Τῇ ΚΑ’ (21ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΙΛΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Μεγάλου.

Ἀπὸ τοῦ εἰκοστοῦ τετάρτου ἕως τοῦ εἰκοστοῦ ἑβδόμου ἔτους ἔτρωγεν ἄρτον ξηρὸν καὶ ἅλας, ἀπὸ τούτου δὲ ἕως τοῦ τριακοστοῦ ρίζας καλάμων καὶ χορτάρια ἄγρια· ἔκτοτε δὲ ἕως τοῦ τριακοστοῦ ὀγδόου ἔτρωγεν ἄρτον κρίθινον ἓξ οὐγγίας [5] καθ’ ἡμέραν. Ἔλαιον δὲ οὐδόλως ἐγεύθη ἕως τοῦ καιροῦ αὐτοῦ, ἀλλὰ μόνον μὲ ἅλας ἔτρωγε τὰ λάχανα. Ἀπὸ δὲ τὴν ἄμετρον ἐγκράτειαν ἐβλάβη τὸ φῶς του καὶ δὲν ἔβλεπεν εὐκρινῶς, ὄχι δὲ μόνον τοῦτο, ἀλλὰ ἔπαθε καὶ λειχῆνας εἰς τὴν σάρκα· ὅθεν ἔκτοτε ἔβαλεν ἔλαιον εἰς τὰ λάχανα ἕως οὗ ἔγινεν ἑξήκοντα ἐτῶν. Ἀπὸ τὰ ἑξήκοντα ἕως τὰ ὀγδοήκοντα δὲν ἔφαγεν ἄρτον οὐδόλως, ἀπὸ δὲ τὰ ὀγδοήκοντα ἕως τέλους ἔτρωγε πέντε οὐγγίας ἄρτου καὶ λάχανα ἐψημένα μὲ ἄλευρον· ὄσπρια δὲ ἢ ὀπωρικὰ ἢ ἄλλην τροφὴν οὐδόλως ὅλον τὸν καιρὸν τῆς ζωῆς αὐτοῦ δὲν ἐγεύθη, οὔτε ἐχάλασε ποτὲ τὴν ἐνάτην δι’ ἀσθένειαν ἢ παρουσίαν ἀνθρώπων, ἀλλὰ πάντοτε ἔτρωγε μετὰ τὴν δύσιν τοῦ ἡλίου, ὥστε πάντες ἐθαύμαζον, πῶς δὲν ἤλλαξεν οὐδόλως τὸν κανόνα του, οὔτε ὅταν ἦτο ἐξησθενημένος, οὔτε κἂν εἰς τὸ γῆράς του. Ἀλλὰ ἂς ἔλθωμεν καὶ εἰς τὰς θαυματουργίας καὶ τὰ κατορθώματά του, διότι διὰ νὰ εἴπωμεν περὶ τῆς ἐγκρατείας αὐτοῦ προελάβομεν τὴν διήγησιν καὶ ἐγράψαμεν τὰ ὕστερα πρότερον.

Ὅταν ἦτο ἐτῶν δέκα ὀκτὼ καὶ εὑρίσκετο εἰς τὴν καλύβην, ἐπῆγαν λῃσταὶ νὰ τὸν λῃστεύσωσι καὶ βασανιζόμενοι ὅλην τὴν νύκτα δὲν ἠδυνήθησαν νὰ τὸν εὕρωσι, διότι ὁ Κύριος τοὺς ἐτύφλωσε καὶ δὲν τὸν ἔβλεπον. Ἀφ’ οὗ δὲ ἐξημέρωσε, τὸν εἶδον ἔμπροσθεν αὐτῶν καὶ ἐθαύμασαν ἐκπληττόμενοι, διότι τὸν εἶχον σχεδὸν εἰς τὰς χεῖρας καὶ δὲν τὸν ἔβλεπον· ὅθεν ἠννόησαν ὅτι ἦτο ἡ δύναμις τοῦ Θεοῦ, ἥτις τοὺς ἠμπόδιζε νὰ τὸν εὕρωσιν. Εἶπον λοιπὸν πρὸς αὐτόν, ὡς νὰ ἐμετεωρίζοντο· «Ἐὰν ἤρχοντο κλέπται νὰ σὲ εὕρωσι, τί θὰ ἔκαμνες;». Ὁ δὲ πρᾴως καὶ ἱλαρῶς ἀπεκρίθη· «Ὁ γυμνὸς λῃστὰς δὲν φοβεῖται». Οἱ δὲ πάλιν εἶπον πρὸς αὐτόν· «Ἐὰν δὲν ἔχῃς τίποτε νὰ σοῦ κλέψωσι καὶ σὲ φονεύσωσιν;». Ὁ δὲ Ὅσιος ἀπεκρίνατο· «Ὅστις εἶναι ἕτοιμος νὰ ἀποθάνῃ, δὲν φοβεῖται τὸν θάνατον». Ταῦτα ἀκούσαντες οἱ λῃσταὶ κατενύγησαν θείᾳ Χάριτι καὶ ὁμολογήσαντες τὴν ἀνομίαν αὐτῶν ἔλαβον ὑπ’ αὐτοῦ συγχώρησιν, ὑποσχεθέντες νὰ διορθώσωσι τὴν διαγωγήν των.

Γυνὴ δέ τις ἦτο ὕπανδρος χρόνους δέκα πέντε καὶ τὴν ὠνείδιζεν ὁ ἀνήρ της, διότι ἦτο στεῖρα· ὅθεν ἐξελθοῦσα τῆς πατρίδος της Ἐλευθερουπόλεως, ἀπῆλθεν εἰς τὴν ἔρημον καὶ πίπτουσα εἰς τοὺς πόδας τοῦ Ἰλαρίωνος τὸν παρεκάλει μετὰ δακρύων νὰ τὴν ἐλεήσῃ, νὰ ἀποκτήσῃ παιδίον.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Σῳζόμενος (βιβλ. γʹ, κεφ. κδʹ) γράφει εἰς τὸν Βίον τοῦ Ὁσίου τούτου Ἱλαρίωνος, ὅτι οὗτος ἐγεννήθη εἰς κώμην τινά, Θαβαθὰ καλουμένην, ἥτις, κατὰ τὸν Ἱερώνυμον, ἀπεῖχε τῆς Γάζης μίλια πέντε (ἕκαστον μίλιον ἀντιστοιχεῖ πρὸς 8 στάδια, ἕκαστον δὲ στάδιον πρὸς 185 μέτρα περίπου, ἀπεῖχε δηλαδὴ κατὰ μὲν τὸ Συναξάριον 8.325 μ. κατὰ δὲ τὸν Σωζόμενον 7.400 μ.).

[2] Στάδια 52 = 9.620 μ. περίπου (βλέπε προηγούμενην ὑποσημείωσιν).

[3] Ἐμπόριον ἐκαλεῖτο ὑπὸ τῶν ἀρχαίων ὁ τόπος συναλλαγῆς τῶν ἐμπορευομένων, ἐπὶ παραδείγματι ἐμπορικὸς λιμήν, ὡς ἐν προκειμένῳ ὁ ἐμπορικὸς λιμὴν τῆς Παλαιστίνης.

[4] Μαϊουμᾶς· ἀρχαία πόλις τῆς Παλαιστίνης, ἐπίνειον τῆς Γάζης. Τὸν Μαϊουμᾶν, ἀσπασθέντα λίαν ἐνωρὶς τὸν Χριστιανισμόν, κατέστησεν ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἰδιαιτέραν Ἐπισκοπὴν μετονομάσας Κωνσταντίαν. Πέριξ αὐτοῦ ἱδρύθησαν πολλαὶ Μοναί.

[5] Ἑκάστη οὐγγία ἀντιστοιχεῖ πρὸς 29 περίπου γραμμάρια.

[6] Ἐπίδαμνος· παλαιὰ ὀνομασία τῆς πόλεως τοῦ Δυρραχίου. Εἰς τὴν πρώτην ἡμῶν ἔκδοσιν γράφεται Ἐπίδαυρος καθὼς παρελήφθη ἐκ τοῦ «Παραδείσου» Ἀγαπίου τοῦ Κρητός. Ἐπίδαυρος ὅμως ἐν τῇ Ἀδριατικῇ δὲν ὑπάρχει· ὅθεν ἐκ τῆς γενομένης ἐρεύνης διεπιστώθη ὅτι πρόκειται περὶ τῆς Ἐπιδάμνου, ἀναγραφείσης Ἐπιδαύρου ἐξ ἀντιγραφικοῦ λάθους. Ἡ Ἐπίδαμνος ἢ μᾶλλον Δυρράχιον (Ἀλβανιστὶ Ντούρρεσι), εἶναι παράλιος πόλις ἐπὶ τῆς Ἀδριατικῆς θαλάσσης, ἀνήκει δὲ νῦν εἰς τὴν Ἀλβανίαν.