Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμῃ τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμων ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, τοῦ ἐν τῷ Ἄθῳ ἀσκήσαντος.

ΕΙΚΟΝΑ

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ὁ Κωνσταντινουπόλεως, ὁ λαμπρότατος τῆς οἰκουμένης φωστὴρ καὶ τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ δοῦλος γνήσιος, ἦτο ἐξ Ἀδριανουπόλεως [1]. Ὁ πατὴρ αὐτοῦ ἐκαλεῖτο Γεώργιος καὶ ἡ μήτηρ Εὐφροσύνη, ἀμφότεροι εὐσεβεῖς, εὐγενεῖς καὶ ἐνάρετοι. Ἀπὸ τοιούτους λοιπὸν γονεῖς γεννηθείς, ὠνομάσθη ὁ παῖς Ἀλέξιος εἰς τὸ ἅγιον Βάπτισμα καὶ ἀπὸ μικρὸς ἐδείκνυε ὁποῖός τις ἔμελλε νὰ κατασταθῇ, διότι οὐδόλως ἐδόθη εἰς παιγνίδια, κατὰ τὴν τῶν νέων συνήθειαν, οὔτε ἐπόθησε ρευστὰ καὶ μάταια πράγματα, ἀλλὰ ὅλη του ἡ σπουδὴ ἦτο εἰς τὴν ἀκολουθίαν τῆς Ἐκκλησίας καὶ εἰς τὴν τῶν γραμμάτων μάθησιν. Δὲν συνανεστρέφετο μὲ ἀτάκτους νέους, διὰ νὰ μὴ φθαρῶσιν εἰς κακὰς ὁμιλίας τὰ ἤθη τὰ χρηστά, τὰ ὁποῖα εἶχεν ὁ τρισμακάριος· μάλιστα ὅπου ἔβλεπεν εὐλαβῆ τινα καὶ ἐνάρετον, τὸν συνανεστρέφετο καὶ συνωμίλει μετ’ αὐτοῦ, ἵνα λαμβάνῃ ψυχικὴν ὠφέλειαν. Τελευτήσαντος δὲ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ, ἔμεινεν ὀρφανὸν τὸ παιδίον, καὶ προέκοπτεν εἰς τὴν ἀρετὴν περισσότερον· εἰς ὀλίγον δὲ καιρόν, ἀπὸ τὴν συνεχῆ μελέτην τῶν θείων Γραφῶν ἐκαρποφόρησε πολλὴν σοφίαν καὶ σύνεσιν, καὶ ἦτο τοσοῦτον γνωστικὸς εἰς τὰς συνομιλίας, ὥστε ὅλοι τὸν ἐθαύμαζον, ὅτι, καίτοι νέος, ὑπερτέρει πάντας τοὺς γέροντας εἰς τὴν φρόνησιν.

Ὅσον λοιπὸν προέκοπτεν εἰς τὴν ἡλικίαν τοῦ σώματος, τοσοῦτον ηὔξανε καὶ εἰς τὴν τῆς ψυχῆς ἀρετὴν καὶ κατάστασιν καὶ ἔβαλεν εἰς τὸν νοῦν του νὰ ἀπαρνηθῇ τελείως τοῦ πλάνου αὐτοῦ κόσμου τὴν ματαιότητα ὡς ψευδῆ καὶ ἐπίκηρον, νὰ ποθήσῃ τὴν ἄνω σοφίαν, νὰ ἀξιωθῇ τῆς οὐρανίου μακαριότητος· καὶ εἰς τοῦτο παρεκινήθη πρῶτον μὲν ἀπὸ τὴν ρῆσιν τοῦ Ἱεροῦ Εὐαγγελίου, τὴν λέγουσαν· «Ὅστις ἀγαπᾷ περισσότερον ἀπὸ ἐμὲ τὸν πατέρα του καὶ τὴν μητέρα του, δὲν εἶναι ἄξιος δοῦλός μου», δεύτερον δὲ ἀπὸ τὸν Βίον καὶ τὴν Πολιτείαν τοῦ θαυμαστοῦ Ἀλυπίου τοῦ Κιονίτου, τὸν ὁποῖον ἀναγινώσκων μετ’ εὐλαβείας καὶ κατανύξεως καὶ βλέπων, ὅτι αὐτὸς κατεφρόνησεν ὅλα τοῦ κόσμου τὰ χαρμόσυνα καὶ τὴν μητέρα του, ἥτις ἦτο καὶ αὐτὴ χήρα καὶ τὸν εἶχε μοναδικὴν παρηγορίαν, ἐτρώθη καὶ οὗτος τὴν καρδίαν ἀπὸ τὸν θεῖον καὶ γλυκύτατον ἔρωτα καὶ καταφρονεῖ τὴν πατρίδα, τοὺς συγγενεῖς καὶ φίλους καὶ τὴν φιλτάτην μητέρα του, τὴν τεθλιμμένην καὶ χήραν, καὶ πορεύεται εἰς τὴν Θεσσαλονίκην, εἰς τὴν περιφέρειαν τῆς ὁποίας εὑρίσκετο θεῖός τις τοῦ Ἁγίου Μοναχὸς εἰς πλούσιόν τι Μοναστήριον, εἰς τὸ ὁποῖον μεταβὰς ἐκάρη Μοναχὸς καὶ μετωνομάσθη Ἀκάκιος.


Ὑποσημειώσεις

[1] Κακῶς ὑποστηρίζεται ὑπό τινων ὅτι κατήγετο ἐξ Ἀνδρούσης τῆς Πελοποννήσου.

[2] Ὁ Ὅσιος Λάζαρος ὁ Γαλησιώτης ἑορτάζεται κατὰ τὴν ζʹ (7ην) Νοεμβρίου, βλέπε ἐν τόμῳ ΙΑʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», ὅπου καὶ ὑποσημείωσις περὶ τοῦ Γαλησίου ὄρους.

[3] «Μακάριος, ἀνὴρ οὗ ἐστιν ἡ ἀντίληψις αὐτοῦ παρὰ σοῦ, Κύριε, ἀναβάσείς ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ διέθετο» (Ψαλμ. πγʹ 6).

[4] Τοῦ Ἰωάννου ΙΑʹ Βέκκου (1274-1282) λάθρᾳ φυγόντος τοῦ θρόνου μετὰ τὸν θάνατον τοῦ λατινόφρονος αὐτοκράτορος Μιχαὴλ Ηʹ (1282), καὶ συνοδικῶς καταδικασθέντος, ἀνῆλθεν ἐπ’ αὐτοῦ Ἰωσὴφ Αʹ τὸ δεύτερον. Μετὰ τρεῖς μῆνας ὅμως παραιτηθέντος τούτου, τὸν διεδέχθη Γρηγόριος Βʹ ὁ Κύπριος (1283-1289) περὶ οὗ βλέπε πλατύτερον ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 70, παραιτηθέντος δὲ καὶ τούτου τοῦ θρόνου ἐξελέγη ὁ Ἀθανάσιος.

[5] Ἀνδρόνικος Βʹ Παλαιολόγος (1282-1328) διεδέχθη τὸν πατέρα του Μιχαὴλ Ηʹ. Εἰς τὴν ἀρχικὴν ἡμῶν ἔκδοσιν γράφεται ἐσφαλμένως, καθὼς παρελήφθη ἐκ τοῦ «Νέου Παραδείσου», Ἰωάννης ὁ Κατακουζηνός, ὅστις ὅμως ἦτο μεταγενέστερος, βασιλεύσας ἐν ἔτει 1347-1354.

[6] Ἡ ἔγγραφος αὕτη παραίτησις τοῦ Ἁγίου φέρει ἡμερομηνίαν ιϛʹ (16η) Ὀκτωβρίου 1293.

[7] Ἰωάννης ΙΒʹ ὁ ἐκ Σωζοπόλεως (1293-1302). Οὗτος ἦτο πρότερον ἔγγαμος καὶ πατὴρ τέκνων, χηρεύσας δὲ ἐμόνασεν. Διὰ δὲ τὴν ἐνάρετον πολιτείαν αὐτοῦ προήχθη εἰς τοὺς ἱερατικοὺς βαθμούς, γενόμενος καὶ Πατριάρχης.