Τῇ ΚΑ’ (21ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΙΛΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Μεγάλου.

Τὸ δὲ φαῦλον ἐκεῖνο δαιμόνιον, εὐθὺς ὡς εἶδε τὸν Ἅγιον, ἐφοβήθη καὶ ἐβόησε ταῦτα ὡς προφασιζόμενον· «Ἐγὼ ἤμην εἰς τὴν Μέμφιν καὶ μόνον διὰ φαντασμάτων καὶ ἐνυπνίων ἐπείραζα τοὺς ἀνθρώπους· ἀλλ’ ἐδῶ δὲν ἠξεύρω πῶς μὲ ἔφεραν διὰ κακόν μου. Ὤ κριτήρια ὅπου πάσχω! πόσον ἀδικοῦμαι! μὲ κελεύεις, δοῦλε τοῦ Θεοῦ, νὰ ἐξέλθω, ἀλλὰ δὲν δύναμαι, διότι μὲ ἔχουσι δεδεμένον εἰς πέταλον μὲ τὸν σπάγγον καὶ εἰς τὸ κατώφλιον κάτωθεν κεχωσμένον καὶ ὁ νέος, ὅστις μὲ ἔβαλεν ἐκεῖ, αὐτὸς δύναται νὰ μὲ λύσῃ».

Ὁ δὲ μακάριος Ἱλαρίων μειδιάσας λέγει πρὸς αὐτό· «Ὄντως μεγάλος εἶσαι καὶ δυνατός, ἐπειδὴ σὲ ἔχουσιν εἰς πέταλον διὰ λεπτοτάτου σχοινίου δεδεμένον καὶ δὲν δύνασαι νὰ λυτρωθῇς. Ἀλλὰ διατὶ δὲν εἰθῆλθες εἰς ἐκεῖνον τὸν ἄθλιον, ὅστις σὲ ἔδεσεν, ἀλλὰ ἐξύβρισες τοιαύτην κοσμίαν καὶ τετιμημένην παρθένον;». Ὁ δὲ ψεύστης ὡμολόγησε καὶ μὴ θέλων τὴν ἀλήθειαν λέγων· «Δὲν ἔχω λόγον νὰ εἰσέλθω εἰς ἐκεῖνον, ὅστις ἔχει ἐντός του τὸν δαίμονα τῆς ἡδυπαθείας, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀπὸ ἐμὲ χαλεπώτερος». Ταῦτα εἰπόντος τοῦ δαίμονος, ἐπετίμησεν αὐτὸν ὁ Ὅσιος νὰ ἐξέλθῃ καὶ προσευξάμενος ἔβαλεν εἰς τὴν κεφαλὴν τῆς παρθένου τὰς χεῖράς του καὶ εὐθὺς ἔφυγεν ὁ δαίμων ὡς μεμαστιγωμένος. Ἡ δὲ γυνὴ ἐλυτρώθη τῆς τυραννίδος καὶ ἔμεινεν εὔτακτος, ἐνουθέτησε δὲ ταύτην ὁ Ὅσιος νὰ προφυλάσσηται εἰς τὸ μέλλον ἀπὸ πᾶσαν ἁμαρτίαν, διότι ἐὰν δὲν εὕρισκε πρόφασίν τινα, δὲν εἰσήρχετο εἰς αὐτὴν τὸ δαιμόνιον. Ἀπέστειλεν ἔπειτα αὐτὴν σωφρονοῦσαν εἰς τὴν οἰκίαν της, πρὸς δὲ τοὺς παρόντας ἔλεγε· «Δὲν ἔχουσι καθ’ ἡμῶν ἐξουσίαν τινὰ οἱ δαίμονες, ἐὰν ἡμεῖς δὲν δώσωμεν εἰς αὐτοὺς ἀφορμὰς πρότερον. Καὶ τὶ λέγω καθ’ ἡμῶν; οὐδὲ κατὰ τῶν ἀλόγων ζῴων, ἐὰν δὲν τοὺς συγχωρήσῃ ὁ Κύριος, ὡς φαίνεται εἰς τὸν Ἰὼβ καὶ εἰς τὸ Ἱερὸν Εὐαγγέλιον».

Εἶχε λοιπὸν διαδοθῆ ἡ φήμη τοῦ Ἁγίου εἰς ὅλην τὴν οἰκουμένην, ἔμαθε δὲ περὶ αὐτοῦ καὶ ὁ βασιλεὺς Κωνσταντῖνος, ὅστις εἶχε μέγαν τινὰ ἄρχοντα καὶ φίλον ἔμπιστον, κανδιδᾶτον τὸ ἀξίωμα. Οὗτος εἶχεν ἐκ νεαρᾶς ἡλικίας δαιμόνιον, τὸ ὁποῖον τὸν ἐβασάνιζε καὶ τρίζων τοὺς ὀδόντας ἐφώναζεν. Ὅθεν λαβὼν ἀπὸ τὸν βασιλέα συγχώρησιν καὶ ἱκανὴν συνοδείαν, ἀπῆλθεν εἰς τὸν Ὅσιον. Εὐθὺς δὲ ὡς ᾐσθάνθη ὁ δαίμων, ὅτι ἐπλησίαζεν εἰς αὐτόν, μὴ ὑποφέρων τὴν παρουσίαν τοῦ Ἁγίου, ἐτάραξε τὸν ἄρχοντα καὶ τὸν ὕψωσεν εἰς τὸν ἀέρα ὥραν πολλήν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Σῳζόμενος (βιβλ. γʹ, κεφ. κδʹ) γράφει εἰς τὸν Βίον τοῦ Ὁσίου τούτου Ἱλαρίωνος, ὅτι οὗτος ἐγεννήθη εἰς κώμην τινά, Θαβαθὰ καλουμένην, ἥτις, κατὰ τὸν Ἱερώνυμον, ἀπεῖχε τῆς Γάζης μίλια πέντε (ἕκαστον μίλιον ἀντιστοιχεῖ πρὸς 8 στάδια, ἕκαστον δὲ στάδιον πρὸς 185 μέτρα περίπου, ἀπεῖχε δηλαδὴ κατὰ μὲν τὸ Συναξάριον 8.325 μ. κατὰ δὲ τὸν Σωζόμενον 7.400 μ.).

[2] Στάδια 52 = 9.620 μ. περίπου (βλέπε προηγούμενην ὑποσημείωσιν).

[3] Ἐμπόριον ἐκαλεῖτο ὑπὸ τῶν ἀρχαίων ὁ τόπος συναλλαγῆς τῶν ἐμπορευομένων, ἐπὶ παραδείγματι ἐμπορικὸς λιμήν, ὡς ἐν προκειμένῳ ὁ ἐμπορικὸς λιμὴν τῆς Παλαιστίνης.

[4] Μαϊουμᾶς· ἀρχαία πόλις τῆς Παλαιστίνης, ἐπίνειον τῆς Γάζης. Τὸν Μαϊουμᾶν, ἀσπασθέντα λίαν ἐνωρὶς τὸν Χριστιανισμόν, κατέστησεν ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἰδιαιτέραν Ἐπισκοπὴν μετονομάσας Κωνσταντίαν. Πέριξ αὐτοῦ ἱδρύθησαν πολλαὶ Μοναί.

[5] Ἑκάστη οὐγγία ἀντιστοιχεῖ πρὸς 29 περίπου γραμμάρια.

[6] Ἐπίδαμνος· παλαιὰ ὀνομασία τῆς πόλεως τοῦ Δυρραχίου. Εἰς τὴν πρώτην ἡμῶν ἔκδοσιν γράφεται Ἐπίδαυρος καθὼς παρελήφθη ἐκ τοῦ «Παραδείσου» Ἀγαπίου τοῦ Κρητός. Ἐπίδαυρος ὅμως ἐν τῇ Ἀδριατικῇ δὲν ὑπάρχει· ὅθεν ἐκ τῆς γενομένης ἐρεύνης διεπιστώθη ὅτι πρόκειται περὶ τῆς Ἐπιδάμνου, ἀναγραφείσης Ἐπιδαύρου ἐξ ἀντιγραφικοῦ λάθους. Ἡ Ἐπίδαμνος ἢ μᾶλλον Δυρράχιον (Ἀλβανιστὶ Ντούρρεσι), εἶναι παράλιος πόλις ἐπὶ τῆς Ἀδριατικῆς θαλάσσης, ἀνήκει δὲ νῦν εἰς τὴν Ἀλβανίαν.