Τῇ ΚΑ’ (21ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΙΛΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Μεγάλου.

Ἔτρωγε δὲ ὁ μακάριος μόνον χόρτα ἄγρια ἅπαξ ἐντὸς τριῶν ἡμερῶν, τόσον ὥστε νὰ μὴ ἀποθάνῃ ἀπὸ τὴν ἄμετρον ἐγκράτειαν καὶ οὕτως ἐνίκησε τὸν ἀντίπαλον, ὁ ὁποῖος ἰδών, ὅτι δὲν ἠδύνατο νὰ τὸν αἰχμαλωτίσῃ ἐν τῇ πάλῃ τῆς προσβολῆς, ἔρχεται ὁ δεινὸς μὲ ποικιλωτέραν ἀπάτην δεικνύων κατὰ φαντασίαν ἐντεῦθεν μὲν γυναῖκας καὶ παιδία μικρά, ἐκεῖθεν δὲ λέοντας καὶ ἄλλα θηρία. Καὶ αἱ μὲν γυναῖκες καὶ τὰ παιδία ἔκλαιον, τὰ δὲ θηρία ἐφώναζον διὰ νὰ τὸν ἐκφοβίσωσι νὰ φύγῃ ἀπὸ τὴν ἔρημον. Ἦτο δὲ τότε νὺξ πανσεληνοφώτιστος καὶ βλέπων αὐτὰ ὁ Ὅσιος καὶ ἀκούων τοὺς κτύπους καὶ τὴν σύγχυσιν, ἐγνώρισεν ὅτι ἦσαν δαίμονες· ὅθεν καθωπλίσθη καθ’ ὅλον τὸ σῶμα ὡς στρατιώτης μὲ τὸ ὅπλον τοῦ Σταυροῦ καὶ προσηύχετο. Τότε βλέπει, ὅτι σχισθεῖσα ἡ γῆ κατέπιε τὰ ἅρματα, τοὺς ἵππους καὶ τοὶς ἀναβάτας, οἵτινες ἔτρεχον κατεπάνω του καὶ ὅλα τὰ ὁραθέντα ἔγιναν ἄφαντα· ὅθεν ὁ Ὅσιος ἔψαλλε τὴν ᾠδὴν τοῦ Μωϋσέως ἀγαλλιώμενος. Ἀλλὰ καίπερ οὕτως ἡττηθεὶς ὁ ἐχθρός, πάλιν δὲν ἔπαυσεν, ἀλλὰ καὶ γυναῖκας γυμνὰς τοῦ ἐδείκνυεν εἰς τὸ ὅραμά του, ἀλλὰ καὶ ἐν ἐγρηγόρσει, αἱ ὁποῖαι παρεκίνουν αὐτὸν εἰς ἡδονήν. Ὅταν δὲ πάλιν ἐνήστευεν, ἐδείκνυον εἰς αὐτὸν διάφορα φαγητά, διὰ νὰ ὀρεχθῇ νὰ φάγῃ. Εἰς τὴν προσευχὴν πάλιν ἐφαίνετο εἰς αὐτὸν ἄλλοτε μὲν ὡς λύκος, ἄλλοτε δὲ ὡς ἀλώπηξ, ἀλλὰ καὶ μυρία εἴδη καὶ σχήματα θηρίων διαφόρων ὑποκρινόμενος καὶ ἄλλα ἔπαιζαν καὶ ἕτερα τὸν ἠπείλουν, διὰ νὰ τὸν ἐνοχλῶσιν εἰς τὴν ἀκολουθίαν καὶ νὰ γίνηται ἀμελέστερος. Ὁ δὲ Ὅσιος ἔκτισεν ἔξω τοῦ σπηλαίου μικρὰν καλύβην, εἰς τὸ πλάτος πόδας τέσσαρας καὶ εἰς τὸ ὕψος τρεῖς πήχεις, εἰς τὴν ὁποίαν εἰσῆλθεν ὅταν ἦτο δεκαὲξ ἐτῶν καὶ διέμεινεν εἰς αὐτὴν ἕως οὗ ἔγινεν εἴκοσιν ἐτῶν, καταφλεγόμενος ὑπὸ τοῦ ἡλίου τὸν καιρὸν τοῦ θέρους καὶ πάλιν τὸν χειμῶνα ἀπὸ τὸν πάγον καὶ τὸ ψῦχος βασανιζόμενος. Στρωμνὴν εἶχε ψίαθον καὶ τὸν τρίχινον ἐκεῖνον χιτῶνα δὲν ἤλλαξεν, οὔτε ἔπλυνεν, ἕως οὗ ἐσάπη. Ἅπαξ δὲ τοῦ ἔτους ἔκοπτε τὰς τρίχας τῆς κεφαλῆς του, ἤτοι τὴν λαμπροφόρον ἡμέραν τῆς Ἀναστάσεως.

Εἰς τὴν ἀρχὴν τῆς ἀναχωρήσεως αὐτοῦ, καθὼς εἴπομεν, ἔτρωγε δέκα πέντε σῦκα τὴν ἡμέραν καὶ ὅταν εἶχε πόλεμον εἰς τὴν σάρκα, ἔτρωγεν ὀλιγώτερα καί τινα χορτάρια ἕως τὸ εἰκοστὸν ἔτος τῆς ἡλικίας του. Ἀπὸ τοῦ εἰκοστοῦ ἕως τοῦ εἰκοστοῦ τετάρτου ἔτρωγεν ὀλίγην φακῆν βεβρεγμένην.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Σῳζόμενος (βιβλ. γʹ, κεφ. κδʹ) γράφει εἰς τὸν Βίον τοῦ Ὁσίου τούτου Ἱλαρίωνος, ὅτι οὗτος ἐγεννήθη εἰς κώμην τινά, Θαβαθὰ καλουμένην, ἥτις, κατὰ τὸν Ἱερώνυμον, ἀπεῖχε τῆς Γάζης μίλια πέντε (ἕκαστον μίλιον ἀντιστοιχεῖ πρὸς 8 στάδια, ἕκαστον δὲ στάδιον πρὸς 185 μέτρα περίπου, ἀπεῖχε δηλαδὴ κατὰ μὲν τὸ Συναξάριον 8.325 μ. κατὰ δὲ τὸν Σωζόμενον 7.400 μ.).

[2] Στάδια 52 = 9.620 μ. περίπου (βλέπε προηγούμενην ὑποσημείωσιν).

[3] Ἐμπόριον ἐκαλεῖτο ὑπὸ τῶν ἀρχαίων ὁ τόπος συναλλαγῆς τῶν ἐμπορευομένων, ἐπὶ παραδείγματι ἐμπορικὸς λιμήν, ὡς ἐν προκειμένῳ ὁ ἐμπορικὸς λιμὴν τῆς Παλαιστίνης.

[4] Μαϊουμᾶς· ἀρχαία πόλις τῆς Παλαιστίνης, ἐπίνειον τῆς Γάζης. Τὸν Μαϊουμᾶν, ἀσπασθέντα λίαν ἐνωρὶς τὸν Χριστιανισμόν, κατέστησεν ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἰδιαιτέραν Ἐπισκοπὴν μετονομάσας Κωνσταντίαν. Πέριξ αὐτοῦ ἱδρύθησαν πολλαὶ Μοναί.

[5] Ἑκάστη οὐγγία ἀντιστοιχεῖ πρὸς 29 περίπου γραμμάρια.

[6] Ἐπίδαμνος· παλαιὰ ὀνομασία τῆς πόλεως τοῦ Δυρραχίου. Εἰς τὴν πρώτην ἡμῶν ἔκδοσιν γράφεται Ἐπίδαυρος καθὼς παρελήφθη ἐκ τοῦ «Παραδείσου» Ἀγαπίου τοῦ Κρητός. Ἐπίδαυρος ὅμως ἐν τῇ Ἀδριατικῇ δὲν ὑπάρχει· ὅθεν ἐκ τῆς γενομένης ἐρεύνης διεπιστώθη ὅτι πρόκειται περὶ τῆς Ἐπιδάμνου, ἀναγραφείσης Ἐπιδαύρου ἐξ ἀντιγραφικοῦ λάθους. Ἡ Ἐπίδαμνος ἢ μᾶλλον Δυρράχιον (Ἀλβανιστὶ Ντούρρεσι), εἶναι παράλιος πόλις ἐπὶ τῆς Ἀδριατικῆς θαλάσσης, ἀνήκει δὲ νῦν εἰς τὴν Ἀλβανίαν.