Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ἅγιος ΕΥΘΥΜΙΟΣ ὁ Νέος ὁ ἀπὸ Ἀγκύρας, ὁ κτίτωρ τῆς παρὰ τὴν Θεσσαλονίκην Μονῆς τῶν Περιστερῶν, ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Μετὰ τὴν ἀνίδρυσιν τῆς νεοπαγοῦς ταύτης Μονῆς τῶν Περιστερῶν, ἥτις ἀνηγέρθη κατὰ τὸ ἔτος ωοα’ (871) καὶ τὴν ὁποίαν ὁ θεῖος Πατὴρ καὶ μέγας Κοινοβιάρχης Εὐθύμιος ἀφιέρωσεν ἐπ’ ὀνόματι καὶ τιμῇ τοῦ τῶν Ἀποστόλων Πρωτοκλήτου Ἀνδρέου, πλῆθος εὐσεβῶν Χριστιανῶν ἐγκαταλείποντες τὰ τοῦ κόσμου τούτου τερπνὰ καὶ ἡδέα, ἔτι δὲ καὶ τοὺς πεφιλημένους γονεῖς ἢ τὰ τέκνα καὶ τοὺς λοιποὺς συγγενεῖς τε καὶ φίλους, ἔσπευδον νὰ καταταγοῦν ἐν αὐτῇ διὰ νὰ ἀπολαμβάνουν τῆς μελιρρύτου καὶ σωτηριωδεστάτης διδασκαλίας τοῦ ἀπλανοῦς φωστῆρος καὶ μεγάλου διδασκάλου Εὐθυμίου. Ἀνεδείχθη ὅθεν ἡ Μονὴ αὕτη ἐντὸς ὀλίγου χρόνου πυρσὸς διαλάμπων καὶ τὸ τῆς κακίας σκότος μακρὰν ἀποδιώκων, διότι ἐτιμᾶτο ἐν αὐτῇ ἡ ἁγνότης καὶ ἐβδελύττετο ἡ ἀκολασία, ἀπεθησαυρίζετο ἡ ταπείνωσις καὶ ἀπεκόπτετο ἡ ὑπερηφάνεια, ἐπεριποιεῖτο ἡ ὑπακοὴ καὶ ἐξηκοντίζετο μακρὰν ἡ παρακοή. Ἐνταῦθα οἱ πάσης προελεύσεως ἄνθρωποι μίαν καὶ μόνον γνώμην ἐξέφραζον καὶ τῆς πολυσχιδοῦς ἀπάτης τὸ ἄστατον ὡς ἄπιστον διεχλεύαζον. Ἐνταῦθα τελευταῖον καὶ πρῶτον ἐπιτήδευμα πάντων τῶν μετὰ σπουδῆς συντρεχόντων ἦτο Θεὸς ὑμνούμενος καὶ διὰ νυκτερινῶν ὕμνων καὶ καθημερινῶν μελῳδιῶν δοξαζόμενος.

Προσηύχετο δὲ ὁ τιμιώτατος Γέρων ὑπὲρ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ τῶν νεωστὶ τὸν κόσμον ἀποταξαμένων καὶ εἰς τὸν ζυγὸν τοῦ Χριστοῦ συνταχθέντων, βοῶν πρὸς Κύριον νυχθημερὸν καὶ λέγων τὴν προσευχὴν ταύτην· «Μὴ παραδώῃς τοῖς θηρίοις, ὦ Δέσποτα, ψυχὰς ἐξομολογουμένας σοι, ἀλλὰ φιλόψυχος ὢν, ὡς διὰ Σὲ τῷ κόσμῳ ἀποταξαμένους, φύλαξον αὐτοὺς ὑπὸ τὴν σκέπην τῶν ἀηττήτων πτερύγων Σου· προσλαβοῦ αὐτοὺς ὑπὸ τὴν περιοχὴν τῆς Σῆς Ἐπαύλεως· τήρησον αὐτοὺς ἐκ τοῦ πονηροῦ· ἁγίασον αὐτοὺς τῷ σῷ Ἁγίῳ Ὀνόματι, σόφισον αὐτοὺς κατὰ τῶν μεθοδιῶν τοῦ πολυμηχάνου δυσμενοῦς, δός μοι ἐπὶ Σοὶ μετὰ παρρησίας καυχᾶσθαι ὑπὲρ αὐτῶν. Ὅτι οὓς δέδωκάς μοι οὐκ ἀπώλεσα ἐξ αὐτῶν οὐδένα καὶ οὐδεὶς ἐξ αὐτῶν ἀπώλετο. Τεύξομαι θυμηδίας μετὰ πάντων τῷ Σῷ παριστάμενος βήματι, ὥστε ἔχειν ἱκανῶς ἀνακράζειν, ἰδοὺ ἐγὼ καὶ τὰ παιδία ἅ μοι ἔδωκεν ὁ Θεός». Καὶ καθωδήγει αὐτοὺς εἰς νομὰς σωτηρίους ὁ πρεσβύτης μὲν κατὰ τὴν ἡλικίαν, ἀλλ’ ἀκμαιότατος κατὰ πάντα Κοινοβιάρχης καὶ ποιμενάρχης, ὁ τῶν τοῦ πνεύματος ἐπιθυμιῶν ἀνήρ, ὁ τῇ εὐσεβείᾳ φυτεύσας ταύτην τὴν νεοπαγῆ σεβασμίαν Μονήν, πίστεως δὲ ἀκραδάντῳ στερρότητι διὰ γραφικωτάτων καὶ μελιρρύτων διδασκαλιῶν καὶ νουθεσιῶν ἐκτρέφων.


Ὑποσημειώσεις

[1] Βλέπε τὴν ὑποσημείωσιν σελ. 228-229.

[2] Ἄγκυρα πόλις τῆς ἀρχαίας Φρυγίας ἥτις κατὰ τοὺς χρόνους τῆς Ρωμαϊκῆς κυριαρχίας ἦτο γνωστὴ ὡς Γαλατία (βλ. ὑποσημ. σελ. 228-229). Κεῖται εἰς ἀπόστασιν 450 χ.λ.μ. νοτιοανατολικῶς τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ Κροίσου (βλ. ὑποσημ. σελ. 274-276) ὑπήγετο ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν αὐτοῦ. Ὅτε οἱ Γαλάται προσῆλθον εἰς τὸν Χριστιανισμὸν ἡ Ἄγκυρα κατέστη Μητρόπολις τῆς λεγομένης Πρώτης Γαλατίας, ἐνῷ ἡ γειτονικὴ Πεσινοῦς τῆς Δευτέρας Γαλατίας. Πρὸς αὐτοὺς ἀπηυθύνετο ἡ πρὸς Γαλάτας ἐπιστολὴ τοῦ Παύλου. Ἐν αὐτῇ συνῆλθεν ἐν ἔτει 314 Τοπικὴ Σύνοδος ἐκδόσασα 25 Κανόνας οὓς βλέπε ἐν τῶ «Πηδαλίῳ». Ἀπὸ τοῦ 1362 περιῆλθεν εἰς τοὺς Τούρκους. Πρωτεύουσα τῆς νέας Τουρκικῆς Δημοκρατίας ἀνεκηρύχθη ὑπὸ τοῦ Μουσταφᾶ Κεμὰλ τὴν 13ην Ὀκτωβρίου 1923.

[3] Ὄλυμπος· ὄρος μέγα τῆς Βιθυνίας, βλέπε σχετικῶς ὑποσημείωσιν σελ. 229.

[4] Περὶ τούτου οὕτω πως χαρακτηριστικώτατα ὑπαινίσσεται ὁ ἱερὸς αὐτοῦ βιογράφος· «Ἦν γὰρ οὐ κρυπτός τις καὶ ὕφαλος κἂν ἀπ’ Ἀρμενίων τὸ γένος κατήγετο, ἀλλ’ ἀπόνηρος ἅμα τε καὶ ἁπλοῦς τὸν τρόπον καὶ ἄδολος…».

[5] Πρόκειται περὶ τῆς Σκύδρας, κώμης τῆς ἐπαρχίας Ἐδέσσης τοῦ νομοῦ Πέλλης τῆς Μακεδονίας ἀπεχούσης τῆς Θεσσαλονίκης περὶ τὰ 60 χ.λ.μ. Εἶναι ἕδρα κοινότητος περιλαμβανούσης καὶ τὰ χωρία Λιποχῶρι καὶ Μαυροβοῦνι. Ἐπὶ Βυζαντινῶν καὶ Τουρκοκρατίας ἐκαλοῦντο κοινῶς Σιδεροκάψια, ἐξ οὗ καὶ ὁ βιογράφος τοῦ Ἁγίου Εὐθυμίου Θεσσαλονίκης Βασίλειος ὀνομάζει αὐτὰ Σιδηροκαύσια.

[6] Περὶ τοῦ τιμίου λειψάνου τοῦ Ὁσίου τούτου Ἰωσὴφ γράφει ταῦτα ὁ ἱερὸς Βασίλειος ὁ Θεσσαλονίκης, ὁ συγγραφεὺς τοῦ παρόντος Συναξαρίου· «Τὸ πολύαθλον καὶ τίμιον σῶμα αὐτοῦ εἴδομεν ἀποκείμενον ἐν τῷ σπηλαίῳ ἐν ᾧ κεκόσμηται καὶ μὲ τὰς ἰδίας ἡμῶν χεῖρας ἐψηλαφήσαμεν αὐτὸ καὶ ἐθαυμάσαμεν καὶ ἐμείναμεν ἐκστατικοὶ οὐ μόνον διὰ τὸ τῆς ἀφθαρσίας τοῦ σώματος αὐτοῦ μέγα μυστήριον, ἀλλὰ καὶ διὰ τὸ μύρον τὸ εὐωδέστατον, τὸ ὁποῖον ὁ ἐν Ἁγίοις θαυμαστὸς Θεὸς ἡμῶν ἐκ τῶν κροτάφων τῆς ὁσίας καὶ τιμίας κεφαλῆς αὐτοῦ ἔτι παρόντων ἡμῶν ἐκεῖσε μυροβλύσαι καὶ ἐκκενωθῆναι παρεσκεύασεν, ὥστε ἀπὸ τῆς ὁσιακῆς αὐτοῦ κορυφῆς ἄχρι τῶν ἁγιωτάτων αὐτοῦ ποδῶν τῶν καὶ ἁγνοτάτων καὶ παρθενικῶν κατήρχετο μύρον εὐωδέστατον κρουνηδόν. Μὲ τοῦτο τὸ μύρον ἐπιχρίσαντες ἡμᾶς αὐτοὺς ἐν τρισὶν ὁλοκλήροις νυχθημέροις, εὐλογητὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, μέχρις ἄρτι ἀποπνέουσαν διεσῴζομεν τὴν ὑπέρ τι ἄλλο ἀσυγκρίτως ἄρρητον ἐκείνην εὐωδίαν καὶ εἰς ἡμᾶς τοὺς ἰδίους καὶ εἰς τοὺς προσερχομένους καὶ ἐγγίζοντας ἡμᾶς. Καὶ τῶν ἐνταῦθα εἰρημένων τηλικούτων ὑπερθαυμασίων γεγονότων οὐδέν τι τῇ ἀπιστίᾳ χωρεῖ. Διότι δυνατὸν παρὰ τῷ Θεῷ καὶ ἐξουσίαν ἔχει ὁ Παντοδύναμος, ὅπως τοὺς ἱδρῶτας τῶν δι’ αὐτὸν ἐναγωνιζομένων καὶ ἐναθλούντων, ὁπότε τελευτήσωσιν, εἰς μύρον ἀκένωτον παρασκευάσαι ὡς πολλάκις πολλαχόθεν τοῦτο ἐβεβαιώθημεν, τὰ μὲν ἐκ τῆς γραφῆς, τὰ δὲ ἰδίοις ὄμμασιν ἐπιστώθημεν».

[7] Περὶ τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου τῆς Κλίμακος καὶ τῆς βίβλου αὐτοῦ βλέπε ἐν τόμῳ Γʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ λʹ (30ῃ) τοῦ μηνὸς Μαρτίου.