Τῇ ΚΑ’ (21ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΙΛΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Μεγάλου.

Διότι ἄνθρωπός τις, Σκουτάριος τὸ ὄνομα, εἶχε δαιμόνιον, ὅπερ καὶ διὰ τῆς βίας τοῦ ἐφανέρωσε τὸν Ἅγιον, λέγον ταῦτα· «Τώρα πρὸ ὀλίγων ἡμερῶν ἦλθεν ἀπὸ τὴν Ἀνατολὴν ὁ Ἱλαρίων καὶ πάλιν ταχέως ἀναχωρεῖ μὲ πλοῖον διὰ νὰ ὑπάγῃ εἰς τὴν ἔρημον». Οὕτως ἔλεγε τὸ δαιμόνιον ὁ δὲ Σκουτάριος ἐζήτησεν ἐπιμελῶς καὶ εὑρὼν αὐτόν, ἔπεσεν εἰς τοὺς ἁγίους πόδας αὐτοῦ ζητῶν ἔλεος καὶ εὐθὺς ὡς εἶδεν αὐτὸν ὁ δαίμων πρὶν ἢ ποιήσῃ ἐκεῖνος προσευχήν, δὲν ἠδυνήθη ὁ ὑψηλόφρων νὰ βλέπῃ τὸν ταπεινόφρονα, ἀλλὰ ἔφυγεν ὡς ὑπὸ πυρὸς διωκόμενος. Ἀπὸ τὴν θαυματουργίαν αὐτὴν τὸν ηὐλαβήθησαν καὶ ἐκεῖ, ὅθεν ἔτρεχον ὅλοι οἱ ἀσθενεῖς πρὸς αὐτὸν καὶ θεραπευόμενοι ἐπέστρεφον εἰς τὰς οἰκίας των.

Ὁ δὲ Ἡσύχιος ἐζήτει εἰς πάντα τόπον τὸν διδάσκαλόν του καὶ δὲν ἠδυνήθη νὰ μάθῃ οὐδαμῶς δι’ αὐτόν. Μετὰ τρία ἔτη ἦλθεν Ἰουδαῖός τις ἔμπορος καὶ ἔλεγεν, ὅτι εἰς τὴν Σικελίαν εὑρίσκετο μέγας φωστὴρ τῶν Χριστιανῶν. Ὁ δὲ Ἡσύχιος ταῦτα μαθὼν ἐγνώρισεν, ὅτι δὲν ἦτο ἄλλος καὶ εὐθὺς ἐπῆγε καὶ εὗρεν αὐτόν, οὗτος δὲ πάλιν βλέπων ὅτι ἐκεῖ εἰς τὴν ξενιτείαν τὸν ἐτίμων, ἔλαβε τοὺς δύο μαθητὰς καὶ ἀπῆλθεν εἰς φρούριόν τι τῆς Δαλματίας, ὅπερ ὠνομάζετο Ἐπίδαμνος [6]· ἀλλ’ ἡ ὀσμὴ τῶν χαρίτων εὐωδίαζεν αὐτὸν εἰς πάντα τόπον καὶ τὸν ἐφανέρωσε καὶ ἐκεῖ πόσον ἦτο μέγας εἰς τὴν ἀρετὴν καὶ θαυμάσιος. Ὅθεν ἅπαντες οἱ Ἐπιδάμνιοι ἔδραμον εἰς αὐτὸν μετὰ δακρύων ζητοῦντες βοήθειαν, διότι ἦτο εἰς ἐκεῖνα τὰ μέρη δράκων τις τόσον φοβερὸς καὶ εὐμεγέθης, ὥστε κατέπινε καὶ βόας καὶ ἀνθρώπους. Ἐλυπήθη λοιπὸν αὐτοὺς ὁ Ὅσιος εἰς τοιαύτην δεινὴν συμφορὰν καὶ ὀλεθρίαν μάστιγα καὶ προστάσσει νὰ συνάξωσι ξύλα πολλὰ καὶ νὰ ἀνάψωσι πυρὰν μεγάλην. Τούτου γενομένου ἐποίησε προσευχὴν ὁ Ἅγιος, προστάσσων τὸ θηρίον νὰ ἀναβῇ ἐπάνω εἰς τὰ ξύλα, καὶ νὰ ἵσταται ἐκεῖ ἕως νὰ καταφλεχθῇ τελείως. Οὕτως εἶπε καὶ παρευθύς, ὤ τοῦ θαύματος! εὐθὺς ὡς ἤναψε τὸ πῦρ, ἔπεσεν ἐντὸς αὐτοῦ ἐκεῖνος ὁ φοβερώτατος δράκων καὶ ἵστατο, ὡσὰν νὰ ἦτο δεδεμένος μὲ ἰσχυρὰν ἅλυσιν, ἕως οὗ ὑπὸ τοῦ πυρὸς ἐχωνεύθη. Διότι οὕτω πως ὁ παντοδύναμος Βασιλεὺς ἀντιδοξάζει τοὺς αὐτὸν δοξάζοντας. Ἀλλ’ ἐτέλεσεν ὁ Ὅσιος εἰς ἐκεῖνο τὸ μέρος καὶ ἄλλο θαυμασιώτερον.

Κατ’ ἐκείνην τὴν ἐποχὴν ἐγένετο σεισμὸς τοσοῦτον μέγας, ὥστε ἐξήρχετο ἀπὸ τὸν τόπον της ἡ θάλασσα καὶ ἐκυμάτιζε τόσον σφοδρά, ὥστε ἔμελλε νὰ καταποντίσῃ τὴν πόλιν καὶ πάντες ἔφυγον κλαίοντες εἰς τὸν Ἅγιον, μὲ τὰς γυναῖκας καὶ τὰ τέκνα των.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Σῳζόμενος (βιβλ. γʹ, κεφ. κδʹ) γράφει εἰς τὸν Βίον τοῦ Ὁσίου τούτου Ἱλαρίωνος, ὅτι οὗτος ἐγεννήθη εἰς κώμην τινά, Θαβαθὰ καλουμένην, ἥτις, κατὰ τὸν Ἱερώνυμον, ἀπεῖχε τῆς Γάζης μίλια πέντε (ἕκαστον μίλιον ἀντιστοιχεῖ πρὸς 8 στάδια, ἕκαστον δὲ στάδιον πρὸς 185 μέτρα περίπου, ἀπεῖχε δηλαδὴ κατὰ μὲν τὸ Συναξάριον 8.325 μ. κατὰ δὲ τὸν Σωζόμενον 7.400 μ.).

[2] Στάδια 52 = 9.620 μ. περίπου (βλέπε προηγούμενην ὑποσημείωσιν).

[3] Ἐμπόριον ἐκαλεῖτο ὑπὸ τῶν ἀρχαίων ὁ τόπος συναλλαγῆς τῶν ἐμπορευομένων, ἐπὶ παραδείγματι ἐμπορικὸς λιμήν, ὡς ἐν προκειμένῳ ὁ ἐμπορικὸς λιμὴν τῆς Παλαιστίνης.

[4] Μαϊουμᾶς· ἀρχαία πόλις τῆς Παλαιστίνης, ἐπίνειον τῆς Γάζης. Τὸν Μαϊουμᾶν, ἀσπασθέντα λίαν ἐνωρὶς τὸν Χριστιανισμόν, κατέστησεν ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἰδιαιτέραν Ἐπισκοπὴν μετονομάσας Κωνσταντίαν. Πέριξ αὐτοῦ ἱδρύθησαν πολλαὶ Μοναί.

[5] Ἑκάστη οὐγγία ἀντιστοιχεῖ πρὸς 29 περίπου γραμμάρια.

[6] Ἐπίδαμνος· παλαιὰ ὀνομασία τῆς πόλεως τοῦ Δυρραχίου. Εἰς τὴν πρώτην ἡμῶν ἔκδοσιν γράφεται Ἐπίδαυρος καθὼς παρελήφθη ἐκ τοῦ «Παραδείσου» Ἀγαπίου τοῦ Κρητός. Ἐπίδαυρος ὅμως ἐν τῇ Ἀδριατικῇ δὲν ὑπάρχει· ὅθεν ἐκ τῆς γενομένης ἐρεύνης διεπιστώθη ὅτι πρόκειται περὶ τῆς Ἐπιδάμνου, ἀναγραφείσης Ἐπιδαύρου ἐξ ἀντιγραφικοῦ λάθους. Ἡ Ἐπίδαμνος ἢ μᾶλλον Δυρράχιον (Ἀλβανιστὶ Ντούρρεσι), εἶναι παράλιος πόλις ἐπὶ τῆς Ἀδριατικῆς θαλάσσης, ἀνήκει δὲ νῦν εἰς τὴν Ἀλβανίαν.