ΙΛΑΡΙΩΝ ὁ μέγας Πατὴρ ἡμῶν ἐγεννήθη εἰς χώραν τινὰ τῆς Παλαιστίνης ἀπέχουσαν ἀπὸ τὴν Γάζαν στάδια τεσσαράκοντα πέντε [1], ἐν ἔτει σϟγ’ (293). Τὸ μέγα τοῦτο θαῦμα τῆς ἐρήμου ἀνέθαλεν ὡς ρόδον ἐξ ἀκανθῶν ἀπὸ γονεῖς ἀπίστους καὶ Ἕλληνας, οἵτινες ἔχοντες πόθον νὰ γίνῃ ὁ υἱός των σοφός, τὸν ἔστειλαν νὰ σπουδάσῃ εἰς Ἀλεξάνδρειαν. Τοῦτο δὲ ἐγένετο ἐκ θείας Προνοίας, διὰ νὰ γνωρίσῃ ὁ νέος τὴν ἀληθῆ πίστιν τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ καὶ νὰ ἀπαρνηθῇ τὰ εἴδωλα, καθὼς καὶ ἐγένετο, ἐπειδὴ ἦτο φρόνιμος καὶ εὔτακτος ἀπὸ νεαρᾶς ἡλικίας, καὶ οὐδαμῶς ἐπήγαινε νὰ ἴδῃ ἱπποδρόμια ἢ κυνήγια ἢ θέατρα, κατὰ τὴν τῶν νέων συνήθειαν, ἀλλὰ τὸ ἐναντίον ἐπόθει πολὺ τὸν τραχὺν βίον καὶ ὠρέγετο τὴν σκληραγωγίαν. Δὲν ἔλειπε δὲ καὶ ἀπὸ τὰς συνάξεις καὶ ἀκολουθίας τῶν Χριστιανῶν, εἰς τὰς ὁποίας, ἂν καὶ νέος, ἵστατο μὲ τόσην εὐλάβειαν, εὐταξίαν καὶ σεμνοπρέπειαν, ὡς νὰ ἦτο πρεσβύτερος. Ὡς φρόνιμος λοιπὸν καὶ συνετὸς ἐγνώρισε τὴν ἀλήθειαν καὶ ἀρνησάμενος τὴν ἀσέβειαν ἐβαπτίσθη καὶ ἐπολιτεύετο βίον ἐνάρετον καὶ θαυμάσιον.
Ἀκούων δὲ τὴν καλὴν φήμην τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου, εἶχε πολὺν πόθον νὰ τὸν ἴδῃ καὶ ἐθέλγετο ἡ καρδία του ἀπὸ τὴν πρὸς ἐκεῖνον ἀγάπην του. Ἀπῆλθε λοιπὸν εἰς τὴν ἔρημον, καὶ ἰδὼν αὐτὸν ἐγνώρισεν, ὅτι μεγαλύτερος ἦτο ὁ Ἀντώνιος εἰς τὰ ἔργα καὶ ἐναρετώτερος, παρ’ ὅσον τὸν ἐκήρυττον οἱ ἄνθρωποι. Ὁ δὲ Ἅγιος Ἀντώνιος στοχαζόμενος τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώμης καὶ τὴν γενναιότητα τῆς ψυχῆς τοῦ παιδὸς καὶ προβλέπων, διὰ τῶν προορατικῶν ὀφθαλμῶν του, ὁποῖος θέλει ἀποβῆ εἰς τὴν ἀρετὴν ὁ Ἱλαρίων, τὸν ἔκειρε Μοναχὸν μετὰ δύο ἡμέρας καὶ ἔμεινεν εἰς τὴν συνοδείαν του· ὅθεν στοχαζόμενος ἀκριβῶς τὴν θαυμαστὴν πολιτείαν τοῦ Ἀντωνίου, τὰς ἀγρυπνίας, τὰς προσευχάς, τὴν ἐγκράτειαν, τὴν ταπείνωσιν, τὴν φιλοξενίαν καὶ τὰς λοιπὰς ἀρετάς, ἐσπούδαζεν ὅσον ἠδύνατο νὰ τὸν μιμηθῇ, καθ’ ἡμέραν δὲ ἐγίνετο εἰς τοὺς πνευματικοὺς ἀγῶνας θερμότερος. Βλέπων δὲ ὁ Μέγας Ἀντώνιος τόσον πλῆθος ἀνθρώπων, οἵτινες ἤρχοντο εἰς ἐπίσκεψιν αὐτοῦ καὶ τοῦ ἔδιδον πολλὴν ἐνόχλησιν, ἠθέλησε νὰ ἀναχωρήσῃ εἰς τὴν ἐσωτέραν ἔρημον καὶ λέγει πρὸς τὸν Ἱλαρίωνα· «Ἐπίμεινον, τέκνον, εἰς τὴν εὐσέβειαν καὶ εἰς τοὺς πόνους τῶν ἀρετῶν ἕως τέλους, καὶ διὰ τὸν κόπον τῆς καρτερίας σου θέλεις τρυγήσει τὴν οὐράνιον Βασιλείαν, ὡς ὥριμον καρπὸν καὶ γλυκύτατον».