Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Τρίτῃ τῆς Διακαινησίμου, ἑορτάζομεν τὴν πρὸς τὴν ἐν Ἄθῳ Μονὴν τῶν Ἰβήρων διὰ θαλάσσης παράδοξον ἔλευσιν τῆς θαυματουργοῦ ἁγίας Εἰκόνος τῆς ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ, τῆς Κυρίας ἡμῶν ΠΟΡΤΑΪΤΙΣΣΗΣ, γενομένην κατ’ αὐτὴν τὴν ἡμέραν, ἐν ἔτει 1004.

Ἡ κίνησις κατὰ τὰς ἑορτὰς συμβαίνει ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἐν καιρῷ ἀγρυπνίας καὶ συνηθέστερον ὅταν ἀρχίζῃ τὸ ἐπισημότερον μέρος τῆς λατρείας μὲ χαρμοσύνους ὕμνους καὶ ψαλμῳδίας πρὸς αἶνον τοῦ Κυρίου ἢ πρὸς δοξολογίαν τῆς Κυρίας ἡμῶν Θεοτόκου καὶ ὅταν, πρὸς φαιδρότερον ἑορτασμόν, ἀνάπτωνται κατὰ τὸ τυπικὸν οἱ πολυέλαιοι καὶ ὅλα τὰ φῶτα τοῦ Ναοῦ. Τὸ ὑπερφυσικὸν τοῦτο θέαμα εἰς τοιαύτας στιγμὰς προξενεῖ ρῖγος καὶ κατάπληξιν, χαρὰν καὶ ἐνθουσιασμόν, τόσον μεταξὺ τῶν Πατέρων τῆς Μονῆς ὅσον καὶ μεταξὺ τῶν παρευρισκομένων προσκυνητῶν.

Κατ’ ἀρχαιοτάτην παράδοσιν, διασωθεῖσαν ὑπὸ τῶν Γερόντων μέχρι σήμερον, ἡ αὐτόματος κίνησις τῆς κανδήλας ἐν ἑορτῇ ἐνέχει τὴν ἑξῆς σημασίαν: Θεωρεῖται ὡς δεῖγμα ὀφθαλμοφανές, ὅτι ἡ Παναγία, παροῦσα κατ’ αὐτὴν τὴν ὥραν εἰς τὸν Ναόν της, λέγει τρόπον τινὰ πρὸς τοὺς παρεστῶτας: «Ἰδοὺ τὸ σημεῖον, τὸ βλέπετε· εἶμαι μαζί σας, συμμετέχω εἰς τὴν ἑορτὴν καὶ συμπανηγυρίζω μὲ τοὺς Μοναχοὺς καὶ λοιποὺς Χριστιανοὺς ἐπισκέπτας ὡς Μήτηρ μὲ τέκνα. Εὐλογῶ τοὺς ἐναρέτους καὶ ἐπιμελεῖς πρὸς ἔργα ἀγαθὰ καὶ δίδω θερμὴν μητρικὴν συμβουλὴν εἰς τοὺς ἀμελεῖς νὰ διορθωθοῦν, διότι, παρ ὅλην τὴν εὐσπλαγχνίαν μου πρὸς αὐτούς, οὐδὲν δύναμαι νὰ πράξω πρὸς σωτηρίαν τῶν ἐκ τούτων ἀδιαφορούντων».

Ὡς πρὸς τὴν ἄλλην κίνησιν κατὰ τὰς καθημερινάς, αὕτη σημαίνει, κατὰ τὴν ἰδίαν πάλιν παράδοσιν, ὅτι ἐπίκειται νὰ συμβῇ δυστύχημά τι μὲ γενικωτέρας συνεπείας διὰ τὸν κόσμον, ὡς φερ’ εἰπεῖν σεισμός, πόλεμος ἢ θανατηφόρος ἐπιδημία. Εἶναι καὶ τοῦτο δεῖγμα τῆς θείας προνοίας, πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου, εἶναι ἔγκαιρος προειδοποίησις νὰ ἀντιμετωπίσωμεν τὸ ἐπερχόμενον κακὸν τὸ δυνατὸν διὰ μετανοίας καὶ προσευχῆς πρὸς ἐξιλέωσιν τοῦ Θεοῦ.

Ἄλλοτε πάλιν νεαρὸς κανδηλάπτης τοῦ Ναοῦ, νομίζων ὅτι ρεῦμα ἀέρος ἦτο δυνατὸν νὰ κινῇ τὴν κανδήλαν, ἐσκέφθη νὰ γεμίσῃ μὲ ἄμμον τὸ ἐσωτερικὸν κοίλωμα αὐτῆς διὰ νὰ βαρύνῃ περισσότερον καὶ οὕτω νὰ μένῃ ἀκίνητος. Ἔπραξε τοῦτο, ἀλλὰ τὴν πρώτην νύκτα, ὅταν κατέβη εἰς τὸν Ναὸν διὰ τὴν ὑπηρεσίαν του, εἶδε καὶ ἄλλο θαῦμα· ἡ κανδήλα ἀποσπασθεῖσα ἀπὸ τὸν κρεμαστῆρα αὐτῆς λόγῳ τοῦ βάρους καὶ καταπεσοῦσα ἐπὶ τοῦ δαπέδου ἐστάθη καὶ παρέμεινεν ὀρθία, καίτοι τὸ σχῆμα αὐτῆς καταλήγει κάτωθεν εἰς ὀξεῖαν αἰχμήν, τὸ δὲ φῶς αὐτῆς εὑρέθη καῖον ὡς πρίν, ὡσὰν νὰ μὴ εἶχε συμβῇ τίποτε.