Τῇ ΚΑ’ (21ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΙΛΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Μεγάλου.

Στρατηγός τις, Χριστιανὸς τὴν θρησκείαν, Ἰταλικὸς καλούμενος, ἐτέλει ἱπποδρόμιον ἐκείνας τὰς ἡμέρας, κατὰ τοὺς νόμους τῶν ἀρχόντων. Ἔμελλε δὲ νὰ πολεμήσῃ κατ’ αὐτοῦ ἀσεβής τις, ὅστις προσεκύνει τὸ εἴδωλον Μαρνᾶν καὶ διὰ τῶν μαντειῶν ἐποίησεν ἀδρανῆ καὶ ἀκίνητα τὰ ἄλογα τοῦ Ἰταλικοῦ καὶ τοὺς ἡνιόχους. Αὐτὸς δὲ ἐνίκα καὶ ἠλαζονεύετο περιπαίζων καὶ χλευάζων τὸν Ἰταλικόν, καθὼς καὶ οἱ λοιποὶ Ἕλληνες, λέγοντες πρὸς λοιδορίαν πρὸς αὐτόν· «Ποῦ εἶναι ἡ βοήθεια τοῦ Θεοῦ σου;» καὶ ἕτερα. Ἀπελθὼν λοιπὸν πρὸς τὸν Ὅσιον περίλυπος εἶπεν εἰς αὐτὸν τὰ γενόμενα, ζητῶν βοήθειαν. Ὁ δὲ Ἅγιος δὲν εἶχε προθυμίαν νὰ δεηθῇ δι’ αὐτὸν πρὸς τὸν Θεόν, ἀναλογιζόμενος ὅτι δὲν ἦτο πρέπον νὰ εὔχηται πρὸς τὸν Θεὸν διὰ τόσον μηδαμινὰ πράγματα. Οἱ δὲ περιεστῶτες παρεκάλουν αὐτὸν νὰ βοηθήσῃ αὐτόν, ἐπειδὴ ἐβλασφήμουν οἱ Ἕλληνες τὸν Χριστόν, ὅτι δὲν ἠδύνατο νὰ δώσῃ εἰς αὐτὸν τὴν νίκην. Πείθεται λοιπὸν ὁ μέγας καὶ γεμίζει ὕδωρ τὸ ὀστράκινον ἀγγεῖον, μὲ τὸ ὁποῖον ἔπινε καὶ τὸ ἔδωσεν εἰς τὰς χεῖρας του. Ὁ δὲ λαβὼν αὐτό, ἐκύτταξε μέσα εἰς τὸ νερὸν καὶ βλέπει τὰ ἄλογα, τοὺς ἡνιόχους καὶ ἑαυτὸν δεδεμένον ἀπὸ μαγείαν τῶν ἐναντίων. Λέγει δὲ εἰς αὐτὸν ὁ Ἅγιος· «Ὕπαγε καὶ ράντισον μὲ τὸ ὕδωρ αὐτὸ ὅσους ἀνθρώπους καὶ ἄλογα βλέπεις ἐκεῖ ἐντός, ποιῶν τὸ σημεῖον τοῦ ζωοποιοῦ Σταυροῦ πρότερον». Ὁ δὲ εὐχαριστήσας τὸν Ἅγιον ἀπῆλθε καὶ ποιήσας ὡς διετάχθη, ἐνίκησε τοὺς ἐχθρούς του, οἵτινες ἔμειναν κατῃσχυμμένοι καὶ πολλοὶ τῶν περιεστώτων ἐπίστευσαν εἰς τὸν Χριστὸν διὰ τὸ θαυμάσιον.

Νεανίας τις ἀκόλαστος ἠγάπησε παρθένον τινὰ κανονικὴν καὶ ἰδὼν ὅτι μὲ κολακείας καὶ δωρεὰς δὲν ἠδύνατο νὰ ἐπιτύχῃ τοῦ ποθουμένου, ἀπῆλθεν εἰς τὴν πόλιν Μέμφιν, εἰς τὴν ὁποίαν ἦσαν μάντεις καὶ ἔμαθε τὴν τέχνην αὐτῶν ἐπὶ ἓν ἔτος καὶ ἔπειτα τοῦ ἔδωσαν πέταλα χάλκινα, εἰς τὰ ὁποῖα εἶχαν τυπώσει μορφὰς δαιμόνων καί τινας χαρακτῆρας, κατὰ τὴν τῶν μάγων συνήθειαν. Λαβὼν λοιπὸν αὐτά, ἔσκαψεν εἰς τὸ κατώφλιον τῆς θύρας τῆς παρθένου καὶ τὰ ἔκρυψεν. Ὅθεν εὐθὺς ἡ ἀθλία κόρη ἐτρώθη τὴν καρδίαν ἐκ συνεργείας δαιμόνων εἰς ἔρωτα σαρκικὸν πρὸς τὸν νέον καὶ ὡς δαιμονιζομένη διέστρεφε τὰς ὄψεις, ἔτριζε τοὺς ὀδόντας, ἔρριπτε τὴν σκέπην ἀπὸ τὴν κεφαλὴν καὶ ἐφώναζε τὸν ἐραστὴν ἐξ ὀνόματος. Οἱ δὲ συγγενεῖς αὐτῆς συνεπέρανον μὲν ὅτι τῆς ἔκαμε μαγικά, μὴ δυνάμενοι δὲ νὰ τὰ εὕρωσιν, ἀπῆλθον εἰς τὸν Ὅσιον μετὰ τῆς κόρης, δεόμενοι νὰ ποιήσῃ ἔλεος εἰς αὐτὴν τὴν ταλαίπωρον.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Σῳζόμενος (βιβλ. γʹ, κεφ. κδʹ) γράφει εἰς τὸν Βίον τοῦ Ὁσίου τούτου Ἱλαρίωνος, ὅτι οὗτος ἐγεννήθη εἰς κώμην τινά, Θαβαθὰ καλουμένην, ἥτις, κατὰ τὸν Ἱερώνυμον, ἀπεῖχε τῆς Γάζης μίλια πέντε (ἕκαστον μίλιον ἀντιστοιχεῖ πρὸς 8 στάδια, ἕκαστον δὲ στάδιον πρὸς 185 μέτρα περίπου, ἀπεῖχε δηλαδὴ κατὰ μὲν τὸ Συναξάριον 8.325 μ. κατὰ δὲ τὸν Σωζόμενον 7.400 μ.).

[2] Στάδια 52 = 9.620 μ. περίπου (βλέπε προηγούμενην ὑποσημείωσιν).

[3] Ἐμπόριον ἐκαλεῖτο ὑπὸ τῶν ἀρχαίων ὁ τόπος συναλλαγῆς τῶν ἐμπορευομένων, ἐπὶ παραδείγματι ἐμπορικὸς λιμήν, ὡς ἐν προκειμένῳ ὁ ἐμπορικὸς λιμὴν τῆς Παλαιστίνης.

[4] Μαϊουμᾶς· ἀρχαία πόλις τῆς Παλαιστίνης, ἐπίνειον τῆς Γάζης. Τὸν Μαϊουμᾶν, ἀσπασθέντα λίαν ἐνωρὶς τὸν Χριστιανισμόν, κατέστησεν ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἰδιαιτέραν Ἐπισκοπὴν μετονομάσας Κωνσταντίαν. Πέριξ αὐτοῦ ἱδρύθησαν πολλαὶ Μοναί.

[5] Ἑκάστη οὐγγία ἀντιστοιχεῖ πρὸς 29 περίπου γραμμάρια.

[6] Ἐπίδαμνος· παλαιὰ ὀνομασία τῆς πόλεως τοῦ Δυρραχίου. Εἰς τὴν πρώτην ἡμῶν ἔκδοσιν γράφεται Ἐπίδαυρος καθὼς παρελήφθη ἐκ τοῦ «Παραδείσου» Ἀγαπίου τοῦ Κρητός. Ἐπίδαυρος ὅμως ἐν τῇ Ἀδριατικῇ δὲν ὑπάρχει· ὅθεν ἐκ τῆς γενομένης ἐρεύνης διεπιστώθη ὅτι πρόκειται περὶ τῆς Ἐπιδάμνου, ἀναγραφείσης Ἐπιδαύρου ἐξ ἀντιγραφικοῦ λάθους. Ἡ Ἐπίδαμνος ἢ μᾶλλον Δυρράχιον (Ἀλβανιστὶ Ντούρρεσι), εἶναι παράλιος πόλις ἐπὶ τῆς Ἀδριατικῆς θαλάσσης, ἀνήκει δὲ νῦν εἰς τὴν Ἀλβανίαν.