Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις Πατέρων ἡμῶν ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Α’ καὶ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Β’ διατελεσάντων ἀμφοτέρων Ἀρχιεπισκόπων Λαρίσης μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1490-1541 καὶ ἐν εἰρήνῃ τελειωθέντων.

Στοχασθῆτε λοιπόν, ἀδελφοὶ καὶ πατέρες, πόση ἀτιμία καὶ πόση ἐντροπὴ εἶναι, τὰ μὲν ἀναίσθητα καὶ ἄλογα ποιήματα τοῦ Θεοῦ νὰ τὸν δοξάζωσι μὲ τὰ ἔργα των, ἡμεῖς δὲ οἱ λογικαί, καὶ κατ’ εἰκόνα Θεοῦ κτισθέντες ἄνθρωποι, νὰ τὸν ἀτιμάζωμεν μὲ τὰ ἔργα μας, καὶ νὰ γινώμεθα κατὰ τοῦτο χειρότεροι τῶν ἀλόγων ζῴων καὶ ἀναισθήτων κτισμάτων.

Διὰ τοῦτο ὁμοῦ μὲ τὴν διὰ λόγου δοξολογίαν ὅπου κάμνομεν τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος, ἂς προσθέσωμεν καὶ τὴν διὰ τῶν ἔργων δοξολογίαν, τὴν πλέον εὐπρόσδεκτον εἰς αὐτόν, καὶ ἂς τὸν μιμηθῶμεν ὅλοι, ὅσοι συνήχθημεν εἰς τὴν ἑορτήν του, καὶ ἠκούσαμεν τὰ ἔνθεα κατορθώματά του, ἀναλόγως ἕκαστος, καὶ κατὰ τὴν τάξιν καὶ τὸ ἐπάγγελμα ὅπου ἔχει. Οἱ μὲν Ἀρχιερεῖς ἂς μιμηθοῦν τὴν μεγάλην ταπείνωσιν τοῦ Ἁγίου, ἥτις εἶναι ἀρετὴ ὑψοποιός, τὴν ὁποίαν ἀρετὴν ἔδειξεν ἐμπράκτως ὁ μέγας Ἀρχιερεὺς Ἰησοῦς, ὅταν ἔνιψε τοὺς πόδας τῶν Μαθητῶν του. Οἱ μονάζοντες καὶ Ἱερεῖς ἂς μιμηθοῦν τὴν ἐλεημοσύνην καὶ συμπάθειαν, τὴν ὁποίαν ἔδειξεν ὁ Ἅγιος εἰς τοὺς πτωχούς, εἰς τοὺς φυλακισμένους, εἰς τὰς χήρας καὶ τὰ ὀρφανά.

Ἄλλος ἂς μιμηθῇ τὴν ἀδελφὴν τῆς ταπεινώσεως, ἥτις εἶναι ἡ πρᾳότης, τὴν ὁποίαν ἐξαιρέτως εἶχεν οὗτος ὁ Ἅγιος, καθὼς ἡ Βιογραφία αὐτοῦ παρέστησεν. Ἄλλος ἂς μιμηθῇ τὴν ἁγιότητα αὐτοῦ, ὅστις ἡμέρας καὶ νυκτὸς ἠγωνίζετο, πῶς νὰ ἀρέσῃ εἰς τὸν Θεόν, καὶ ἐφύλαττεν ἀπαρασαλεύτως τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ· ἄλλος ἂς μιμηθῇ τὴν ἐγκράτειαν καὶ χαλιναγωγίαν τῶν παθῶν ὅπου ἐφύλαττε, καὶ δὲν ἐμίανε τὸ κατ’ εἰκόνα Θεοῦ, ἀλλὰ τὸ ἐτήρησεν ἀλώβητον, καὶ ὑπέταξε τὸ χεῖρον εἰς τὸ κρεῖττον, τοὐτέστιν ὑπέταξε τὸ σῶμα εἰς τὴν ψυχήν, καὶ σχεδὸν ἕκαστος, ὃν τρόπον εἰσερχόμενος εἰς κανένα πολυανθῆ λειμῶνα τρυγᾷ ὅποιον ἀπὸ τὰ ἄνθη τοῦ ἀρέσῃ, τοιουτοτρόπως καὶ ἀπὸ τὸν πολυανθῆ λειμῶνα τῶν ἀρετῶν τοῦ Ἁγίου τούτου ἂς μιμηθῇ ἕκαστος ὅποιαν ἀρετὴν δυνηθῇ, νὰ κατορθώσῃ μόνον κενὸς νὰ μὴ φανῇ, μόνον νὰ μὴ ἀμελήσῃ πᾶς τις πανηγυρίζων τὸν Ἅγιον. Καὶ ἐὰν οὕτω ποιήσωμεν, πρῶτον γινόμεθα εὐάρεστοι εἰς τὸν Θεὸν καὶ δεύτερον χαροποιοῦμεν καὶ τὸν Ἅγιον, ὁ ὁποῖος θὰ μᾶς ἔχῃ ὡς τέκνα του πνευματικά, εὐλογῶν ἀοράτως ἡμᾶς, καὶ θὰ εἶναι βοηθός μας θερμότατος, τόσον εἰς τὴν παροῦσαν ζωήν, ὅσον καὶ κατὰ τὸν καιρὸν τῆς μελλούσης κρίσεως καὶ ἀνταποδόσεως, πρεσβεύων δηλαδὴ πρὸς τὸν ἀδέκαστον Κριτήν, διὰ νὰ μὴ συνερισθῇ τὰς ἀπείρους ἡμῶν ἁμαρτίας, καὶ διὰ νὰ μὴ μᾶς καταδικάσῃ εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὕτω λέγει ὁ βιογράφος. Πιθανὸν ὅμως νὰ ἦτο τότε Μητροπολίτης ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Αʹ ἢ ὁ ἀμέσως τούτου διάδοχος, διότι κατὰ τοὺς μητροπολιτικοὺς πίνακας Λαρίσης μεταξὺ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Αʹ καὶ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ ἀναφέρονται δύο ἂν μὴ καὶ τρεῖς ἕτεροι Ἱεράρχαι κάτοχοι τοῦ μεγάλου θρόνου Λαρίσης. Εἶναι δὲ οὗτοι οἱ ἑξῆς: (1.) Θεοδόσιος διάδοχος Βησσαρίωνος Αʹ καὶ προκάτοχος Διονυσίου Αʹ· (2.) Διονύσιος Αʹ ἀποθανὼν τῇ 28ῃ Μαρτίου 1510· (3.) Μᾶρκος ὁ πνευματικὸς πατὴρ τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Βʹ (1518-1520). Ἐκ τούτου συνάγεται ὅτι ὁ Ἅγιος Βησσαρίων Βʹ ἢ ὑπετάγη εἰς τὸν ἱερὸν Μᾶρκον πρὸ τῆς ἀνόδου του εἰς τὸν μητροπολικὸν θρόνον Λαρίσης ἢ ὅτι ὑποταγεὶς εἰς τὸν τότε Μητροπολίτην Λαρίσης παρέμεινε μετὰ τὸν θάνατον αὐτου εἰς τὴν ὑποταγὴν τοῦ Μάρκου.

[2] Εἰς τὴν Μητρόπολιν Λαρίσης ὑπέκειντο τότε οἱ Ἐπίσκοποι Δημητριάδος, Τρίκκης, Σταγῶν, Γαρδικίου, Λιτζᾶς καὶ Ἀγράφων, Λιδωρικίου, Σκιάθου καὶ Σκοπέλου, Θαυμακοῦ καὶ Ζητουνίου.

[3] Τοῦτο ἐγένετο πρὸ τῆς ἀνακηρύξεως ὡς Αὐτοκεφάλου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

[4] Σταγοὶ ὠνομάζετο παλαιὰ ἡ νῦν Καλαμπάκα κειμένη βορείως τῆς πόλεως Τρικκάλων καὶ ἀπέχουσα αὐτῆς περὶ τὰ δέκα ἐννέα χιλιόμετρα.

[5] Οὗτος ἦτο ὁ Ἱερεμίας Αʹ πατριαρχεύσας κατὰ τὰ ἔτη τὸ πρῶτον 1520-1522, τὸ δεύτερον 1523-1537 καὶ τὸ τρίτον 1537-1545.

[6] Ἡ ἡμερομηνία αὕτη φέρεται σημειωμένη ἐπὶ χειρογράφου κώδικος τῆς Ἱ. Μονῆς, ὁ δὲ Ἱερόθεος λέγει ὅτι περὶ τὸ ἔτος 1550 ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος.

[7] Σημειωτέον χάριν τῶν εὐλαβῶν Χριστιανῶν, ὅτι ἐν ἔτει 1798 ἐπὶ Ἀρχιμανδρίτου καὶ Ἡγουμένου τῆς Ἱερᾶς καὶ εὐαγοῦς ταύτης Μονῆς κυρίου Ἱεροθέου, καὶ ἐπὶ Σκευοφύλακος κυρίου Εὐθυμίου, ἀνηγέρθη καὶ ἀνῳκοδομήθη δι᾽ ἐπιμελείας αὐτῶν ἐκ βάθρων ὁ Ναὸς οὗτος τοῦ Ἁγίου Νικολάου καὶ ἐγένετο Ναὸς περικαλλὴς καὶ θαυμάσιος, θολοσκέπαστος καὶ ἔχων τρούλλους ὡραιοτάτους καὶ χοροὺς ἔνδον ἐπιτηδειοτάτους. Κατὰ δὲ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον ὅπου ἔκτιζον οἱ κτίσται τὸν παντοκρατορικὸν τροῦλλον, καὶ ἄλλοι ἔσκαπτον τὸ ἔδαφος, εὑρέθη ὁ τάφος τοῦ Ἁγίου ἔμπροσθεν εἰς τὰ βημόθυρα κενός· ὅμως τόσην ἄρρητον εὐωδίαν ἀνέδιδεν, ὥστε ἔπεσον οἱ κτίσται ἀπὸ τὸ ἐπάνω τοῦ Ναοῦ, ἀλλὰ δὲν ἐβλάβησαν παντελῶς.

[8] Ἡ Μονὴ Δουσίκου τὴν ὁποίαν ἀνήγειρεν ὁ Ἅγιος Βησσαρίων κεῖται παρὰ τὸ χωρίον Μεγάλαι Πύλαι ἢ Μεγάλη Πόρτα, εἰς τὸ ὁποῖον καὶ ἐγεννήθη ὁ Ἅγιος. Τοῦτο κεῖται πρὸς δυσμὰς τῆς πόλεως τῶν Τρικκάλων καὶ ἀπέχει αὐτῆς περὶ τὰ 16 χιλιόμετρα.