Τῇ ΚΑ’ (21ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΙΛΑΡΙΩΝΟΣ τοῦ Μεγάλου.

Ἦσαν δὲ τότε τρία ἔτη μετὰ τὴν κοίμησιν τοῦ Ὁσίου Ἀντωνίου καὶ οὐδόλως ἔβρεξεν ὁ Θεὸς εἰς ἐκεῖνα τὰ μέρη. Ὅθεν ἐγένετο πεῖνα μεγάλη καὶ εἶχον οἱ κατοικοῦντες θλῖψιν ἀπαραμύθητον. Στενοχωρούμενοι δὲ ἔλεγον, ὅτι ὄχι μόνον οἱ ἄνθρωποι, ἀλλὰ καὶ τὰ στοιχεῖα καὶ πάντα τὰ κτίσματα ἔκλαιον τοῦ Ἀντωνίου τὸν θάνατον. Μαθόντες δὲ ὅτι ἐκεῖ πλησίον κατῴκει ὁ μαθητὴς αὐτοῦ Ἱλαρίων, τῆς ἐκείνου ἀρετῆς καὶ τῶν θαυμάτων ὄντως διάδοχος ὑπάρχων, ἀπῆλθον εἰς τὸ κελλίον αὐτοῦ καὶ μετὰ δακρύων ἐδέοντο νὰ τοὺς ἐλεήσῃ διὰ τὸν Κύριον, διότι ὄχι μόνον οἱ ἄνθρωποι, ἀλλὰ καὶ τὰ κτήνη ἀπέθνῃσκον. Ὁ δὲ εὔσπλαγχνος καὶ ἱλαρὸς Ἱλαρίων τοὺς συνεπόνεσε καὶ κλίνας τὰ γόνατα ὕψωσε πρὸς οὐρανὸν τὰς χεῖρας καὶ τὰ ὄμματα, καὶ εὐθύς, ὢ τῆς ταχείας ἐπακούσεως τοῦ Δεσπότου τῆς κτίσεως! ὡς ἐποίησεν ὁ Ὅσιος ποοσευχήν, ἦλθεν ἡ ποθουμένη βροχὴ πρὸς αὐτάρκειαν. Μετ’ ὀλίγας ἡμέρας ἐσπατάλησεν ἡ γῆ τὴν πλησμονὴν τοῦ ὕδατος καὶ ἐγέννα ἑρπετὰ θανατηφόρα, ἤτοι ὄφεις καὶ ἄλλα ὅμοια, τὰ ὁποῖα ὅσους ἤθελον δαγκάσει ἐδηλητηριάζοντο καὶ ἀπέθνῃσκον. Ταῦτα μαθὼν ὁ Ὅσιος ἐπικράνθη, καὶ εὐξάμενος πάλιν πρὸς Κύριον, τοὺς ἔδωκεν ἅγιον ἕλαιον νὰ χρίωνται μὲ ἐκεῖνο εἰς πᾶν δάγκαμα τῶν ἰοβόλων ἑρπετῶν καὶ δι’ ἐκείνου ἐθεραπεύοντο. Ἀπὸ ταύτας τὰς θαυματουργίας τὸν ηὐλαβήθησαν οἱ ἐντόπιοι καὶ ἔτρεχον συχνάκις εἰς ὅλας τὰς ἀνάγκας των, ζητοῦντες βοήθειαν. Διὰ τὴν αἰτίαν ταύτην ἔφυγε πάλιν ἐκεῖθεν ὁ Ὅσιος διὰ νὰ μὴ τὸν δοξάζωσι καὶ ἀπῆλθεν εἰς χωρίον τι τῆς Ἀλεξανδρείας, καλούμενον Βρούχιον. Οὔτε ὅμως ἐκεῖ εὗρεν ἐκεῖνο ὅπερ ὠρέγετο, διότι πάντες οἱ ἀδελφοὶ τὸν εἶχον εἰς μεγάλην εὐλάβειαν καὶ δὲν τὸν ἄφηνον νὰ ἡσυχάσῃ, ἀλλὰ τοῦ ἔδιδον μεγάλην τιμήν, τὴν ὁποίαν αὐτὸς ἐμίσει περισσότερον, ἀφ’ ὅσον οἱ φιλόδοξοι μισοῦν τὴν ἀτιμίαν καὶ τὸ ὄνειδος. Ἔφυγε λοιπὸν καὶ ἀπ’ ἐκεῖ καὶ περιπατήσας τὴν ἔρημον, ἐπῆγεν εἰς τὴν Ἄβασσαν.

Κατ’ ἐκεῖνον τὸν καιρὸν, ἐτελεύτησεν ὁ Κωνστάντιος καὶ καθήσας εἰς τὸν θρόνον ὁ ἀνόσιος Ἰουλιανὸς ἐδίωκε τοὺς Χριστιανοὺς καὶ τοὺς ἐφόνευεν. Ὅθεν ἀπῆλθον Ἀρειανοί τινες εἰς Γάζαν καὶ διέβαλον τὸν Ἱλαρίωνα ὡς μάντιν καὶ γόητα. Ὁ δὲ παράνομος βασιλεὺς τοὺς ἔδωκε διαταγὴν νὰ κατεδαφίσωσιν ἐκ θεμελίων τὸ Μοναστήριον αὐτοῦ καὶ μαστιγώσωσιν ὅλους τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ ἀνηλεῶς καὶ νὰ τοὺς ἐξορίσωσι, τὸν δὲ Ἱλαρίωνα καὶ τὸν Ἡσύχιον νὰ θανατώσωσι σκληρῶς ὅπου τοὺς εὕρωσιν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Σῳζόμενος (βιβλ. γʹ, κεφ. κδʹ) γράφει εἰς τὸν Βίον τοῦ Ὁσίου τούτου Ἱλαρίωνος, ὅτι οὗτος ἐγεννήθη εἰς κώμην τινά, Θαβαθὰ καλουμένην, ἥτις, κατὰ τὸν Ἱερώνυμον, ἀπεῖχε τῆς Γάζης μίλια πέντε (ἕκαστον μίλιον ἀντιστοιχεῖ πρὸς 8 στάδια, ἕκαστον δὲ στάδιον πρὸς 185 μέτρα περίπου, ἀπεῖχε δηλαδὴ κατὰ μὲν τὸ Συναξάριον 8.325 μ. κατὰ δὲ τὸν Σωζόμενον 7.400 μ.).

[2] Στάδια 52 = 9.620 μ. περίπου (βλέπε προηγούμενην ὑποσημείωσιν).

[3] Ἐμπόριον ἐκαλεῖτο ὑπὸ τῶν ἀρχαίων ὁ τόπος συναλλαγῆς τῶν ἐμπορευομένων, ἐπὶ παραδείγματι ἐμπορικὸς λιμήν, ὡς ἐν προκειμένῳ ὁ ἐμπορικὸς λιμὴν τῆς Παλαιστίνης.

[4] Μαϊουμᾶς· ἀρχαία πόλις τῆς Παλαιστίνης, ἐπίνειον τῆς Γάζης. Τὸν Μαϊουμᾶν, ἀσπασθέντα λίαν ἐνωρὶς τὸν Χριστιανισμόν, κατέστησεν ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ἰδιαιτέραν Ἐπισκοπὴν μετονομάσας Κωνσταντίαν. Πέριξ αὐτοῦ ἱδρύθησαν πολλαὶ Μοναί.

[5] Ἑκάστη οὐγγία ἀντιστοιχεῖ πρὸς 29 περίπου γραμμάρια.

[6] Ἐπίδαμνος· παλαιὰ ὀνομασία τῆς πόλεως τοῦ Δυρραχίου. Εἰς τὴν πρώτην ἡμῶν ἔκδοσιν γράφεται Ἐπίδαυρος καθὼς παρελήφθη ἐκ τοῦ «Παραδείσου» Ἀγαπίου τοῦ Κρητός. Ἐπίδαυρος ὅμως ἐν τῇ Ἀδριατικῇ δὲν ὑπάρχει· ὅθεν ἐκ τῆς γενομένης ἐρεύνης διεπιστώθη ὅτι πρόκειται περὶ τῆς Ἐπιδάμνου, ἀναγραφείσης Ἐπιδαύρου ἐξ ἀντιγραφικοῦ λάθους. Ἡ Ἐπίδαμνος ἢ μᾶλλον Δυρράχιον (Ἀλβανιστὶ Ντούρρεσι), εἶναι παράλιος πόλις ἐπὶ τῆς Ἀδριατικῆς θαλάσσης, ἀνήκει δὲ νῦν εἰς τὴν Ἀλβανίαν.