Τῇ ΚΑ’ (21ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΙΛΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Μεγάλου.

Τὸν καιρὸν ἐκεῖνον ἦλθεν ἡ εὐλαβὴς ἐκείνη γυνὴ Ἀρισταινέτη, τῆς ὁποίας, ὡς εἴπομεν ἀνωτέρω, ἐθεράπευσε τὰ τέκνα, προσκυνήσασα δὲ τὸν Ἅγιον, ἐζήτησεν εὐχὴν καὶ συγχώρησιν ἀπ’ αὐτοῦ, διὰ νὰ ὑπάγῃ νὰ ἐπισκεφθῇ καὶ τὸν Μέγαν Ἀντώνιον. Ὁ δὲ Ἱλαρίων, ἀφοῦ τῆς εἶπε λόγους ψυχωφελεῖς, τὴν ἀπέτρεψεν ἐκ τῆς ὁδοιπορίας πρὸς τὸν Ἀντώνιον, λέγων εἰς αὐτὴν ὅτι ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος καὶ νὰ μὴ κοπιάζῃ εἰς μάτην. Εὐθὺς δὲ ὡς εἶπε ταῦτα ἔρχεται ἄνθρωπος ἀπὸ τὴν Σκήτην τοῦ Ὁσίου Ἀντωνίου καὶ ἔφερε τὴν ἀγγελίαν, ὅτι ἐκεῖνος ὁ Μέγας ἀπῆλθε πρὸς Κύριον. Οἱ δὲ περιεστῶτες ἐθαύμασαν τὸ προορατικὸν τοῦ Ὁσίου.

Βλέπων ὁ Ἅγιος ὅτι ὅσον παρήρχοντο αἱ ἡμέραι, τοσοῦτον ἤρχοντο πρὸς αὐτὸν καὶ περισσότεροι ἄνθρωποι καὶ δεν εἶχεν οὐδαμῶς ἡσυχίαν, ἐφανέρωσε τὴν γνώμην του εἴς τινας ἀδελφούς, τοὺς ὁποίους ἐγνώριζεν ὅτι ἐφύλαττον μυστικόν, καὶ τοὺς εἶπε νὰ τοῦ ἑτοιμάσωσιν ὑποζύγιον νὰ ἐπιβῇ ἀπ’ αὐτοῦ, διότι ἦτο ἀπὸ τὴν πολλὴν ἐγκράτειαν ἐξηντλημένος καὶ δὲν ἠδύνατο νὰ περιπατήσῃ. Οὗτοι δὲ ἔφερον εὐθὺς τὸν ὄνον καὶ τὴν νύκτα ἔφυγον· ἀλλ’ ὅταν ἐξημέρωσεν, ἐξῆλθεν ὁ λόγος εἰς τὰ περίχωρα καὶ ἔδραμον πλείονες τῶν εἴκοσι χιλιάδων ἀνθρώπων, κατακλύζοντες τὰς ὁδοὺς καὶ τὰς διόδους καὶ εὑρόντες αὐτὸν ἱκέτευον, ἐδέοντο καὶ ἐξελιπάρουν, κλαίοντες τὴν ἐκείνου στέρησιν καὶ ὠνόμαζον αὐτὸν ἰατρὸν ἁπάντων καὶ βοηθὸν εἰς τὰς νόσους καὶ εἰς τὰς θλίψεις. Ὁ δὲ εἷπε πρὸς αὐτοὺς νὰ μὴ κοπιάζωσι ματαίως νὰ τὸν πειράζωσι, διότι δὲν δοκιμάζει τροφήν τινα, οὔτε κἂν ὕδωρ γεύεται εἰς τὸν τόπον των. Ὅταν λοιπὸν εἶδον, ὅτι δὲν ἔκλινεν εἰς τὴν γνώμην των, οὔτε οὐδόλως ἐγεύθη τροφὴν ἡμέρας ἑπτά, κατὰ τὰς ὁποίας τὸν παρεκάλουν, ἀφῆκαν αὐτὸν νὰ ἀπέλθῃ καὶ χωρὶς νὰ θέλωσι κλαίοντες καὶ ὀλοφυρόμενοι.

Ἔλαβε λοιπὸν εἰς τὴν συνοδείαν του ἀδελφούς τινας καὶ περιπατήσαντες εἰς την ἔρημον ἡμέρας πέντε, ἔφθασαν εἰς Πηλούσιον, καὶ ἐπισκεψάμενος τοὺς Ὁσίους Ἀσκητάς, διήρχετο ἀπὸ τόπου εἰς τόπον, ἕως οὗ ἔφθασεν εἴς τι Μοναστήριον τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου, εὑρισκόμενον ἐπάνω εἰς ἓν ὄρος, εἰς τόπον ὡραῖον, ὑψηλὸν καὶ τραχύτατον, μὲ βρύσεις ὑδάτων πολλῶν, γλυκυτάτων εἰς τὴν γεῦσιν, τὰ ὁποῖα ἐχύνοντο κάτω εἰς τὴν πεδιάδα καὶ ἐπότιζον τοὺς ἀγρούς. Εἰς ἑκατέραν δὲ ὄχθην τοῦ ποταμοῦ αὐτοῦ ἦσαν φοίνικες μεγάλοι, οἵτινες ἔκαμνον καρπὸν πολὺν καὶ γλυκύτατον καὶ ἐσκέπαζον πολὺν τόπον, ὥστε εἶχεν ἕκαστος ἄνθρωπος χαρὰν νὰ βλέπῃ τοιαῦτα ὡραῖα πράγματα εἰς τὴν ἔρημον.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Σῳζόμενος (βιβλ. γʹ, κεφ. κδʹ) γράφει εἰς τὸν Βίον τοῦ Ὁσίου τούτου Ἱλαρίωνος, ὅτι οὗτος ἐγεννήθη εἰς κώμην τινά, Θαβαθὰ καλουμένην, ἥτις, κατὰ τὸν Ἱερώνυμον, ἀπεῖχε τῆς Γάζης μίλια πέντε (ἕκαστον μίλιον ἀντιστοιχεῖ πρὸς 8 στάδια, ἕκαστον δὲ στάδιον πρὸς 185 μέτρα περίπου, ἀπεῖχε δηλαδὴ κατὰ μὲν τὸ Συναξάριον 8.325 μ. κατὰ δὲ τὸν Σωζόμενον 7.400 μ.).

[2] Στάδια 52 = 9.620 μ. περίπου (βλέπε προηγούμενην ὑποσημείωσιν).

[3] Ἐμπόριον ἐκαλεῖτο ὑπὸ τῶν ἀρχαίων ὁ τόπος συναλλαγῆς τῶν ἐμπορευομένων, ἐπὶ παραδείγματι ἐμπορικὸς λιμήν, ὡς ἐν προκειμένῳ ὁ ἐμπορικὸς λιμὴν τῆς Παλαιστίνης.

[4] Μαϊουμᾶς· ἀρχαία πόλις τῆς Παλαιστίνης, ἐπίνειον τῆς Γάζης. Τὸν Μαϊουμᾶν, ἀσπασθέντα λίαν ἐνωρὶς τὸν Χριστιανισμόν, κατέστησεν ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἰδιαιτέραν Ἐπισκοπὴν μετονομάσας Κωνσταντίαν. Πέριξ αὐτοῦ ἱδρύθησαν πολλαὶ Μοναί.

[5] Ἑκάστη οὐγγία ἀντιστοιχεῖ πρὸς 29 περίπου γραμμάρια.

[6] Ἐπίδαμνος· παλαιὰ ὀνομασία τῆς πόλεως τοῦ Δυρραχίου. Εἰς τὴν πρώτην ἡμῶν ἔκδοσιν γράφεται Ἐπίδαυρος καθὼς παρελήφθη ἐκ τοῦ «Παραδείσου» Ἀγαπίου τοῦ Κρητός. Ἐπίδαυρος ὅμως ἐν τῇ Ἀδριατικῇ δὲν ὑπάρχει· ὅθεν ἐκ τῆς γενομένης ἐρεύνης διεπιστώθη ὅτι πρόκειται περὶ τῆς Ἐπιδάμνου, ἀναγραφείσης Ἐπιδαύρου ἐξ ἀντιγραφικοῦ λάθους. Ἡ Ἐπίδαμνος ἢ μᾶλλον Δυρράχιον (Ἀλβανιστὶ Ντούρρεσι), εἶναι παράλιος πόλις ἐπὶ τῆς Ἀδριατικῆς θαλάσσης, ἀνήκει δὲ νῦν εἰς τὴν Ἀλβανίαν.