Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμῃ τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμων ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, τοῦ ἐν τῷ Ἄθῳ ἀσκήσαντος.

Οὔτε τὸν εἶδε τις νὰ φάγῃ καθήμενος, ἀλλ’ ἵστατο ὄρθιος καὶ ἔτρωγε τὰς ψίχας, αἵτινες ἔμενον εἰς τὴν τράπεζαν καὶ ἔλεγεν ὅτι καὶ τὰ κανάρια τρέφονται μὲ τὰς ψίχας, αἵτινες πίπτουσιν ἀπὸ τὴν τῶν κυρίων των τράπεζαν. Μήτε δὲ ἔλαιον καὶ οἶνον ἐδοκίμασεν ἐπὶ τρία ἔτη, κατὰ τὰ ὁποῖα παρέμεινεν εἰς τὸ Μοναστήριον, οὔτε ἄλλην τινὰ σωματικὴν παράκλησιν· μάλιστα, ἐν ᾧ ἐμαγείρευε πολὺ ἐπιτηδείως, τὸ εἶχε μεγάλην χαρὰν νὰ ἀναπαύσῃ τοὺς ἀδελφοὺς καὶ αὐτὸς νὰ ἐγκρατεύηται, διὰ νὰ λάβῃ πλουσίαν τὴν ἀνταπόδοσιν εἰς τὴν Βασιλείαν ἐκείνην τὴν ἀεὶ διαμένουσαν, εἶχε δὲ καὶ τὰ δάκρυα εἰς τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ πάντοτε· διότι βλέπων αὐτὸ τὸ πρόσκαιρον πῦρ δι’ οὗ ἐμαγείρευεν, ἐνεθυμεῖτο ἐκεῖνο τὸ ἄσβεστον τῆς γεέννης καὶ ἔκλαιεν.

Διὰ τὰς ἀρετάς του λοιπὸν τὸν ἐσέβοντο ὅλοι μετὰ πολλῆς εὐλαβείας καὶ τὸν ἐτίμων ὡς ἔπρεπεν· ὅθεν φοβούμενος μήπως καὶ στερηθῇ τῆς οὐρανίου δόξης διὰ τὴν πρόσκαιρον, ἔφυγεν ἀπὸ τὸ Μοναστήριον καὶ ἐπῆγεν εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα. Προσκυνήσας δὲ τοὺς Ἁγίους Τόπους καὶ τὴν ἔρημον τοῦ Ἰορδάνου, ἀπῆλθεν εἰς τὸ ὄρος τοῦ Λάτρου, ἔνθα κατῴκουν ἅγιοι ἄνθρωποι καὶ προσμείνας ἐκεῖ πολὺν καιρὸν εἰς κελλίον τι ἀναχωρητικὸν καὶ ὠφεληθεὶς πολλὰ ἀπ’ ἐκείνους τοὺς Ἁγίους Πατέρας, ἐπῆγε καὶ εἰς τὸ βουνὸν τοῦ Αὐξεντίου, ὅπου εὑρίσκοντο ἀναρίθμητοι Ἀσκηταὶ καὶ μάλιστα ὁ ἐξακουστὸς Ἠλίας, Νεῖλος ὁ Ἰταλός, καὶ ὁ Λεπεντριανὸς Ἀθανάσιος, μεθ’ ὧν συνωμίλησεν, ὠφεληθεὶς καὶ ὠφελήσας. Ἀπῆλθε δὲ καὶ εἰς τὸ ὅρος Γαλήσιον, ὅπου ἦτο τοῦ μακαρίου Λαζάρου τὸ Μοναστήριον [2], εἰς τὸ ὁποῖον, ἀφοῦ ὑπέμεινε χρόνους ὀκτὼ ὑπηρετῶν τοὺς ἀδελφοὺς εἰς ὅλας τὰς χρείας ἐπιμελέστατα, ἐγένετο μεγαλόσχημος μετονομασθεὶς ἀντὶ Ἀκάκιος, Ἀθανάσιος, ἔπειτα τὸν ἐχειροτόνησαν καὶ μὴ θέλοντα Διάκονον καὶ Πρεσβύτερον, τὸν ἔκαμαν τυπικάρην καὶ ἐκκλησιάρχην καὶ ὑπηρέτησεν αὐτὸ τὸ διακόνημα μὲ πολλὴν ἐπιμέλειαν ὡς ἄλλος οὐδείς. Ἀναγνώσας δὲ τὰ βιβλία ἅπαντα τρὶς καὶ τετράκις καὶ λαβὼν ἀπὸ ταῦτα πολλὴν ὠφέλειαν, ἐθησαύρισε πλοῦτον πολὺν σοφίας καὶ γνώσεως, ἀναβάσεις καθ’ ἑκάστην ἐν τῇ καρδίᾳ τιθέμενος [3]. Ὅθεν ὡς ἄξιος καὶ θείας θεωρίας ἠξιώθη, καὶ τὸν προσεκάλεσεν ὁ Δεσπότης Χριστὸς νὰ ποιμάνῃ τὰ λογικά του πρόβατα καὶ ἀκούσατε φρικτὴν ὀπτασίαν καὶ θαυμασίαν διήγησιν. Συνήθειαν εἶχεν ὁ Ἅγιος νὰ προσέρχηται εἰς τὴν Ἐκκλησίαν πρὸ τοῦ ὄρθρου καὶ νὰ προσεύχηται εἰς τὸν νάρθηκα.


Ὑποσημειώσεις

[1] Κακῶς ὑποστηρίζεται ὑπό τινων ὅτι κατήγετο ἐξ Ἀνδρούσης τῆς Πελοποννήσου.

[2] Ὁ Ὅσιος Λάζαρος ὁ Γαλησιώτης ἑορτάζεται κατὰ τὴν ζʹ (7ην) Νοεμβρίου, βλέπε ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», ὅπου καὶ ὑποσημείωσις περὶ τοῦ Γαλησίου ὄρους.

[3] «Μακάριος, ἀνὴρ οὗ ἐστιν ἡ ἀντίληψις αὐτοῦ παρὰ σοῦ, Κύριε, ἀναβάσείς ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ διέθετο» (Ψαλμ. πγʹ 6).

[4] Τοῦ Ἰωάννου ΙΑʹ Βέκκου (1274-1282) λάθρᾳ φυγόντος τοῦ θρόνου μετὰ τὸν θάνατον τοῦ λατινόφρονος αὐτοκράτορος Μιχαὴλ Ηʹ (1282), καὶ συνοδικῶς καταδικασθέντος, ἀνῆλθεν ἐπ’ αὐτοῦ Ἰωσὴφ Αʹ τὸ δεύτερον. Μετὰ τρεῖς μῆνας ὅμως παραιτηθέντος τούτου, τὸν διεδέχθη Γρηγόριος Βʹ ὁ Κύπριος (1283-1289) περὶ οὗ βλέπε πλατύτερον ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 70, παραιτηθέντος δὲ καὶ τούτου τοῦ θρόνου ἐξελέγη ὁ Ἀθανάσιος.

[5] Ἀνδρόνικος Βʹ Παλαιολόγος (1282-1328) διεδέχθη τὸν πατέρα του Μιχαὴλ Ηʹ. Εἰς τὴν ἀρχικὴν ἡμῶν ἔκδοσιν γράφεται ἐσφαλμένως, καθὼς παρελήφθη ἐκ τοῦ «Νέου Παραδείσου», Ἰωάννης ὁ Κατακουζηνός, ὅστις ὅμως ἦτο μεταγενέστερος, βασιλεύσας ἐν ἔτει 1347-1354.

[6] Ἡ ἔγγραφος αὕτη παραίτησις τοῦ Ἁγίου φέρει ἡμερομηνίαν ιϛʹ (16η) Ὀκτωβρίου 1293.

[7] Ἰωάννης ΙΒʹ ὁ ἐκ Σωζοπόλεως (1293-1302). Οὗτος ἦτο πρότερον ἔγγαμος καὶ πατὴρ τέκνων, χηρεύσας δὲ ἐμόνασεν. Διὰ δὲ τὴν ἐνάρετον πολιτείαν αὐτοῦ προήχθη εἰς τοὺς ἱερατικοὺς βαθμούς, γενόμενος καὶ Πατριάρχης.