Σελίδα 2 από 19
ὅπως κατευοδώσῃ αὐτὸν κατὰ τὸν ἱερὸν αὐτοῦ τοῦτον πόθον καὶ ἐζήτει εὔκαιρον αἰτίαν καὶ εὔθετον χρόνον, ὅπως τύχῃ τοῦ ποθουμένου, ἤτοι ν’ ἀρνηθῇ τὸν κόσμον καὶ τὰ τοῦ κόσμου τερπνά. Παρουσιάσθη ὅθεν τοιαύτη εὐκαιρία. Ἀπωλέσθη ἐν μιᾷ τῶν ἡμερῶν ὁ ἵππος τοῦ οἴκου αὐτῶν καὶ δὲν εὑρέθη· ἦτο δὲ τότε ἡμέρα τῆς ἑβδομάδος Παρασκευὴ καὶ παραμονὴ τῆς μεγάλης καὶ παγκοσμίου ὑψώσεως τοῦ Τιμίου καὶ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ, ἤτοι ἡ 13η Σεπτεμβρίου μηνὸς τοῦ σωτηρίου ἔτους ωμ’ (840).
Τὴν ἐπαύριον, ἡμέραν Σάββατον, ὁ τρισμακάριος Νικήτας παραθέτει εἰς τον πατρικὸν αὐτοῦ οἶκον γεῦμα εἰς τοὺς συγγενεῖς, φίλους καὶ γείτονας αὐτοῦ πλουσιοπάροχον, ὡς μόνον μέσον ἀποχαιρετιστηρίου ὑστάτου ἀσπασμοῦ, συνευφραίνεται μετ’ αὐτῶν καθ’ ὅλην τὴν διάρκειαν τοῦ γεύματος συναγαλλιώμενος μετ’ αὐτῶν, ἐπιδείξας ὁ τρισόλβιος πᾶσαν φαιδρότητητα καὶ ἱλαρότητα ὡς οὐδέποτε ἄλλοτε. Καὶ τὴν ἑπομένην τοῦ Σαββάτου ἡμέραν τὴν ἀφιερωμένην εἰς τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, ἥτοι τὴν Κυριακήν, ἀρχὴν αἰσίαν ἐκλαβών, κατὰ τὴν ὁποίαν καὶ ἡ τοῦ συνωνύμου αὐτοῦ Mεγαλομάρτυρος Ἁγίου Νικήτα ἱερὰ ἑορτὴ καὶ ἐπικαλεσθεὶς εἰς ἑαυτὸν τὴν θείαν δύναμιν τοῦ ἐκ νεκρῶν ἐνδόξως ἀναστάντος Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν βοήθειαν τοῦ Ἁγίου Mεγαλομάρτυρος Νικήτα, προφασίζεται καὶ προσποιεῖται εἰς τοὺς οἰκείους αὐτοῦ, ὅτι θέλει ἀπουσιάσει ὀλίγον τι τοῦ πατρικοῦ οἴκου ἀπερχόμενος πρὸς ἔρευναν καὶ εὕρεσιν τοῦ πρὸ ἡμερῶν ἀπολεσθέντος ἵππου αὐτῶν. Οὕτω πως διεπραγματεύθη ὁ τρισένδοξος καὶ διεκανόνισε τὰ τῆς λάθρα ἐκ τοῦ οἴκου ἀναχωρήσεώς του, ἵνα ὡς ἄλλος τις ἄριστος πραγματευτὴς διαπραγματευθῆ τὴν εἰς τὴν οὐράνιον Βασιλείαν εἰσαγωγὴν αὐτοῦ.
Πρὶν δὲ οὕτως ἀναχωρήσῃ ἐκ τοῦ πατρικοῦ αὐτοῦ οἴκου ὁ μακάριος, διηυθέτησεν, ὡς ἔπρεπε, καὶ τὰ τοῦ οἴκου αὐτῶν, ἵνα μὴ ἡ ἃπαξ διὰ παντὸς ἀπουσία ἐξ αὐτοῦ προξενήσῃ λύπην ὀδυνηρὰν καὶ ὁλοτελῶς ἀπαρηγόρητον εἰς τὴν μητέρα αὐτοῦ. Διότι ἀφ’ ἑνὸς μὲν ἀποκατέστησε τὴν πρεσβυτέραν ἀδελφὴν αὐτοῦ Μαρίαν, συνελθοῦσαν εἰς γάμου κοινωνίαν μετά τινος ἀνδρὸς εὐσεβοῦς καὶ κατὰ πάντα ἱκανοῦ εἰς τὸ νὰ οἰκονομήσῃ τὰ τοῦ οἴκου αὐτῶν, ἀφ’ ἑτέρου δέ, τὸ περισσότερον καὶ σπουδαιότερον, ἐθεώρησεν εὔλογον, ὅτι ἡ θυγάτηρ αὐτοῦ, ἡ μικρὰ Ἀναστασώ, θὰ ἦτο ἐπαρκὴς καὶ ἱκανή, ὥστε νὰ μετριάσῃ καὶ διασκεδάσῃ τὴν μεγάλην λύπην, ἥτις θὰ προξενηθῇ εἴς τε τὴν μητέρα αὐτοῦ καὶ τὴν σύζυγον διὰ τὴν ἀναχώρησιν αὐτοῦ.
Ὑποσημειώσεις
[1] Βλέπε τὴν ὑποσημείωσιν σελ. 228-229.
[2] Ἄγκυρα πόλις τῆς ἀρχαίας Φρυγίας ἥτις κατὰ τοὺς χρόνους τῆς Ρωμαϊκῆς κυριαρχίας ἦτο γνωστὴ ὡς Γαλατία (βλ. ὑποσημ. σελ. 228-229). Κεῖται εἰς ἀπόστασιν 450 χ.λ.μ. νοτιοανατολικῶς τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ Κροίσου (βλ. ὑποσημ. σελ. 274-276) ὑπήγετο ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν αὐτοῦ. Ὅτε οἱ Γαλάται προσῆλθον εἰς τὸν Χριστιανισμὸν ἡ Ἄγκυρα κατέστη Μητρόπολις τῆς λεγομένης Πρώτης Γαλατίας, ἐνῷ ἡ γειτονικὴ Πεσινοῦς τῆς Δευτέρας Γαλατίας. Πρὸς αὐτοὺς ἀπηυθύνετο ἡ πρὸς Γαλάτας ἐπιστολὴ τοῦ Παύλου. Ἐν αὐτῇ συνῆλθεν ἐν ἔτει 314 Τοπικὴ Σύνοδος ἐκδόσασα 25 Κανόνας οὓς βλέπε ἐν τῶ «Πηδαλίῳ». Ἀπὸ τοῦ 1362 περιῆλθεν εἰς τοὺς Τούρκους. Πρωτεύουσα τῆς νέας Τουρκικῆς Δημοκρατίας ἀνεκηρύχθη ὑπὸ τοῦ Μουσταφᾶ Κεμὰλ τὴν 13ην Ὀκτωβρίου 1923.
[3] Ὄλυμπος· ὄρος μέγα τῆς Βιθυνίας, βλέπε σχετικῶς ὑποσημείωσιν σελ. 229.
[4] Περὶ τούτου οὕτω πως χαρακτηριστικώτατα ὑπαινίσσεται ὁ ἱερὸς αὐτοῦ βιογράφος· «Ἦν γὰρ οὐ κρυπτός τις καὶ ὕφαλος κἂν ἀπ’ Ἀρμενίων τὸ γένος κατήγετο, ἀλλ’ ἀπόνηρος ἅμα τε καὶ ἁπλοῦς τὸν τρόπον καὶ ἄδολος…».
[5] Πρόκειται περὶ τῆς Σκύδρας, κώμης τῆς ἐπαρχίας Ἐδέσσης τοῦ νομοῦ Πέλλης τῆς Μακεδονίας ἀπεχούσης τῆς Θεσσαλονίκης περὶ τὰ 60 χ.λ.μ. Εἶναι ἕδρα κοινότητος περιλαμβανούσης καὶ τὰ χωρία Λιποχῶρι καὶ Μαυροβοῦνι. Ἐπὶ Βυζαντινῶν καὶ Τουρκοκρατίας ἐκαλοῦντο κοινῶς Σιδεροκάψια, ἐξ οὗ καὶ ὁ βιογράφος τοῦ Ἁγίου Εὐθυμίου Θεσσαλονίκης Βασίλειος ὀνομάζει αὐτὰ Σιδηροκαύσια.
[6] Περὶ τοῦ τιμίου λειψάνου τοῦ Ὁσίου τούτου Ἰωσὴφ γράφει ταῦτα ὁ ἱερὸς Βασίλειος ὁ Θεσσαλονίκης, ὁ συγγραφεὺς τοῦ παρόντος Συναξαρίου· «Τὸ πολύαθλον καὶ τίμιον σῶμα αὐτοῦ εἴδομεν ἀποκείμενον ἐν τῷ σπηλαίῳ ἐν ᾧ κεκόσμηται καὶ μὲ τὰς ἰδίας ἡμῶν χεῖρας ἐψηλαφήσαμεν αὐτὸ καὶ ἐθαυμάσαμεν καὶ ἐμείναμεν ἐκστατικοὶ οὐ μόνον διὰ τὸ τῆς ἀφθαρσίας τοῦ σώματος αὐτοῦ μέγα μυστήριον, ἀλλὰ καὶ διὰ τὸ μύρον τὸ εὐωδέστατον, τὸ ὁποῖον ὁ ἐν Ἁγίοις θαυμαστὸς Θεὸς ἡμῶν ἐκ τῶν κροτάφων τῆς ὁσίας καὶ τιμίας κεφαλῆς αὐτοῦ ἔτι παρόντων ἡμῶν ἐκεῖσε μυροβλύσαι καὶ ἐκκενωθῆναι παρεσκεύασεν, ὥστε ἀπὸ τῆς ὁσιακῆς αὐτοῦ κορυφῆς ἄχρι τῶν ἁγιωτάτων αὐτοῦ ποδῶν τῶν καὶ ἁγνοτάτων καὶ παρθενικῶν κατήρχετο μύρον εὐωδέστατον κρουνηδόν. Μὲ τοῦτο τὸ μύρον ἐπιχρίσαντες ἡμᾶς αὐτοὺς ἐν τρισὶν ὁλοκλήροις νυχθημέροις, εὐλογητὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, μέχρις ἄρτι ἀποπνέουσαν διεσῴζομεν τὴν ὑπέρ τι ἄλλο ἀσυγκρίτως ἄρρητον ἐκείνην εὐωδίαν καὶ εἰς ἡμᾶς τοὺς ἰδίους καὶ εἰς τοὺς προσερχομένους καὶ ἐγγίζοντας ἡμᾶς. Καὶ τῶν ἐνταῦθα εἰρημένων τηλικούτων ὑπερθαυμασίων γεγονότων οὐδέν τι τῇ ἀπιστίᾳ χωρεῖ. Διότι δυνατὸν παρὰ τῷ Θεῷ καὶ ἐξουσίαν ἔχει ὁ Παντοδύναμος, ὅπως τοὺς ἱδρῶτας τῶν δι’ αὐτὸν ἐναγωνιζομένων καὶ ἐναθλούντων, ὁπότε τελευτήσωσιν, εἰς μύρον ἀκένωτον παρασκευάσαι ὡς πολλάκις πολλαχόθεν τοῦτο ἐβεβαιώθημεν, τὰ μὲν ἐκ τῆς γραφῆς, τὰ δὲ ἰδίοις ὄμμασιν ἐπιστώθημεν».
[7] Περὶ τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου τῆς Κλίμακος καὶ τῆς βίβλου αὐτοῦ βλέπε ἐν τόμῳ Γʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ λʹ (30ῃ) τοῦ μηνὸς Μαρτίου.
