόκειται περὶ ὕδατος ὑλικοῦ, καὶ ὅτι αὐτὸς εἶναι πολὺ ἀνώτερος τοῦ Ἰακώβ. Ἀλλ’ ἡ Σαμαρεῖτις ἔτι γήϊνα φρονεῖ, οἷα γυνὴ ἀσθενής· ἓν ὅμως ἠλεκτρίζει αὐτήν, ὁ λόγος τοῦ Ἰησοῦ, ὅτι τὸ ὕδωρ του κάμνει τὸν πίνοντα αὐτὸ ποτὲ νὰ μὴ διψᾷ. Ὅθεν τὸν Σωτῆρα παρακαλεῖ νὰ δώσῃ τὸ ἀθάνατον τοῦτο ὕδωρ εἰς αὐτήν, ἵνα μὴ διψᾷ, μηδὲ ἔρχηται ἐκεῖ ὅπως ἀντλῇ.