Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος πατὴρ ἡμῶν ΜΕΛΕΤΙΟΣ ὁ νέος, ὁ ἐν τῷ ὄρει τῆς Μυουπόλεως ἀσκήσας, ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Ἄλλοτε πάλιν ἦλθεν ἄρχων τις, Μιχαὴλ Κασταμονίτης καλούμενος, χάριν εὐλογίας πρὸς τὸν Ὅσιον Μελέτιον· καὶ δὲν ἐπῆρεν εἰς τὴν συνοδείαν του ἄλλους, εἰ μὴ μόνον ἕνα δοῦλον, τὸν ὁποῖον ἐνόμιζε διὰ καλὸν ἄνθρωπον. Ἐκεῖνος ὅμως ὁ δόλιος ἐδείχθη κακὸς διὰ τὸν δεσπότην αὐτοῦ καὶ ἀχάριστος, καὶ ἔβαλεν εἰς τὸν νοῦν του νὰ τὸν φονεύσῃ ὁ δείλαιος. Καθὼς λοιπὸν ἐβάδιζεν ὁ Μιχαὴλ ἔμπροσθεν, καὶ ὁ δοῦλος κατόπιν, ἀνέσπασεν οὗτος τὸ ξίφος διὰ νὰ τὸν κτυπήσῃ· ὡς ὅμως ἐσήκωσε τὴν χεῖρα μὲ θυμὸν διὰ νὰ τὸν ἀποκτείνῃ, βλέπει ἔμπροσθεν αὐτοῦ θυμωμένον τὸν μέγαν Μελέτιον, ὁ ὁποῖος μὲ σχῆμα καὶ βλέμμα ἄγριον τὸν ἐφόβισε καὶ δὲν ἐτέλεσε τὸν ἄδικον φόνον ὁ κατὰ τὴν προαίρεσιν φονεύς. Ταῦτα δὲν ἐγνώριζεν ὁ Καστανομίτης, ἀλλὰ περιεπάτει ἀμέριμνα. Ὅταν δὲ ἔφθασαν εἰς τὸ κελλίον τοῦ Ὁσίου ὁ μὲν Μιχαὴλ εἰσῆλθε καὶ τὸν ἐχαιρέτησεν, ὁ δὲ κάκιστος δοῦλος ἔστεκεν ἀπ’ ἔξω, θαρρῶν ὅτι δὲν ἐγνώριζε τὴν κακουργίαν αὐτοῦ ὁ Μελέτιος. Ὁ Ὅσιος ὅμως τὸν ἤλεγξε φανερά, καὶ τοῦ εἶπε· «Πρόσπεσον εἰς τοὺς πόδας τοῦ κυρίου σου, ἐξαγόρευσον τὴν ἀνομίαν, ὅπου ἠθέλησας νὰ τελέσῃς, ταλαίπωρε, ἐὰν θέλῃς νὰ σὲ συγχωρήσῃ ὁ Θεὸς καὶ ἡμεῖς, ἵνα μὴ κολασθῇς αἰώνια». Ταῦτα ἀκούων ὁ Μιχαὴλ ἐθαύμαζε, μὴ γνωρίζων τὴν ὑπόθεσιν. Τότε ἐφανέρωσε τὸν δόλον τοῦ δούλου πρὸς τὸν ἄδολον δεσπότην, τὸ ὡμολόγησε δὲ καὶ ὁ δοῦλος, ζητήσας συγχώρησιν. Ὅθεν εὐχαριστήσας ὁ Μιχαὴλ τὸν Ὅσιον, ἀνεχώρησε χαίρων ὁμοῦ καὶ θαυμάζων.

Ὁ δοὺξ τῶν Θηβῶν ἠθέλησέ ποτε νὰ ἴδῃ τὸν Ὅσιον, διὰ νὰ λάβῃ τὴν εὐλογίαν του· ὠνομάζετο δὲ Βρυέννιος· ὡς δὲ καλόγνωμος ὅπου ἦτο καὶ μεταδοτικὸς ὡς ὁ ἀπόστολος Φίλιππος, ἠθέλησε νὰ λάβῃ καὶ ἕνα συγγενῆ του, Βατάζην τὴν ἐπωνυμίαν, εἰς τὴν συνοδείαν του, καὶ τοῦ λέγει· «Ἂς ὑπάγωμεν, φίλε, νὰ ἴδῃς ἕνα ἄνθρωπον, τοῦ ὁποίου δὲν εἶδες ποτέ σου ὅμοιον καὶ θὰ λάβῃς ἀπὸ τὴν διδαχήν του πολλὴν ὠφέλειαν». Ὁ δὲ Βατάζης, ἐπειδὴ εἶχε μάθει ὅλας τὰς Ἱερὰς Γραφάς, λέγει πρὸς τὸν Βρυέννιον: «Τὶ ἄλλο περισσότερον ἔχει νὰ μοῦ εἴπῃ ἀπὸ ὅσα ἀνέγνωσα;». Πλὴν ἠκολούθησε τοῦ Δουκὸς ἀκουσίως καὶ ἐπῆγαν ἀμφότεροι εἰς τὸν Ὅσιον, ὅστις ὑπεδέχθη τὸν Δοῦκα ἀσπασίως ὡς εὐλαβέστατον, καὶ τὸν ἐδίδαξε κατὰ μόνας μέσα εἰς τὸ κελλίον του, καὶ εὐλογήσας αὐτὸν τὸν ἀπέλυσεν. Ὁ δὲ Βατάζης τὸν παρεκάλεσε νὰ εἴπῃ καὶ αὐτοῦ λόγον ὠφέλιμον. Ὅθεν ὁ Ὅσιος μὲ πρᾳότητα τῷ εἶπε: «Σύ, τέκνον, γνωρίζεις ὅσα ἤθελα νὰ σοῦ εἴπω, καὶ δὲν χρειάζεσαι διδαχὴν ἀπὸ ἐμέ». Τότε ἐθαύμασαν καὶ οἱ δύο, ἰδόντες τὸ προορατικὸν ὅπου εἶχε, καὶ ἐγνώριζεν ὅσα αὐτοὶ εἰς τὰς Θήβας ἐλάλησαν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Θεόδωρος Πρόδρομος λέγει ὅτι 28 ὅλα ἔτη παρέμεινεν εἰς τὸ Μοναστήριον τοῦ Ἁγίου Γεωργίου ὁ Μελέτιος, εἰς τὸ ὁποῖον ἦλθεν, ὡς ἀνωτέρω εἴδομεν, δεκαεννεατής, γράφων ἐπὶ λέξει τὰ ἑξῆς: «…καὶ ἡ ἐκεῖ διαμονὴ τῷ ἀνδρὶ οὐ μέχρι δέκα ἢ πέντε ἢ μικρῷ πλειόνων ἡμερῶν περιγράφεται, οὐδ’ ἐπὶ τρισὶν ἢ τέσσαρσιν ἡλίου κύκλοις περιορίζεται, ἀλλ’ εἰς ὅλους ὀκτὼ πρὸς τοὺς εἴκοσιν ἐνιαυτοὺς ἀποτείνεται»· ὅθεν φαίνεται ὅτι περὶ λάθους μᾶλλον πρόκειται τῶν ἀντιγραφέων καὶ ὅτι 28 χρόνους παρέμεινεν ὁ Ὅσιος εἰς ἐκεῖνο τὸ Μοναστήριον.

[2] Ὄρος Μυουπόλεως ὀνομάζει ἐνταῦθα ὁ Νικόλαος Μεθώνης τὸν Κιθαιρῶνα, κείμενον εἰς τὰ ὅρια τῆς Ἀττικῆς καὶ τῆς Βοιωτίας, ὁ δὲ Θεόδωρος Πρόδρομος Μυούπολιν ὀνομάζει παρακείμενον χωρίον, ἐκ τοῦ ὁποίου πιθανῶς ἐδόθη εἰς τὸ ὄρος τὸ ὄνομα τῆς Μυουπόλεως. Μυούπολις δὲ ἄλλοι μὲν λέγουσιν ὅτι ἦσαν αἱ Ἐρυθραὶ κοινῶς Κριεκούκι, ἄλλοι δὲ ἡ Οἰνόη, κοινῶς Μάζι τῆς Μάνδρας Ἀττικῆς, ἕτεροι δὲ τὰ μεσημβρινῶς τῆς Μονῆς ὑπάρχοντα ἐρείπια ἀρχαίας πόλεως.

[3] Οὗτος ἐπατριάρχευσε κατὰ τὰ ἔτη 1084-1111.

[4] Πρόκειται περὶ τοῦ Μητροπολίτου Ἀθηνῶν Νικήτα Γʹ τοῦ Κούρδη, ἀποθανόντος τὸ 1103.

[5] Οὗτος ἦτο Ἀλέξιος Αʹ ὁ Κομνηνός, βασιλεύσας ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐν ἔτει 1078-1105.

[6] Ἡ Ἱερὰ Μονὴ τοῦ Ὁσίου Μελετίου εἶναι ἐκτισμένη εἰς τὸ ἀνατολικὸν τμῆμα τοῦ Κιθαιρῶνος, ὅπερ εἶναι καὶ τὸ χαμηλότερον, καλούμενον σήμερον «Πάστρα». Τούτου ἡ ὑψηλοτέρα κορυφὴ ἔχει ὕψος 1015 μέτρων, ἐνῷ ἡ ὑψηλοτέρα κορυφὴ τοῦ δυτικοῦ τμήματος, ἔχει ὕψος 1407 μέτρων. Ἡ τοποθεσία ἐν τῇ ὁποίᾳ κεῖται ἡ Μονὴ εἰναι θαυμασία καὶ κατάφυτος. Κάτωθεν αὐτῆς ἐκτείνεται πεδιάς, διὰ τῆς ὁποίας διέρχεται ἡ ὁδὸς Ἀθηνῶν-Θηβῶν. Ἡ Μονή, ὡς εἴδομεν, προϋπάρχουσα τοῦ Ὁσίου Μελετίου ἐκαλεῖτο Μονὴ τοῦ Συμβούλου ἢ Συμβόλου, ἀνεκαινίσθη ὅμως καὶ ἐπηυξήθη ὑπὸ τοῦ Ὁσίου Μελετίου, ὅστις ἀνεκαίνισε καὶ ἐμεγάλυνε καὶ τὸν κεντρικὸν Ναὸν τῶν Ἁγίων Ἀσωμάτων, ἐκτὸς δὲ τούτου καὶ τοῦ Ναοῦ τοῦ Σωτῆρος, ὅστις ἐπίσης ἐμεγαλύνθη καὶ κατελαμπρύνθη ὑπὸ τῶν μαθητῶν τοῦ Ὁσίου, ἀνήγειρεν οὗτος καὶ δύο ἑτέρους Ναούς, τὸν τῆς Θεοτόκου καὶ τὸν τοῦ Προφήτου Ἠλιοὺ τοῦ Θεσβίτου.

Μικρὸν πρὸ τῆς τοῦ Ὁσίου μακαρίας τελευτῆς ἠρώτησαν ἡμέραν τινὰ τοῦτον οἱ μαθηταί του διαποροῦντες πῶς θὰ διαμείνωσι καὶ θὰ διατηρηθῶσι τὰ Μοναστήρια μετὰ τὸν θάνατόν του, πόθεν θὰ ἔχωσιν οἱ πολυάριθμοι Μοναχοὶ τὰ πρὸς τὸ ζῆν χωρὶς νὰ παύσωσι ζῶντες ἐν ἀκτημοσύνῃ. Ὁ Ὅσιος ὅμως, ἀφοῦ ἤλεγξε τὴν ὀλιγοπιστίαν αὐτῶν, ἀπήντησεν ἐπὶ λέξει, ὡς ταῦτα γράφει ὁ Νικόλαος Μεθώνης, τὰ ἑξῆς: «Ἴστε ὡς περὶ μὲν θαύματος οὐδεὶς ἐμοὶ λόγος· ἐὰν δὲ παρρησίαν εὕρω πρὸς τὸν Θεόν, οὐδὲν ἡμῖν ἐλλείψει τῶν ἀναγκαίων οὐδέποτε». Πράγματι δὲ ἡ πρόρρησις αὕτη ἐπραγματοποιήθη, διότι ὁ αὐτὸς Νικόλαος προσέθηκεν ὅτι τότε, ὅτε ἔγραφε τὴν βιογραφίαν, ἤτοι μετὰ 36 ἔτη ἀπὸ τῆς κοιμήσεως τοῦ Ἁγίου, ἡ Μονὴ ἠρίθμει 300 Μοναχοὺς χωρὶς νὰ ἔχῃ ἄλλην τινὰ κτηματικὴν περιουσίαν ἐκτὸς τοῦ λαχανοκηπίου καὶ ὅμως συνετηρεῖτο θαυμασίως, οὐχὶ δὲ μόνον μέχρι τότε, ἀλλὰ ἐπὶ ὀκτὼ περίπου συνεχεῖς αἰῶνας ἡ Μονὴ ἤκμαζε καὶ ἐκραταιοῦτο πλουτιζομένη καὶ κατοχυρουμένη διὰ Πατριαρχικῶν Σιγγιλλίων ἀνακηρυχθεῖσα Σταυροπηγιακή.

Κατὰ τὴν Μεγάλην Ἑλληνικὴν Ἐθνεγερσίαν τῶν ἐτῶν 1821-1828 ἡ Μονὴ ὑπέστη ἐπανειλημμένως μεγάλας καταστροφάς, μετὰ δὲ τὴν ἀποκατάστασιν τοῦ ἐλευθέρου Ἑλληνικοῦ Κράτους ἀνασυνεστήθη αὕτη, ἀλλὰ σὺν τῷ χρόνῳ ἤρξατο μαραινομένη συνεπείᾳ τῶν ἀπολλοτριώσεων καὶ τῆς ἀπογυμνώσεώς της ἐκ τοῦ ἐμψύχου καὶ ἀψύχου ὑλικοῦ. Ἡ Μονὴ ἐκτὸς τῶν ἄλλων διετήρει ἐν Ἀθήναις δύο Μετόχια, τὸ περὶ τὸν ἐν Σεπολίοις Ναὸν τοῦ Ὁσίου Μελετίου μετατραπέντα εἰς ἐνοριακὸν καὶ τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς ἐπὶ τῆς ὁδοῦ Αἰόλου, τὸ ὁποῖον διατηρεῖ μέχρι σήμερον.