Σελίδα 4 από 19
Ὅθεν παρακαλῶ ὑμᾶς, ὅπως κρατήσετε αὐτὸν καὶ μὲ σίδηρα βαρέα δέσητε αὐτὸν καὶ οὕτω πως ἀναγκάσητε αὐτὸν νὰ μαρτυρήσῃ τὴν βέβηλον πρᾶξιν αὐτοῦ». Οἱ δὲ Πατέρες ἠρώτων αὐτόν, διὰ νὰ πληροφορηθῶσιν ἐὰν πράγματι, ὡς λέγει ὁ Μέγας Ἰωαννίκιος, εἶναι φονεύς. Ὁ δὲ Νικήτας ἀντὶ πάσης ἀπαντήσεως, κλίνας τὴν κεφαλὴν πρὸς τὴν γῆν, ἐσιώπα.
Ἠρώτων δὲ περὶ τούτου μετὰ μεγάλου ἐνδιαφέροντος οἱ Πατέρες, διότι ὑπὸ τῆς Βυζαντινῆς Πολιτείας ἐξεδίδοντο αὐστηροὶ νόμοι, διὰ τῶν ὁποίων ἐφιστᾶτο ἡ προσοχὴ τῶν ἀνὰ τὸ Κράτος Μοναστηριακῶν ἀρχῶν, ὅπως μὴ ἐπιτρέπωσιν αὗται εἰς οὐδένα θέλοντα νὰ ἀσπασθῇ τὸν μονήρη βίον νὰ εἰσέρχεται ἀνεξετάστως εἰς ἱερόν τι σκήνωμα, ἀλλὰ πρότερον ὁ τοιοῦτος νὰ ἐξετάζεται αὐστηρῶς μήπως διέπραξεν ἔγκλημά τι καὶ διὰ τὸν φόβον τῆς τιμωρίας παρεκινεῖτο εἰς τοῦτον τὸν βίον· εἰς δὲ τοὺς παραβάτας μονάζοντας τοὺς ἄνευ αὐστηρᾶς ἐξετάσεως ἀποδεχομένους τοὺς τοιούτους ἐπεσείοντο αὐστηραὶ ποιναί. Ὁ μὲν ξενητευόμενος λοιπὸν οὕτως ἀταράχως ἵστατο· οἱ δὲ παρακείμενοι Πατέρες, θέσαντες εἰς ἔργον τὸν λόγον καὶ τὴν ἐντολὴν τοῦ Μεγάλου Πατρὸς καὶ δέσαντες τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας αὐτοῦ, τὸν ὡδήγουν πρὸς τιμωρίαν κατὰ τὴν εἰς τοιαύτας περιπτώσεις ἐπικρατοῦσαν τότε συνήθειαν. Ὁ Μέγας ὅμως καὶ θεοφόρος Ἰωαννίκιος λέγει τότε εἰς ἐπήκοον πάντων· «Ἄφετε τοῦτον τὸν ἀνεύθυνον κατάδικον, καθότι αὐτὸς οὗτος μέλλει νὰ λαμπρύνῃ τὸ πολίτευμα τῶν Μοναχῶν καὶ νὰ τὸ δοξάσῃ, διότι, καίτοι ἐγὼ τὸν ἐμέμφθην καὶ κατέκρινα καὶ ὡς κακοῦργον καὶ φονέα ἐδυσφήμησα καὶ ὡς ἄλλος τις κακοποιὸς ἀνὴρ ἐδεσμεύθη ὑφ’ ὑμῶν, ἐν τούτοις ὅμως οὔτε κἂν μίαν λέξιν ἠκούσαμεν ἀπὸ τοῦ στόματος αὐτοῦ. Ἐὰν λοιπὸν οὗτος ὁ νέος, κοσμικὸς ὤν καὶ παντελῶς ἄπειρος τῆς μοναχικῆς ἡμῶν πολιτείας, ἀπεδέχθη τόσον εὐχαρίστως τὴν κατάκρισίν του ὡς ἐγκληματίου λόγῳ ὑπακοῆς καὶ ἑαυτὸν ὑπεύθυνον διεκήρυξεν, ἆρά γε τίνας ἀρετὰς θέλει κατορθώσει, εἰς δόξαν Θεοῦ, ὅταν οὗτος μονάσῃ;».
Ὡς ἦτο ἑπόμενον, πάντες οἱ περιεστῶτες Πατέρες ἰδόντες καὶ ἀκούσαντες πάντα ταῦτα ἐθαύμαζον μεγάλως δι’ αὐτὸν καὶ μετὰ πολλῶν ἐπαίνων διελάλουν τὰς ἀρετάς του. Ὁ ξενητευμένος ὅμως καὶ ἀφιλόδοξος Νικήτας, ὁ ὁποῖος, ὡς εἴδομεν, πρὶν ἢ εἰσέτι ἀποκαρῇ εἰς Μοναχὸν ἐγένετο διαβόητος διὰ τὴν ἀρετήν του, φεύγων τοὺς ἐπαίνους ἀναχωρεῖ κρυφίως ἐκεῖθεν καὶ μεταβαίνει διὰ νὰ ὑποταχθῇ εἰς ἕτερόν τινα σημειοφόρον Πατέρα, ὀνόματι Ἰωάννην, ὁ ὁποῖος ἠγωνίζετο εἰς τόπον ἱκανῶς ἀπέχοντα ἀπὸ τῶν σκηνωμάτων τοῦ Μεγάλου Ἰωαννικίου.
Ὑποσημειώσεις
[1] Βλέπε τὴν ὑποσημείωσιν σελ. 228-229.
[2] Ἄγκυρα πόλις τῆς ἀρχαίας Φρυγίας ἥτις κατὰ τοὺς χρόνους τῆς Ρωμαϊκῆς κυριαρχίας ἦτο γνωστὴ ὡς Γαλατία (βλ. ὑποσημ. σελ. 228-229). Κεῖται εἰς ἀπόστασιν 450 χ.λ.μ. νοτιοανατολικῶς τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ Κροίσου (βλ. ὑποσημ. σελ. 274-276) ὑπήγετο ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν αὐτοῦ. Ὅτε οἱ Γαλάται προσῆλθον εἰς τὸν Χριστιανισμὸν ἡ Ἄγκυρα κατέστη Μητρόπολις τῆς λεγομένης Πρώτης Γαλατίας, ἐνῷ ἡ γειτονικὴ Πεσινοῦς τῆς Δευτέρας Γαλατίας. Πρὸς αὐτοὺς ἀπηυθύνετο ἡ πρὸς Γαλάτας ἐπιστολὴ τοῦ Παύλου. Ἐν αὐτῇ συνῆλθεν ἐν ἔτει 314 Τοπικὴ Σύνοδος ἐκδόσασα 25 Κανόνας οὓς βλέπε ἐν τῶ «Πηδαλίῳ». Ἀπὸ τοῦ 1362 περιῆλθεν εἰς τοὺς Τούρκους. Πρωτεύουσα τῆς νέας Τουρκικῆς Δημοκρατίας ἀνεκηρύχθη ὑπὸ τοῦ Μουσταφᾶ Κεμὰλ τὴν 13ην Ὀκτωβρίου 1923.
[3] Ὄλυμπος· ὄρος μέγα τῆς Βιθυνίας, βλέπε σχετικῶς ὑποσημείωσιν σελ. 229.
[4] Περὶ τούτου οὕτω πως χαρακτηριστικώτατα ὑπαινίσσεται ὁ ἱερὸς αὐτοῦ βιογράφος· «Ἦν γὰρ οὐ κρυπτός τις καὶ ὕφαλος κἂν ἀπ’ Ἀρμενίων τὸ γένος κατήγετο, ἀλλ’ ἀπόνηρος ἅμα τε καὶ ἁπλοῦς τὸν τρόπον καὶ ἄδολος…».
[5] Πρόκειται περὶ τῆς Σκύδρας, κώμης τῆς ἐπαρχίας Ἐδέσσης τοῦ νομοῦ Πέλλης τῆς Μακεδονίας ἀπεχούσης τῆς Θεσσαλονίκης περὶ τὰ 60 χ.λ.μ. Εἶναι ἕδρα κοινότητος περιλαμβανούσης καὶ τὰ χωρία Λιποχῶρι καὶ Μαυροβοῦνι. Ἐπὶ Βυζαντινῶν καὶ Τουρκοκρατίας ἐκαλοῦντο κοινῶς Σιδεροκάψια, ἐξ οὗ καὶ ὁ βιογράφος τοῦ Ἁγίου Εὐθυμίου Θεσσαλονίκης Βασίλειος ὀνομάζει αὐτὰ Σιδηροκαύσια.
[6] Περὶ τοῦ τιμίου λειψάνου τοῦ Ὁσίου τούτου Ἰωσὴφ γράφει ταῦτα ὁ ἱερὸς Βασίλειος ὁ Θεσσαλονίκης, ὁ συγγραφεὺς τοῦ παρόντος Συναξαρίου· «Τὸ πολύαθλον καὶ τίμιον σῶμα αὐτοῦ εἴδομεν ἀποκείμενον ἐν τῷ σπηλαίῳ ἐν ᾧ κεκόσμηται καὶ μὲ τὰς ἰδίας ἡμῶν χεῖρας ἐψηλαφήσαμεν αὐτὸ καὶ ἐθαυμάσαμεν καὶ ἐμείναμεν ἐκστατικοὶ οὐ μόνον διὰ τὸ τῆς ἀφθαρσίας τοῦ σώματος αὐτοῦ μέγα μυστήριον, ἀλλὰ καὶ διὰ τὸ μύρον τὸ εὐωδέστατον, τὸ ὁποῖον ὁ ἐν Ἁγίοις θαυμαστὸς Θεὸς ἡμῶν ἐκ τῶν κροτάφων τῆς ὁσίας καὶ τιμίας κεφαλῆς αὐτοῦ ἔτι παρόντων ἡμῶν ἐκεῖσε μυροβλύσαι καὶ ἐκκενωθῆναι παρεσκεύασεν, ὥστε ἀπὸ τῆς ὁσιακῆς αὐτοῦ κορυφῆς ἄχρι τῶν ἁγιωτάτων αὐτοῦ ποδῶν τῶν καὶ ἁγνοτάτων καὶ παρθενικῶν κατήρχετο μύρον εὐωδέστατον κρουνηδόν. Μὲ τοῦτο τὸ μύρον ἐπιχρίσαντες ἡμᾶς αὐτοὺς ἐν τρισὶν ὁλοκλήροις νυχθημέροις, εὐλογητὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, μέχρις ἄρτι ἀποπνέουσαν διεσῴζομεν τὴν ὑπέρ τι ἄλλο ἀσυγκρίτως ἄρρητον ἐκείνην εὐωδίαν καὶ εἰς ἡμᾶς τοὺς ἰδίους καὶ εἰς τοὺς προσερχομένους καὶ ἐγγίζοντας ἡμᾶς. Καὶ τῶν ἐνταῦθα εἰρημένων τηλικούτων ὑπερθαυμασίων γεγονότων οὐδέν τι τῇ ἀπιστίᾳ χωρεῖ. Διότι δυνατὸν παρὰ τῷ Θεῷ καὶ ἐξουσίαν ἔχει ὁ Παντοδύναμος, ὅπως τοὺς ἱδρῶτας τῶν δι’ αὐτὸν ἐναγωνιζομένων καὶ ἐναθλούντων, ὁπότε τελευτήσωσιν, εἰς μύρον ἀκένωτον παρασκευάσαι ὡς πολλάκις πολλαχόθεν τοῦτο ἐβεβαιώθημεν, τὰ μὲν ἐκ τῆς γραφῆς, τὰ δὲ ἰδίοις ὄμμασιν ἐπιστώθημεν».
[7] Περὶ τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου τῆς Κλίμακος καὶ τῆς βίβλου αὐτοῦ βλέπε ἐν τόμῳ Γʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ λʹ (30ῃ) τοῦ μηνὸς Μαρτίου.
