Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ διήγησις περὶ τῆς εὑρέσεως καὶ ἀνακομιδῆς τοῦ λειψάνου τοῦ Ὁσίου καὶ θεοφόρου Πατρὸς ἡμῶν ΕΥΔΟΚΙΜΟΥ τοῦ νεοφανοῦς, τοῦ ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Βατοπαιδίου.

Κοινῇ γνώμῃ λοιπὸν ἀπεφάσισαν νὰ ὀνομάσουν τοῦτον «Εὐδόκιμον», διότι ηὐδόκησεν ὁ Θεὸς νὰ θαυματουργήσῃ εἰς ἡμᾶς, καθ’ ὃν μάλιστα καιρὸν τὰ τῆς χριστιανικῆς εὐσεβείας καὶ πίστεως τοσοῦτον ἔχουσι παραμεληθέντα καὶ ὡς ἐκ τῶν ἀνθρωπίνων ἔργων ἔχουσι καταφρονηθῆ, ἵνα τοὺς μὲν Χριστιανοὺς ἀνακαλέσῃ εἰς τὴν θείαν ὁδὸν ἐκ τῆς ὁποίας παρεκτραπέντες ἀθλίως ἐν τῇ παρούσῃ ζωῇ διάγουσι καὶ τῆς μελλούσης κακὰ ἔχουσι τὰ προοίμια· ἡμᾶς δὲ πάλιν, τοὺς τὸν μοναδικὸν μετερχομένους βίον, νὰ παροτρύνῃ εἰς μίμησιν τῆς ἐναρέτου ζωῆς, διὰ τὴν ὁποίαν δίδεται καὶ ἡ ἁγιαστικὴ Χάρις. Ἐὰν δέ, εἶπον, δὲν εἶναι ἀρεστὸν εἰς τὸν Ἅγιον νὰ δοξάζεται διὰ τοῦ ὀνόματος Εὐδόκιμος, ἂς εὐδοκήσῃ αὐτὸς νὰ ἀποκαλύψῃ εἰς ἡμᾶς τὸ ἑαυτοῦ ὄνομα· εἰ δὲ εἶναι τοῦτο ἀρεστὸν εἰς αὐτὸν καὶ δέχεται τὸ παρ’ ἡμῶν δοθὲν ὄνομα, τὸ ὁποῖον, διὰ τὸν καιρὸν κατὰ τὸν ὁποῖον ζῶμεν, εἶναι λίαν εὐάρμοστον, ὡς δηλωτικὸν τῆς τοῦ Θεοῦ εὐδοκίας, πρὸς διάσωσιν τῶν πεπλανημένων Χριστιανῶν, ἄς δεχθῇ τὴν παρ’ ἡμῶν ἐπίκλησιν· «Ναί, Ἅγιε, εἶπον, ἐξ εὐσεβοῦς γνώμης, τοῦτο τὸ ὄνομα ἐγκρίνεται παρ’ ἡμῶν»· οὕτως ὅθεν τὸ ὄνομα «Εὐδόκιμος», κοινῇ γνώμῃ τῶν τε ἐν τῷ Βατοπαιδίῳ μοναζόντων, ὡς καὶ τῶν παρευρεθέντων δύο Ἱεραρχῶν, προσεκυρώθη εἰς τὸν Ἅγιον.

Περὶ δὲ τοῦ πῶς εὑρέθη τὸ λείψανον τοῦ Ἁγίου ἔχον τὴν θέσιν, τὴν ὁποίαν προείπομεν, ἐν τῷ κοιμητηρίῳ πολλαὶ μὲν γνῶμαι ἐλέχθησαν· ἡ δὲ τοῦ γραμματέως ἐνεκρίθη εἰπόντος, ὅτι προγνωρίσας ὁ Ἅγιος τὴν ὥραν τῆς τελευτῆς αὐτοῦ καὶ εἰς οὐδένα τῶν ἐν τῷ Μοναστηρίῳ εἰπών τι, παρέλαβε τὴν σεβασμίαν εἰκόνα τῆς Θεοτόκου εἰς τὰς ἀγκάλας αὐτοῦ, καὶ ἐξελθὼν κρυφίως τοῦ Μοναστηρίου, εἰσῆλθεν εἰς τὸ ἀφεγγὲς κοιμητήριον, ὅπου ὡς ὑπελόγιζε θὰ ἠδύνατο νὰ παραμείνῃ ἀπαρατήρητος. Εἰσελθὼν λοιπὸν καὶ εἰπὼν τὸ «Κύριε, εἰς χεῖράς σου τὸ πνεῦμά μου παρατίθημι», ἐξέπνευσε καὶ εἰς τὰς αἰωνίους ἀπῆλθε Μονάς. Ἡ γνώμη αὕτη τοῦ γραμματέως ἐπεκυρώθη καὶ ἐγένετο δεκτὴ παρὰ πάντων· διότι καὶ τὸ πρᾶγμα οὕτως ἐδείκνυεν. Ἐπ’ ἀληθείας, ἐὰν μὲν ὁ Ἅγιος ἐθάπτετο πρῶτον ἐκτὸς τοῦ κοιμητηρίου, πῶς οἱ ἀνορύξαντες τὸν τάφον αὐτοῦ δὲν ᾐσθάνθησαν τῆς εὐωδίας τοῦ λειψάνου, ὅτε αὐτὸ μετεκόμιζον εἰς τὸ κοιμητήριον; ἢ πῶς ἰδόντες τὸ λείψανον ἔτι ἐνδεδυμένον, καὶ τῶν ὀστέων συνεχομένων, ὡς καὶ τὴν ἐν ταῖς ἀγκάλαις ἱερὰν εἰκόνα δὲν ἐθαύμασαν; ἢ πῶς τοιοῦτον πρᾶγμα παρῆλθον, μηδὲν εἰπόντες καὶ μηδὲν γράψαντες εἰς τὸν νεκρώσιμον κατάλογον, οὔτε περὶ τῆς εἰκόνος οὔτε περὶ τοῦ λειψάνου, οὔτε περὶ τοῦ ἐνδύματος αὐτοῦ; τοῦτο βεβαίως δὲν φαίνεται δυνατόν.