Τῇ Κ’ (20ῇ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ καὶ τῆς συνοδείας αὑτοῦ, ΘΕΟΠΙΣΤΗΣ τῆς αὑτοῦ συζύγου, ΑΓΑΠΙΟΥ τε καὶ ΘΕΟΠΙΣΤΟΥ τῶν υἱῶν αὐτῶν.

Ὡς ἤκουσε ταῦτα ὁ Ἅγιος, ἐβεβαιώθη δὲ καὶ ἀπὸ τὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ προσώπου της καὶ ἀπὸ τὰς ἀκριβεῖς πληροφορίας, τὰς ὁποίας τοῦ ἔδωκεν, ὅτι ἀληθῶς ἐκείνη ἦτο ἡ σύζυγός του, ἔκραξε πάραυτα μετὰ πολλῶν δακρύων μεγαλοφώνως· «Δόξα σοι, ὁ Θεός μου, δόξα σοι». Ἔπειτα στραφεὶς πρὸς τὴν Θεοπίστην εἶπε· «Ἐγὼ εἶμαι ἐκεῖνος τὸν ὁποῖον λέγεις». Τότε ἐσηκώθησαν ἀμφότεροι καὶ ἠσπάσθησαν ἀλλήλους καὶ ἐδόξαζον τὸν Θεόν. Ἡ δὲ Θεοπίστη τὸν ἠρώτησε ποῦ ἦσαν τὰ τέκνα των. Ὁ δὲ Ἅγιος ἀπεκρίθη, ὅτι ἐκεῖνα τὰ ἔφαγον τὰ θηρία. Τὸν ἠρώτησε πάλιν ἡ Θεοπίστη· «Καὶ πῶς συνέβη τοῦτο;» Τότε ἐκεῖνος διηγήθη λεπτομερῶς τὸ συμβεβηκός. Λέγει τότε ἐκείνη· «Ἄς δοξάσωμεν τὸν Θεόν, τὰ τέκνα μας ζῶσιν ἕως τὴν σήμερον καὶ εὑρίσκονται ἐδῶ μαζί σου· διότι ἐγὼ χθὲς τὰ ἤκουσα νὰ διηγῶνται ἀπαράλλακτα τὰ ἴδια ὅσα τώρα μοὶ εἶπες· καὶ ἂν δὲν πιστεύῃς, διάταξε νὰ ἔλθουν, ὅπως ἀκούσῃς καὶ μόνος σου τοὺς λόγους των». Ἀμέσως λοιπὸν ὁ Ἅγιος καλεῖ τοὺς νέους, λέγων· «Παλληκάρια! Διηγηθῆτέ μοι πόθεν κατάγεσθε». Τότε ὁ μεγαλύτερος ἀνέφερεν ὅσα ἐνεθυμεῖτο καὶ ἐγνώριζε, καὶ ἐξ αὐτῶν ἐβεβαιώθησαν καὶ ὁ Ἅγιος καὶ ἡ γυνή του, ὅτι ἀληθῶς ἐκεῖνα ἦσαν τὰ τέκνα των. Ποία χαρὰ καὶ ἀγαλλίασις ἔγινε τὴν ἡμέραν ἐκείνην καὶ εἰς τὸν Ἅγιον καὶ εἰς ὅλον τὸ στράτευμά του! Ἑπτὰ ὁλοκλήρους ἡμέρας διήρκεσεν ἡ χαρὰ καὶ ἡ πανήγυρις τοῦ στρατοῦ, ὄχι μόνον διότι ἐνίκησαν καὶ ὑπέταξαν τοὺς ἐπαναστάτας, ἀλλὰ καὶ τὸ κυριώτερον, διότι εὑρέθη ἡ ἀγαπητὴ συμβία τοῦ ἀρχιστρατήγου των καὶ τὰ τέκνα των. Ὁ δὲ Ἅγιος ἐξ ὅλης ψυχῆς καὶ καρδίας ἐδόξαζε τὸν Θεὸν λέγων· «Εὐχαριστῶ σοι, Κύριε ὁ Θεός μου, ὅτι δὲν μὲ ἀφῆκες τὸν ταπεινὸν δοῦλόν σου νὰ πειράζωμαι παντοτεινῶς, ἀλλὰ ἔδωκάς μοι ἀνάπαυσιν τῶν μεγάλων μου θλίψεων. Δοξάζω σε, Θεέ μου, ὅτι ὡς προεῖπες μοι, οὕτω καὶ ἔπραξας. Τώρα ὅπου εἶδον τὴν γυναῖκα καὶ τὰ παιδιά μου, παράλαβε τὴν ψυχήν μου».

Καταπαύσας ὁ Ἅγιος Εὐστάθιος ἐντελῶς τὴν ἀποστασίαν, ἐπέστρεψεν εἰς τὴν Ρώμην, ἀλλ’ ἐν τῷ καιρῷ τῆς ἐπιστροφῆς του ἀπέθανεν ὁ Τραϊανὸς καὶ τὸν διεδέχθη ὁ ἀνεψιός του Ἀδριανός, ὅστις ἔκτισε μετὰ ταῦτα τὴν Ἀδριανούπολιν· ἦτο δὲ καὶ αὐτὸς εἰδωλολάτρης καὶ μέγας διώκτης τῶν Χριστιανῶν. Οὗτος μαθὼς ὅτι ἤρχετο ὁ Στρατηλάτης Εὐστάθιος εἰς τὴν Ρώμην νικητὴς τῶν ἀποστατῶν καὶ τροπαιοῦχος, ἐξῆλθε νὰ τὸν προϋπαντήσῃ, κατὰ τὴν τότε συνήθειαν τῶν αὐτοκρατόρων τῆς Ρώμης.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὄντως εἰς τοῦτον τὸν Ἅγιον ἁρμόζει ἐκεῖνο ὅπερ γράφει ὁ θεῖος Χρυσόστομος· «Τὴν μεγάλην καὶ φιλόσοφον ψυχὴν οὐδὲν τῶν ἐν τῷ παρόντι βίῳ λυπηρῶν δύναται δακεῖν οὐκ ἔχθραι, οὐ κατηγορίαι, οὐ διαβολαί, οὐ κίνδυνοι, οὐκ ἐπιβουλαί· ὥσπερ γὰρ εἰς μεγάλην τινὰ ἀκρώρειαν καταφυγοῦσα, ἄληπτον πᾶσίν ἐστι τοῖς κάτωθεν ἀνιοῦσιν ἀπὸ τῆς γῆς» (Ὁμιλία γʹ εἰς τὴν πρὸς Φιλιππησίους). Καὶ πάλιν λέγει ὁ αὐτός· «Τὸν γὰρ Χριστιανὸν καὶ ἐν τούτῳ τῶν ἀπίστων διαφέρειν χοή, ἐν τῷ φέρειν γενναίως ἅπαντα, καὶ τῇ τῶν μελλόντων ἐλπίδι πτερούμενον ἀνώτερον εἶναι τῆς τῶν ἀνθρωπίνων κακῶν προσβολῆς» (Εἰς Ἀνδριάντας, βʹ).