Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ἅγιος ΕΥΘΥΜΙΟΣ ὁ Νέος ὁ ἀπὸ Ἀγκύρας, ὁ κτίτωρ τῆς παρὰ τὴν Θεσσαλονίκην Μονῆς τῶν Περιστερῶν, ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Διαρρεύσαντος δὲ οὐχὶ καὶ πολλοῦ χρόνου τὴν μὲν διακυβέρνησιν τῆς τῶν Περιστερῶν ἱερᾶς Μονῆς ἐνεπιστεύθη εἰς τὸν διαληφθέντα Ἀρχιεπίσκοπον Θεσσαλονίκης ἱερὸν Μεθόδιον, τὴν δὲ διαποίμανσιν τοῦ τῶν γυναικῶν καὶ παρθένων ἱεροῦ Παρθενῶνος ἀνέθεσεν εἰς τὴν ὁμαίμονα ἀδελφὴν αὐτοῦ Εὐθυμίαν, ἐπονομασθεῖσαν ὡς φαίνεται οὕτω διὰ τοῦ ἁγίου καὶ μεγάλου ἀγγελικοῦ σχήματος, τὴν ὁποίαν καὶ κατήρτισε δεόντως ἵνα καταστῇ ἀξία τῆς ἡγουμενίας, αὐτὸς δὲ οὗτος τέλος, ἀπαλλαγεὶς τῆς μερίμνης ἀμφοτέρων τούτων τῶν ἱερῶν σκηνωμάτων, ἀνῆλθε καὶ πάλιν εἰς τὸν στῦλον εἰς τὸν ὁποῖον καὶ πρότερον ἠγωνίζετο. Ἀλλὰ ὡς πρότερον μὴ εὑρίσκων ἐν αὐτῷ τὴν ποθουμένην ἡσυχίαν, τὸ πέμπτον καὶ ὕστατον τὰ τοῦ Ἄθωνος ἀκρωτήρια καταλαμβάνει.

Ἀλλὰ καὶ εἰς τὸν Ἄθω ἔβλεπεν, ὅτι ὑπέρ ποτε ἄλλοτε διηνώχλει αὐτὸν ὁ ὑπὸ τῶν Μοναχῶν και μάλιστα ὁ ὑπὸ τῶν ἰδίων αὐτοῦ μαθητῶν θόρυβος, παρὰ τῶν ὁποίων ὡς ἄλλο τι βαρὺ φορτίον ἔσπευδε νὰ ἀπαλλαγῇ καταφεύγων καὶ πάλιν εἰς τὴν ἐρημίαν. Προγνωρίσας δὲ τὴν ἡμέραν τῆς τελευτῆς αὐτοῦ καὶ θέλων, ἵνα ἐν ἀταραξίᾳ νοὸς καὶ ἄνευ τινὸς παρενοχλήσεως ἐκ τῶν ἀνθρώπων παραδώσῃ τὸ πνεῦμα αὐτοῦ εἰς τὸν Πλάστην αὐτοῦ καὶ Δημιουργόν, προσεποιήθη ὅτι θέλει ἐπιτελέσει τὴν ἀνακομιδὴν τῶν λειψάνων τοῦ προτελευτήσαντος Ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης ἱεροῦ Μεθοδίου· καλέσας ὅθεν κατὰ τὴν ἑβδόμην τοῦ μηνὸς Μαΐου πάντας τοὺς σὺν αὐτῷ ἀδελφούς, ἵνα συνευφρανθῶσιν εἰς κοινὴν τράπεζαν, ἀπεχαιρέτησεν αὐτοὺς καὶ τῇ ἐπαύριον διαλαθὼν πάντας ἐπέβη λέμβου καὶ διεπέρασεν εἰς πλησίον κειμένην μικρὰν νῆσον, ἐπιλεγομένην Ἱεράν, παραλαβὼν μεθ’ ἑαυτοῦ μονώτατον, ἵνα τὸν ὑπηρετῇ, Γεώργιόν τινα Μοναχόν. Διαμείνας δὲ ἐκεῖ μέχρι τῆς δεκάτης τρίτης Ὀκτωβρίου τοῦ ἔτους ωϟδ’ (894) καὶ μικρόν τι νοσήσας ὡς ἄνθρωπος τόσον, ὅσον ὁ ἄνθρωπος ὑποπίπτει εἰς τὰ τῆς φύσεως ἰδιώματα, τῇ δεκάτῃ πέμπτῃ τοῦ αὐτοῦ μηνός ἐν εἰρήνῃ ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ ὁ ἀείμνηστος Εὐθύμιος, τοῦτο λαβὼν ἀνταπόδομα τῶν μακρῶν ἱδρώτων καὶ τῆς πολυχρονίου αὐτοῦ ἀσκήσεως, ἤτοι «τὸ ἀναλῦσαι καὶ σὺν Χριστῷ εἶναι» (Φιλιπ. α’ 23), τὸν ὁποῖον καὶ ζῶν καὶ πολιτευόμενος ἐπόθει καὶ ὡς νεκρὸς ἐν βίῳ ἐδείκνυτο, θανατώσας πᾶσαν ἐπιθυμίαν καὶ εὐπάθειαν σαρκός, ἀντιστρατευομένην τῷ πνεύματι κατὰ τὸν οὐρανοβάμονα.


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε τὴν ὑποσημείωσιν σελ. 228-229.

[2] Ἄγκυρα πόλις τῆς ἀρχαίας Φρυγίας ἥτις κατὰ τοὺς χρόνους τῆς Ρωμαϊκῆς κυριαρχίας ἦτο γνωστὴ ὡς Γαλατία (βλ. ὑποσημ. σελ. 228-229). Κεῖται εἰς ἀπόστασιν 450 χ.λ.μ. νοτιοανατολικῶς τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ Κροίσου (βλ. ὑποσημ. σελ. 274-276) ὑπήγετο ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν αὐτοῦ. Ὅτε οἱ Γαλάται προσῆλθον εἰς τὸν Χριστιανισμὸν ἡ Ἄγκυρα κατέστη Μητρόπολις τῆς λεγομένης Πρώτης Γαλατίας, ἐνῷ ἡ γειτονικὴ Πεσινοῦς τῆς Δευτέρας Γαλατίας. Πρὸς αὐτοὺς ἀπηυθύνετο ἡ πρὸς Γαλάτας ἐπιστολὴ τοῦ Παύλου. Ἐν αὐτῇ συνῆλθεν ἐν ἔτει 314 Τοπικὴ Σύνοδος ἐκδόσασα 25 Κανόνας οὓς βλέπε ἐν τῶ «Πηδαλίῳ». Ἀπὸ τοῦ 1362 περιῆλθεν εἰς τοὺς Τούρκους. Πρωτεύουσα τῆς νέας Τουρκικῆς Δημοκρατίας ἀνεκηρύχθη ὑπὸ τοῦ Μουσταφᾶ Κεμὰλ τὴν 13ην Ὀκτωβρίου 1923.

[3] Ὄλυμπος· ὄρος μέγα τῆς Βιθυνίας, βλέπε σχετικῶς ὑποσημείωσιν σελ. 229.

[4] Περὶ τούτου οὕτω πως χαρακτηριστικώτατα ὑπαινίσσεται ὁ ἱερὸς αὐτοῦ βιογράφος· «Ἦν γὰρ οὐ κρυπτός τις καὶ ὕφαλος κἂν ἀπ’ Ἀρμενίων τὸ γένος κατήγετο, ἀλλ’ ἀπόνηρος ἅμα τε καὶ ἁπλοῦς τὸν τρόπον καὶ ἄδολος…».

[5] Πρόκειται περὶ τῆς Σκύδρας, κώμης τῆς ἐπαρχίας Ἐδέσσης τοῦ νομοῦ Πέλλης τῆς Μακεδονίας ἀπεχούσης τῆς Θεσσαλονίκης περὶ τὰ 60 χ.λ.μ. Εἶναι ἕδρα κοινότητος περιλαμβανούσης καὶ τὰ χωρία Λιποχῶρι καὶ Μαυροβοῦνι. Ἐπὶ Βυζαντινῶν καὶ Τουρκοκρατίας ἐκαλοῦντο κοινῶς Σιδεροκάψια, ἐξ οὗ καὶ ὁ βιογράφος τοῦ Ἁγίου Εὐθυμίου Θεσσαλονίκης Βασίλειος ὀνομάζει αὐτὰ Σιδηροκαύσια.

[6] Περὶ τοῦ τιμίου λειψάνου τοῦ Ὁσίου τούτου Ἰωσὴφ γράφει ταῦτα ὁ ἱερὸς Βασίλειος ὁ Θεσσαλονίκης, ὁ συγγραφεὺς τοῦ παρόντος Συναξαρίου· «Τὸ πολύαθλον καὶ τίμιον σῶμα αὐτοῦ εἴδομεν ἀποκείμενον ἐν τῷ σπηλαίῳ ἐν ᾧ κεκόσμηται καὶ μὲ τὰς ἰδίας ἡμῶν χεῖρας ἐψηλαφήσαμεν αὐτὸ καὶ ἐθαυμάσαμεν καὶ ἐμείναμεν ἐκστατικοὶ οὐ μόνον διὰ τὸ τῆς ἀφθαρσίας τοῦ σώματος αὐτοῦ μέγα μυστήριον, ἀλλὰ καὶ διὰ τὸ μύρον τὸ εὐωδέστατον, τὸ ὁποῖον ὁ ἐν Ἁγίοις θαυμαστὸς Θεὸς ἡμῶν ἐκ τῶν κροτάφων τῆς ὁσίας καὶ τιμίας κεφαλῆς αὐτοῦ ἔτι παρόντων ἡμῶν ἐκεῖσε μυροβλύσαι καὶ ἐκκενωθῆναι παρεσκεύασεν, ὥστε ἀπὸ τῆς ὁσιακῆς αὐτοῦ κορυφῆς ἄχρι τῶν ἁγιωτάτων αὐτοῦ ποδῶν τῶν καὶ ἁγνοτάτων καὶ παρθενικῶν κατήρχετο μύρον εὐωδέστατον κρουνηδόν. Μὲ τοῦτο τὸ μύρον ἐπιχρίσαντες ἡμᾶς αὐτοὺς ἐν τρισὶν ὁλοκλήροις νυχθημέροις, εὐλογητὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, μέχρις ἄρτι ἀποπνέουσαν διεσῴζομεν τὴν ὑπέρ τι ἄλλο ἀσυγκρίτως ἄρρητον ἐκείνην εὐωδίαν καὶ εἰς ἡμᾶς τοὺς ἰδίους καὶ εἰς τοὺς προσερχομένους καὶ ἐγγίζοντας ἡμᾶς. Καὶ τῶν ἐνταῦθα εἰρημένων τηλικούτων ὑπερθαυμασίων γεγονότων οὐδέν τι τῇ ἀπιστίᾳ χωρεῖ. Διότι δυνατὸν παρὰ τῷ Θεῷ καὶ ἐξουσίαν ἔχει ὁ Παντοδύναμος, ὅπως τοὺς ἱδρῶτας τῶν δι’ αὐτὸν ἐναγωνιζομένων καὶ ἐναθλούντων, ὁπότε τελευτήσωσιν, εἰς μύρον ἀκένωτον παρασκευάσαι ὡς πολλάκις πολλαχόθεν τοῦτο ἐβεβαιώθημεν, τὰ μὲν ἐκ τῆς γραφῆς, τὰ δὲ ἰδίοις ὄμμασιν ἐπιστώθημεν».

[7] Περὶ τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου τῆς Κλίμακος καὶ τῆς βίβλου αὐτοῦ βλέπε ἐν τόμῳ Γʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ λʹ (30ῃ) τοῦ μηνὸς Μαρτίου.