ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ὁ καλλίνικος τοῦ Χριστοῦ Μεγαλομάρτυς ἦτο Στρατηλάτης ἐν Ρώμῃ κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ αὐτοκράτορος Τραϊανοῦ τοῦ ἐν Ρώμῃ βασιλεύσαντος κατὰ τὸ ἔτος ϟη’ (98) μ.Χ. Ἦτο δὲ οὖτος ὀνομαστὸς καὶ περιφανέστατος διὰ τὰς ἐπιτυχεῖς νίκας του ἐν πολέμοις καὶ διὰ τὰ ἔξοχα καὶ μεγάλα ἀνδραγαθήματά του. Καὶ πλοῦτον δὲ εἶχεν οὐκ ὀλίγον καὶ ἐξ εὐγενῶν κατήγετο γονέων, καὶ ἀνδρειότατος ἦτο καὶ πολὺ ἐμβριθὴς εἰς τὰς σκέψεις καὶ πράξεις του· ὠνομάζετο δὲ Πλακίδας πρὶν βαπτισθῇ καὶ γίνῃ ὀπαδὸς τοῦ Χριστοῦ. Ἀλλ’ ἐκτὸς τῶν στρατιωτικῶν προτερημάτων του εἶχε καὶ πολλὰς ἄλλας ἀρετάς· ἦτο ἐγκρατὴς εἰς τὰς ὀρέξεις καὶ ἐπιθυμίας τῆς σαρκός, σώφρων, φιλοδίκαιος, φιλελεήμων καὶ μὲ ἕνα λόγον ἐνάρετος. Εἶχε δύο ἄρρενα τέκνα, τὰ ὁποῖα καθ’ ὅλα ὡμοίαζον μὲ αὐτόν, καὶ εἰς τὰ σωματικὰ καὶ εἰς τὰ πνευματικὰ χαρίσματα· καὶ ἡ σύζυγός του δέ, ἥτις ὠνομάζετο Τατιανή, εἰς ὅλας τὰς ἐναρέτους πράξεις ὡμοίαζε πρὸς αὐτόν. Ἐν καιρῷ δὲ εἰρήνης, ἵνα μὴ μένῃ ὁ στρατὸς ἄεργος καὶ συνηθίζῃ εἰς τὴν ἀνανδρίαν καὶ ὀκνηρίαν, ἐγύμναζε τοὺς στρατιώτας εἰς τὸ κυνήγιον διαφόρων ζῴων, συναγωνιζόμενος ὁ ἴδιος μετ’ αὐτῶν καὶ διαγωνιζόμενος περὶ τὴν κυνηγετικὴν τέχνην.

Ἐν ᾧ λοιπὸν ἡμέραν τινὰ κατεγίνετο εἰς ἓν δάσος περὶ τὸ κυνήγιον, βλέπει μακρόθεν μίαν ἔλαφον μεγαλόσωμον, ἡ ὁποία φεύγουσα ἔστρεφε καὶ τὸν παρετήρει εἰς τοὺς ὀφθαλμούς· ὁ δὲ Ἅγιος, ἰδὼν αὐτήν, ὥρμησεν ἔφιππος κατ’ αὐτῆς νὰ τὴν φθάσῃ, ἀλλὰ δὲν ἠδυνήθη νὰ τὴν πλησιάσῃ· ἔτρεξαν δὲ τότε καὶ ἄλλοι τινὲς εἰς βοήθειάν του, πλὴν καὶ τούτων οἱ ἵπποι ἀπέκαμον, αὐτοὶ δὲ ἀπελπισθέντες πλέον νὰ τὴν φθάσωσιν, ἐστάθησαν· μόνος δὲ ὁ Ἅγιος, χωρὶς νὰ ἀγανακτήσῃ διὰ τοῦτο, ἐξηκολούθει νὰ τὴν κυνηγᾷ, ἕως οὗ κάθιδρως καὶ αὐτὸς καὶ ὁ ἵππος του ἔφθασαν εἰς μέγα χάσμα τῆς γῆς· καὶ ἡ μὲν ἔλαφος, πηδήσασα τὸ χάσμα, ἐστάθη ἀντίκρυ καὶ τὸν ἔβλεπεν, ὁ δὲ ἵππος τοῦ Ἁγίου ἦτο τῶν ἀδυνάτων νὰ τὸ πηδήσῃ· διὰ τοῦτο παρετήρει ὁ Ἅγιος νὰ εὕρῃ κανὲν μέρος κατάλληλον, ἵνα διέλθῃ τὸ χάσμα. Αἴφνης στραφεὶς βλέπει ὅτι ἐν τῷ μέσῳ τῶν κεράτων τῆς ἐλάφου ὑπῆρχε σταυρὸς λαμπρότερος τοῦ ἡλίου, φέρων τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν ἐσταυρωμένον,