Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος πατὴρ ἡμῶν ΜΕΛΕΤΙΟΣ ὁ νέος, ὁ ἐν τῷ ὄρει τῆς Μυουπόλεως ἀσκήσας, ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Σελίδα 1 από 21

ΕΙΚΟΝΑ
Τοι­χο­γρα­φί­α ἐκ τοῦ καθολικού τῆς Ἱ. Μονῆς Βαρλαὰμ
ἐν Μετεώροις. Ἔρ­γον ΙϚʹ αἰ­ῶ­νος.

ΜΕΛΕΤΙΟΣ ὁ θαυμάσιος καὶ ἀληθὴς δοῦλος τοῦ Θεοῦ ἐγεννήθη περὶ τὸ ἔτος ͵αλε’ (1035) εἰς ἓν χωρίον τῶν Καππαδοκῶν, Μουταλάσκη καλούμενον, ὅπερ καὶ τὸν μέγαν Σάββαν ἐβλάστησεν. Οἱ γονεῖς του ἦσαν κατὰ πολλὰ ἐνάρετοι, Ἰωάννης καὶ Σοφία ὀνομαζόμενοι, τῶν ὁποίων τὰς ἀρετὰς τὸ παιδίον μιμούμενον ἐπρόκοπτε καθ’ ἑκάστην ἀπὸ μικρᾶς ἡλικίας καὶ ηὔξανεν οὐ μόνον ἀπὸ τὴν αἰσθητὴν Σοφίαν (τὴν σαρκικήν, λέγω, μητέρα) παιδαγωγούμενον, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴν νοητὴν φωτιζόμενον ἄνωθεν, μὲ τὸ γάλα τῆς ὁποίας τὸ ζωηρὸν καὶ ἀκόρεστον ἐτρέφετο περισσότερον, παρὰ μὲ τὸ αἰσθητὸν τῆς μητρὸς καὶ ἐπίκηρον.

Ὅταν ἦλθεν εἰς ἡλικίαν κατάλληλον διὰ νὰ μάθῃ γράμματα, τὸν ἔβαλαν οἱ γονεῖς του εἰς τὸ σχολεῖον, ἀλλ’ ἔτυχε βραδὺς εἰς τὸν νοῦν καὶ δὲν ἠδύνατο νὰ ἐννοήσῃ τὰ μαθήματα· ἡ σπουδή του ὅμως καὶ ἡ πίστις του πρὸς τὸν Θεὸν ἀνεπλήρωσε τὸ ὑστέρημα τῆς φύσεως· ὅτι εὗρε τρόπον πάνσοφον ὁ πεφωτισμένος νέος, ἐλπίζων εἰς τὸν Θεὸν νὰ τοῦ δώσῃ φώτισιν. Ζηλώσας ὅθεν τὴν πίστιν τῆς αἱμόρρου καὶ πιστεύων ἀδιακρίτως, ὅτι ἐὰν μόνον ἐγγίσῃ καὶ αὐτὸς εἰς τὸ ἄκρον τῶν ἱματίων τοῦ Ἰησοῦ λεπτύνεται ὁ νοῦς του εἰς τὸ νὰ ἐννοῇ τὰ γράμματα, μετέβη εἰς τὴν Ἐκκλησίαν πρὶν ἀρχίσῃ τὴν λειτουργίαν ὁ Ἱερεύς καὶ ἀπελθὼν εἰς τὸ ὄπισθεν μέρος τῆς ἁγίας Τραπέζης, ἔκλινε τὴν κεφαλὴν κάτωθεν τοῦ θείου πέπλου, τὸν ὁποῖον ὀνομάζομεν κοινῶς ἐνδύτην, καὶ ἔστεκεν οὕτω μετὰ φόβου Θεοῦ καὶ πίστεως, ἕως οὗ ἐτελειώθη ἡ λειτουργία. Καί, ὢ τοῦ θαύματος! ἔλαβε τὴν χάριν, καθὼς ἐπίστευσεν, ἐξελθὼν δὲ ἀπὸ τὴν λειτουργίαν ἔμαθεν ἐκ στήθους τὴν δευτέραν ᾠδὴν τοῦ Προφήτου Μωϋσέως μὲ μίαν μόνον φορὰν ὅπου τὴν ἀνέγνωσεν· ὁμοίως καὶ τὰ δύσκολα μαθήματα ἀπὸ τὴν ὥραν ἐκείνην μὲ πολλὴν εὐκολίαν ἐννοοῦσεν.

Οὕτως οὖν ἀπογαλακτιζόμενος παιδοπρεπῶς καὶ θεοπρεπῶς πολιτευόμενος, ὁ ὄντως Μελέτιος ἐμελέτα μὲ μελέτην διηνεκῆ εἰς τὸν νόμον τοῦ Κυρίου, κατὰ τὸν Δαβίδ, τὰ θεῖα καὶ σωτήρια μαρτύρια, καὶ καθ’ ἑκάστην μετέβαινεν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, ὄχι ὡς παιδίον μικρὸν ὅπου ἦτο, ἀλλὰ μὲ τόσην εὐταξίαν καὶ εὐλάβειαν, ὥστε ἐπερίσσευε τοὺς πρεσβυτέρους καὶ σοφοὺς εἰς τὴν σύνεσιν· καὶ πάντες τὸν ἐθαύμαζον ὅτι ἠκροάζετο νουνεχῶς τοὺς θείους Λόγους, μὲ τοὺς ὁποίους ἐτρέφετο μᾶλλον ἢ μὲ ἄρτον φθειρόμενον.

Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Θεόδωρος Πρόδρομος λέγει ὅτι 28 ὅλα ἔτη παρέμεινεν εἰς τὸ Μοναστήριον τοῦ Ἁγίου Γεωργίου ὁ Μελέτιος, εἰς τὸ ὁποῖον ἦλθεν, ὡς ἀνωτέρω εἴδομεν, δεκαεννεατής, γράφων ἐπὶ λέξει τὰ ἑξῆς: «…καὶ ἡ ἐκεῖ διαμονὴ τῷ ἀνδρὶ οὐ μέχρι δέκα ἢ πέντε ἢ μικρῷ πλειόνων ἡμερῶν περιγράφεται, οὐδ’ ἐπὶ τρισὶν ἢ τέσσαρσιν ἡλίου κύκλοις περιορίζεται, ἀλλ’ εἰς ὅλους ὀκτὼ πρὸς τοὺς εἴκοσιν ἐνιαυτοὺς ἀποτείνεται»· ὅθεν φαίνεται ὅτι περὶ λάθους μᾶλλον πρόκειται τῶν ἀντιγραφέων καὶ ὅτι 28 χρόνους παρέμεινεν ὁ Ὅσιος εἰς ἐκεῖνο τὸ Μοναστήριον.

[2] Ὄρος Μυουπόλεως ὀνομάζει ἐνταῦθα ὁ Νικόλαος Μεθώνης τὸν Κιθαιρῶνα, κείμενον εἰς τὰ ὅρια τῆς Ἀττικῆς καὶ τῆς Βοιωτίας, ὁ δὲ Θεόδωρος Πρόδρομος Μυούπολιν ὀνομάζει παρακείμενον χωρίον, ἐκ τοῦ ὁποίου πιθανῶς ἐδόθη εἰς τὸ ὄρος τὸ ὄνομα τῆς Μυουπόλεως. Μυούπολις δὲ ἄλλοι μὲν λέγουσιν ὅτι ἦσαν αἱ Ἐρυθραὶ κοινῶς Κριεκούκι, ἄλλοι δὲ ἡ Οἰνόη, κοινῶς Μάζι τῆς Μάνδρας Ἀττικῆς, ἕτεροι δὲ τὰ μεσημβρινῶς τῆς Μονῆς ὑπάρχοντα ἐρείπια ἀρχαίας πόλεως.

[3] Οὗτος ἐπατριάρχευσε κατὰ τὰ ἔτη 1084-1111.

[4] Πρόκειται περὶ τοῦ Μητροπολίτου Ἀθηνῶν Νικήτα Γʹ τοῦ Κούρδη, ἀποθανόντος τὸ 1103.

[5] Οὗτος ἦτο Ἀλέξιος Αʹ ὁ Κομνηνός, βασιλεύσας ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐν ἔτει 1078-1105.

[6] Ἡ Ἱερὰ Μονὴ τοῦ Ὁσίου Μελετίου εἶναι ἐκτισμένη εἰς τὸ ἀνατολικὸν τμῆμα τοῦ Κιθαιρῶνος, ὅπερ εἶναι καὶ τὸ χαμηλότερον, καλούμενον σήμερον «Πάστρα». Τούτου ἡ ὑψηλοτέρα κορυφὴ ἔχει ὕψος 1015 μέτρων, ἐνῷ ἡ ὑψηλοτέρα κορυφὴ τοῦ δυτικοῦ τμήματος, ἔχει ὕψος 1407 μέτρων. Ἡ τοποθεσία ἐν τῇ ὁποίᾳ κεῖται ἡ Μονὴ εἰναι θαυμασία καὶ κατάφυτος. Κάτωθεν αὐτῆς ἐκτείνεται πεδιάς, διὰ τῆς ὁποίας διέρχεται ἡ ὁδὸς Ἀθηνῶν-Θηβῶν. Ἡ Μονή, ὡς εἴδομεν, προϋπάρχουσα τοῦ Ὁσίου Μελετίου ἐκαλεῖτο Μονὴ τοῦ Συμβούλου ἢ Συμβόλου, ἀνεκαινίσθη ὅμως καὶ ἐπηυξήθη ὑπὸ τοῦ Ὁσίου Μελετίου, ὅστις ἀνεκαίνισε καὶ ἐμεγάλυνε καὶ τὸν κεντρικὸν Ναὸν τῶν Ἁγίων Ἀσωμάτων, ἐκτὸς δὲ τούτου καὶ τοῦ Ναοῦ τοῦ Σωτῆρος, ὅστις ἐπίσης ἐμεγαλύνθη καὶ κατελαμπρύνθη ὑπὸ τῶν μαθητῶν τοῦ Ὁσίου, ἀνήγειρεν οὗτος καὶ δύο ἑτέρους Ναούς, τὸν τῆς Θεοτόκου καὶ τὸν τοῦ Προφήτου Ἠλιοὺ τοῦ Θεσβίτου.

Μικρὸν πρὸ τῆς τοῦ Ὁσίου μακαρίας τελευτῆς ἠρώτησαν ἡμέραν τινὰ τοῦτον οἱ μαθηταί του διαποροῦντες πῶς θὰ διαμείνωσι καὶ θὰ διατηρηθῶσι τὰ Μοναστήρια μετὰ τὸν θάνατόν του, πόθεν θὰ ἔχωσιν οἱ πολυάριθμοι Μοναχοὶ τὰ πρὸς τὸ ζῆν χωρὶς νὰ παύσωσι ζῶντες ἐν ἀκτημοσύνῃ. Ὁ Ὅσιος ὅμως, ἀφοῦ ἤλεγξε τὴν ὀλιγοπιστίαν αὐτῶν, ἀπήντησεν ἐπὶ λέξει, ὡς ταῦτα γράφει ὁ Νικόλαος Μεθώνης, τὰ ἑξῆς: «Ἴστε ὡς περὶ μὲν θαύματος οὐδεὶς ἐμοὶ λόγος· ἐὰν δὲ παρρησίαν εὕρω πρὸς τὸν Θεόν, οὐδὲν ἡμῖν ἐλλείψει τῶν ἀναγκαίων οὐδέποτε». Πράγματι δὲ ἡ πρόρρησις αὕτη ἐπραγματοποιήθη, διότι ὁ αὐτὸς Νικόλαος προσέθηκεν ὅτι τότε, ὅτε ἔγραφε τὴν βιογραφίαν, ἤτοι μετὰ 36 ἔτη ἀπὸ τῆς κοιμήσεως τοῦ Ἁγίου, ἡ Μονὴ ἠρίθμει 300 Μοναχοὺς χωρὶς νὰ ἔχῃ ἄλλην τινὰ κτηματικὴν περιουσίαν ἐκτὸς τοῦ λαχανοκηπίου καὶ ὅμως συνετηρεῖτο θαυμασίως, οὐχὶ δὲ μόνον μέχρι τότε, ἀλλὰ ἐπὶ ὀκτὼ περίπου συνεχεῖς αἰῶνας ἡ Μονὴ ἤκμαζε καὶ ἐκραταιοῦτο πλουτιζομένη καὶ κατοχυρουμένη διὰ Πατριαρχικῶν Σιγγιλλίων ἀνακηρυχθεῖσα Σταυροπηγιακή.

Κατὰ τὴν Μεγάλην Ἑλληνικὴν Ἐθνεγερσίαν τῶν ἐτῶν 1821-1828 ἡ Μονὴ ὑπέστη ἐπανειλημμένως μεγάλας καταστροφάς, μετὰ δὲ τὴν ἀποκατάστασιν τοῦ ἐλευθέρου Ἑλληνικοῦ Κράτους ἀνασυνεστήθη αὕτη, ἀλλὰ σὺν τῷ χρόνῳ ἤρξατο μαραινομένη συνεπείᾳ τῶν ἀπολλοτριώσεων καὶ τῆς ἀπογυμνώσεώς της ἐκ τοῦ ἐμψύχου καὶ ἀψύχου ὑλικοῦ. Ἡ Μονὴ ἐκτὸς τῶν ἄλλων διετήρει ἐν Ἀθήναις δύο Μετόχια, τὸ περὶ τὸν ἐν Σεπολίοις Ναὸν τοῦ Ὁσίου Μελετίου μετατραπέντα εἰς ἐνοριακὸν καὶ τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς ἐπὶ τῆς ὁδοῦ Αἰόλου, τὸ ὁποῖον διατηρεῖ μέχρι σήμερον.

✥ Ο ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ