Τῇ ΚΑ’ (21ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΙΛΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Μεγάλου.

Εὐσπλαγχνισθεὶς λοιπὸν ἐπ’ αὐτοὺς κατεσκεύασε τρεῖς σταυροὺς καὶ τοὺς ἐνέπηξεν εἰς τρεῖς τόπους εἰς τὸν αἰγιαλὸν κατὰ πρόσωπον τῆς θαλάσσης καὶ παρευθύς, ὤ τοῦ θαύματος! ἔστη τὸ ὕδωρ τόσον ὑψηλά, ὥστε ἐφαίνετο ὡς τεῖχος ἐπὶ ὥραν πολλήν· ἔπειτα ἔστρεψεν ὄπισθεν διωκόμενον ὑπὸ τῆς θείας δυνάμεως καὶ πάντες ἐξέστησαν, πῶς ἐγένετο τόση γαλήνη εἰς μίαν στιγμήν, ἐν ᾧ πρότερον ἐφαίνετο ὡς ἄλλος κατακλυσμός. Ἐτίμων λοιπὸν καὶ ἐκεῖ ὁμοίως τὸν Ὅσιον Ἱλαρίωνα καὶ τὸν εἶχον ὡς Ἅγιον. Ὅθεν πάλιν ἔφυγε κρυφίως καὶ εὑρὼν πλοῖον, ὅπερ ἐπήγαινεν εἰς τὴν Κύπρον, εἰσῆλθε μετὰ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ καὶ ἐν τῷ πλέειν εἶδον οἱ ναῦται πειρατὰς νὰ τρέχουν μὲ βίαν μεγάλην ἐναντίον αὐτῶν. Ὅθεν ἔπεσον μετὰ φόβου εἰς τοὺς πόδας τοῦ Ἁγίου ζητοῦντες βοήθειαν. Ὁ δὲ πρᾴως καὶ ἱλαρῶς ἐμειδίασε, λέγων πρὸς αὐτούς· «Μὴ φοβεῖσθε ὀλιγόπιστοι. Μήπως εἶναι αὐτοὶ περισσότεροι τῆς στρατιᾶς τοῦ Φαραώ, οἵτινες μὲ τὸ θεῖον πρόσταγμα κατεποντίσθησαν;». Οὕτως εἶπε, καὶ ἰδὼν τοὺς λῃστάς, ὅτι ἤρχοντο μὲ ὁρμὴν φονικῶς πρὸς αὐτοὺς καὶ ἦσαν πλησίον των, ἔρριψε λίθον ἀπὸ τὸ πλοῖον εἰς τὴν θάλασσαν, λέγων· «Ἀρκεῖ ἕως αὐτοῦ καὶ μὴ ἔλθητε ἐγγύτερον ἐνταῦθα». Καὶ ὤ τοῦ θαύματος! ὡσὰν νὰ ἦτο τεῖχος μέγα αὐτὸς ὁ λίθος τοὺς ἠμπόδισε καὶ καὶ δὲν ἄφηνεν οὐδαμῶς νὰ πλησιάσωσιν. Ὅθεν αὐτοὶ μὲν ἐπέστρεψαν ἄπρακτοι, ὁ δὲ Ἅγιος ἀπῆλθεν εἰς τὴν Πάφον τῆς Κύπρου, ἥτις ἦτο τότε ἔρημος ἀπὸ ἀνθρώπους, διότι ἔκαμεν ὁ Θεὸς σεισμὸν μέγαν διὰ τὴν ἀσέβειαν αὐτῶν καὶ τὴν κατέστρεψεν.

Ἐξελθὼν λοιπὸν ἀπὸ τὸ πλοῖον ὁ Ὅσιος, ἔκρινε τὸν τόπον ἐπιτήδειον διὰ τὴν ποθουμένην ἡσυχίαν καὶ ἔμεινεν ἐκεῖ εὐφραινόμενος. Ἀλλὰ πάλιν εἰς ὀλίγον καιρὸν τὸν ἔμαθον καὶ οἱ Κύπριοι καὶ ὅσοι εἶχον ἀσθένειάν τινα, προστρέχοντες εὕρισκον ἀμισθὶ θεραπείαν. Ἐντὸς δὲ δύο ἐτῶν ἀπὸ τῆς ἐλεύσεώς του συνήχθησαν καὶ ἐκεῖ πολλοὶ μαθηταί, ἵνα ζηλωταὶ αὐτοῦ καὶ συνόμιλοι γίνωσιν. Ὁ δὲ πάλιν τὴν ἐνόχλησιν φεύγων, ἀνῆλθεν εἰς ὄρος ὑψηλὸν καὶ δύσβατον, ἔνθα δὲν ἠδύνατο νὰ ἀναβῇ τις, παρὰ μὲ κόπον πολύν. Εἶχε δὲ τὸ ὄρος ἐκεῖνο πηγὰς καὶ δένδρα εὔμορφα καὶ ἀγροὺς καταλλήλους διὰ καλλιέργειαν λαχάνων. Ἦτο δὲ καὶ ναὸς εἰδωλικὸς ἐκεῖ πλησίον, εἰς τὸν ὁποῖον κατῴκουν πολλὰ δαιμόνια. Ἀλλ’ ὁ Ἅγιος, βλέπων τοῦ τόπου τὸ τραχὺ καὶ δύσβατον, ἔβαλεν εἰς τὸν νοῦν του, ὅτι ἐκεῖ τοὐλάχιστον θέλουσιν ἀφήσει αὐτὸν ἥσυχον οἱ ἄνθρωποι. Οἰκήσας λοιπὸν ἐκεῖ ἐφύτευσε λάχανα καὶ ἐκαλλιέργησε κῆπον, ἐκ τοῦ ὁποίου συνετηρεῖτο μὲ τὸν κόπον του, εὐχαριστῶν καὶ δοξάζων τὸν Κύριον.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Σῳζόμενος (βιβλ. γʹ, κεφ. κδʹ) γράφει εἰς τὸν Βίον τοῦ Ὁσίου τούτου Ἱλαρίωνος, ὅτι οὗτος ἐγεννήθη εἰς κώμην τινά, Θαβαθὰ καλουμένην, ἥτις, κατὰ τὸν Ἱερώνυμον, ἀπεῖχε τῆς Γάζης μίλια πέντε (ἕκαστον μίλιον ἀντιστοιχεῖ πρὸς 8 στάδια, ἕκαστον δὲ στάδιον πρὸς 185 μέτρα περίπου, ἀπεῖχε δηλαδὴ κατὰ μὲν τὸ Συναξάριον 8.325 μ. κατὰ δὲ τὸν Σωζόμενον 7.400 μ.).

[2] Στάδια 52 = 9.620 μ. περίπου (βλέπε προηγούμενην ὑποσημείωσιν).

[3] Ἐμπόριον ἐκαλεῖτο ὑπὸ τῶν ἀρχαίων ὁ τόπος συναλλαγῆς τῶν ἐμπορευομένων, ἐπὶ παραδείγματι ἐμπορικὸς λιμήν, ὡς ἐν προκειμένῳ ὁ ἐμπορικὸς λιμὴν τῆς Παλαιστίνης.

[4] Μαϊουμᾶς· ἀρχαία πόλις τῆς Παλαιστίνης, ἐπίνειον τῆς Γάζης. Τὸν Μαϊουμᾶν, ἀσπασθέντα λίαν ἐνωρὶς τὸν Χριστιανισμόν, κατέστησεν ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἰδιαιτέραν Ἐπισκοπὴν μετονομάσας Κωνσταντίαν. Πέριξ αὐτοῦ ἱδρύθησαν πολλαὶ Μοναί.

[5] Ἑκάστη οὐγγία ἀντιστοιχεῖ πρὸς 29 περίπου γραμμάρια.

[6] Ἐπίδαμνος· παλαιὰ ὀνομασία τῆς πόλεως τοῦ Δυρραχίου. Εἰς τὴν πρώτην ἡμῶν ἔκδοσιν γράφεται Ἐπίδαυρος καθὼς παρελήφθη ἐκ τοῦ «Παραδείσου» Ἀγαπίου τοῦ Κρητός. Ἐπίδαυρος ὅμως ἐν τῇ Ἀδριατικῇ δὲν ὑπάρχει· ὅθεν ἐκ τῆς γενομένης ἐρεύνης διεπιστώθη ὅτι πρόκειται περὶ τῆς Ἐπιδάμνου, ἀναγραφείσης Ἐπιδαύρου ἐξ ἀντιγραφικοῦ λάθους. Ἡ Ἐπίδαμνος ἢ μᾶλλον Δυρράχιον (Ἀλβανιστὶ Ντούρρεσι), εἶναι παράλιος πόλις ἐπὶ τῆς Ἀδριατικῆς θαλάσσης, ἀνήκει δὲ νῦν εἰς τὴν Ἀλβανίαν.