Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν καὶ θαυματουργὸς ΛΑΖΑΡΟΣ, ὁ ἐν τῶ Γαλλησίω ὄρει ἀσκήσας ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Ὅθεν ἐπῆγεν εἴς τινας Ὁσίους, οἵτινες κατῴκουν ἐκεῖ πλησίον, καὶ ἐκ νεαρᾶς των ἡλικίας διέτριβον εἰς τὰς ἐρήμους ἕως εἰς τὰ γηρατεῖα των, καὶ τοὺς ἐφανέρωσε τὴν φωνήν, τὴν ὁποίαν ἤκουε, διὰ νὰ μάθῃ ἀπὸ αὐτοὺς τὶ πρέπει νὰ κάμῃ· πληροφορηθεὶς δὲ ἀπὸ αὐτούς, ὅτι ἡ φωνὴ ἐκείνη ἦτο ἐκ θείας προνοίας, ἀνεχώρησεν ἀπὸ ἐκεῖ καὶ ἐπῆγεν εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα καὶ λαμβάνων εἰς συνοδείαν Μοναχόν τινα ἐνάρετον, Παῦλον ὀνόματι, ἐπῆγεν ἕως τὴν Σεβάστειαν· ἐκεῖ δὲ χωρισθέντες, ὁ μὲν Παῦλος ἐπῆγεν εἰς Τραπεζοῦντα, ὁ δὲ Ὅσιος Λάζαρος ἀνεχώρησε διὰ τὴν Ρώμην, διότι πρὸ πολλοῦ ἐπόθει νὰ ὑπάγῃ διὰ νὰ προσκυνήσῃ τοὺς δύο κορυφαίους Ἀποστόλους.

Πηγαίνων δὲ μὲ πολλὴν προθυμίαν καὶ διερχόμενος ἀπὸ φάραγγά τινα, ἀπήντησε δύο ἄρκτους μεγάλας καὶ ἐφοβήθη πολύ· μὴ ἔχων δὲ ποῦ νὰ κρυφθῇ διὰ νὰ διαφύγῃ τὸν κίνδυνον, κατέφυγεν εἰς τὸν Θεὸν καὶ ἄρας τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ τὰς χεῖρας εἰς τὸν οὐρανὸν εἶπε τὰ τοῦ Δαβίδ· «Κύριε, μὴ ἀποστῇς ἀπ’ ἐμοῦ, ὅτι θλῖψις ἐγγὺς καὶ ὁ βοηθήσων οὐδείς· σῶσόν με, Δέσποτα, ἐκ στόματος αἱμοβόρων θηρίων καὶ ἐκ θανάτου ἅρπασον τὴν ψυχήν μου» [2]. Καὶ ὤ τοῦ θαύματος! βλέπει παρευθὺς τὰς ἄρκτους νὰ κλίνουν κάτω τὰς κεφαλάς των καὶ νὰ στρέφουν πρὸς τὸ ἕνα μέρος τοῦ δρόμου μὲ συστολήν, δίδουσαι οὕτω τόπον εἰς τὸν Ὅσιον, ὡς εἰς αὐθέντην των, νὰ διέλθῃ ἀπὸ τὸ ἄλλο μέρος· διότι ἡ ἀρετὴ καὶ εἰς αὐτὰ τὰ θηρία ἀκόμη εἶναι πρᾶγμα αἰδέσιμον.

Καίτοι δὲ ἐφυλάχθη ἀβλαβὴς ἀπὸ τὰ αἰσθητὰ θηρία ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, ὅμως τὸ νοητὸν θηρίον, ὁ διάβολος, βλέπων ταῦτα, δὲν ὑπέφερεν, ἀλλὰ μετεσχηματίσθη ὡς μέγας κύων μαῦρος καὶ κατεδίωκε τὸν Ὅσιον καὶ πότε μὲν ἐπήγαινεν ἐμπρὸς εἰς τὴν ὁδὸν καὶ τὸν ἐφοβέριζε νὰ τὸν καταξεσχίσῃ μὲ τοὺς ὀδόντας του, πότε ἐπήγαινεν ἀπὸ ὀπίσω καὶ τὸν ἐγαύγιζεν ἄγρια, δίδων εἰς αὐτὸν ὑποψίαν, ὅτι τὸν ἥρπασεν ἀπὸ τοὺς πόδας· καὶ ταῦτα πάντα ἔκαμνεν ὁ κατάρατος εἰς διάστημα τριῶν ἡμερῶν. Ὅταν δὲ ἠθέλησε νὰ ὑπάγῃ ὁ Ἅγιος εἰς χωρίον τι, διὰ νὰ λάβῃ ὀλίγην ζωοτροφίαν διὰ τὴν ὁδόν, διότι δὲν εἶχε μαζί του κανένα ἄρτον, οὐδὲ ἐφρόντιζε ποτὲ διὰ τὴν αὔριον, τὸν ἠμπόδιζεν ὁ ἄσπλαγχνος, διότι μὲ τὰ πολλὰ γαυγίσματα, τὰ ὁποῖα ἔκαμνεν, ἐμάζευε πλησίον καὶ τοὺς ἀληθινοὺς κύνας, οἵτινες ἦσαν εἰς τὰ χωρία καὶ τοὺς ἐξηγρίωνε κατὰ τοῦ Ἁγίου, αὐτὸς πρῶτος ὁρμῶν κατ’ ἐπάνω του, ἔχων ὀπίσω καὶ ἐκείνους οἵτινες τὸν ἠκολούθουν·


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τοῦ ἐν Χώναις θαύματος τοῦ Ἀρχιστρατήγου Μιχαὴλ βλέπε εἰς τὴν 6ην Σεπτεμβρίου, εἰς Τόμον Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] «...μὴ ἀποστῇς ἀπ’ ἐμοῦ, ὅτι θλίψις ἐγγύς, ὅτι οὐκ ἔστιν ὁ βοηθῶν, περιεκύκλωσάν με ... ἤνοιξαν ἐπ’ ἐμὲ τὸ στόμα αὐτῶν ὡς λέων ἁρπάζων καὶ ὠρυόμενος...» (Ψαλμ. καʹ 11-14).

[3] Ἡ περιοχὴ περὶ ἧς ἐνταῦθα γίνεται λόγος εὑρίσκεται ἐπὶ τοῦ Μικρασιατικοῦ παραλίου χώρου τοῦ κειμένου πρὸς ἀνατολὰς καὶ ἀκριβῶς ἔναντι τῶν Ἀθηνῶν, παρὰ τὸν 38ον παράλληλον, τὸν καὶ ἐξ Ἀθηνῶν διερχόμενον. Εἰς τὸ σημεῖον αὐτό, κείμενον περὶ τὰ 60 χιλιόμετρα νοτίως τῆς Σμύρνης ἔκειτο ἡ Παλαιὰ Ἔφεσος. Αὕτη ἐκτίσθη ὑπὸ τοῦ Ἀνδρόκλου υἱοῦ τοῦ βασιλέως τῶν Ἀθηνῶν Κόδρου. Ὁ Ἄνδροκλος γενόμενος βασιλεὺς τῆς Ἰωνίας, ἥτις ἦτο Ἑλληνικὴ ἀποικία, ἐγκατέστησε τὴν ἕδραν του εἰς τὴν Ἔφεσον, ἔκτοτε δ’ αὕτη ἀνεδείχθη μία τῶν περιφημοτέρων πόλεων τῆς ἀρχαιότητος. Κατὰ τοὺς χριστιανικοὺς χρόνους ἐκήρυξαν εἰς αὐτὴν καὶ ἵδρυσαν τὴν Ἐκκλησίαν τῆς Ἐφέσου οἱ Ἀπόστολοι Παῦλος καὶ Ἰωάννης, ὅστις καὶ παρέμεινεν ἐπὶ μακρὸν ἐν αὐτῇ (βλέπε ἐν τῷ Βίῳ αὐτοῦ εἰς τὴν 26ην Σεπτεμβρίου, ἐν Τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Εἰς αὐτὴν συνῆλθε ἐν ἔτει υλαʹ (431) ἡ Ἁγία Γʹ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος κατὰ Νεστορίου. Αὕτη ἐπειδὴ εὑρίσκετο παρὰ τὰς ἐκβολὰς τοῦ ποταμοῦ Καΰστρου (τουρκιστὶ Κιουτσοὺκ Μεντερές), κατεχώσθη ὑπ’ αὐτοῦ σὺν τῇ παρόδῳ τοῦ χρόνου· πλησίον αὐτῆς ἐκτίσθη ὑπὸ τοῦ Λυσιμάχου ἡ Νέα Ἔφεσος (ἡ τουρκιστὶ λεγομένη Ἁγιὰ-Σουλούκ: Ἁγιασμένα Νερά). Τὸ Γαλλήσιον ὄρος ἐπὶ τοῦ ὁποίου ἠγωνίσθη ὁ Ὅσιος Λάζαρος κεῖται μεταξὺ Σμύρνης καὶ Ἐφέσου, πλησίον τῆς ἀρχαίας καὶ ἐπίσης ὀνομαστῆς ἑλληνικῆς πόλεως Κολοφῶνος (τουρκιστὶ Σιγατζίκ). Ὀλίγον νοτιώτερον τῆς Ἐφέσου εὑρίσκεται τὸ ὄρος Μυκάλη (τουρκιστὶ Σαμσὰν Ντάγ), καταλῆγον πρὸς τὴν θάλασσαν εἰς τὸ Τρωγύλιον ἀκρωτήριον (κοινῶς Καβο-Σαμψὼν) ἀπέναντι τῆς νήσου Σάμου ἀπὸ τῆς ὁποίας χωρίζεται διὰ τοῦ στενωτάτου πορθμοῦ τῆς Μυκάλης (τουρκιστὶ Ντὰρ-Μπογάζ). Εἰς τὸ στενὸν τοῦτο ἔγινεν ἡ ἱστορικὴ ναυμαχία μεταξὺ Ἑλλήνων καὶ Περσῶν τὸ ἔτος 479 πΧ. κατὰ τὴν ὁποίαν κατεναυμαχήθη ὁ Περσικὸς στόλος. Εἰς τὸ αὐτὸ στενὸν ὁ Ἑλληνικὸς στόλος μὲ ναύαρχον τὸν Γ. Σαχτούρην κατενίκησε τὸ ἔτος 1824 τὸν τουρκικὸν στόλον. Τὸ Τρωγύλιον ἀκρωτήριον εὑρίσκεται εἰς τὸ αὐτὸ γεωγραφικὸν πλάτος μετὰ τοῦ ἡμετέρου Σουνίου ἀπὸ τοῦ ὁποίου ἀπέχει περὶ τὰ 160 ναυτικὰ μίλια. Τὸ Γαλλήσιον ὄρος καλεῖται σήμερον τουρκιστὶ Μπάρμπα-ντὸν-ντάγ.

[4] Ὁ Κωνσταντῖνος Θʹ πρὶν βασιλεύσῃ ἐξωρίσθη ὑπὸ τοῦ πανισχύρου τότε Ἰωάννου τοῦ Ὀρφανοτρόφου ἀδελφοῦ Μιχαὴλ τοῦ Δʹ καὶ θείου Μιχαὴλ τοῦ Εʹ, οἵτινες ἀνῆλθον ἐπὶ τοῦ θρόνου ἐνεργείαις τοῦ προρρηθέντος Ἰωάννου, ἀλλὰ καὶ ὁ Ἰωάννης οὗτος ἐξορισθεὶς μετὰ ταῦτα ἀπέθανεν εἰς τὴν ἐξορίαν.

[5] Ὁ Ρωμανὸς Γʹ ὁ Ἀργυρὸς (1028 -1034) ἦτο σύζυγος τῆς βασιλίσσης Ζωῆς θυγατρὸς καὶ διαδόχου τοῦ Κωνσταντίνου Ηʹ (1025-1028) ἀδελφοῦ καὶ διαδόχου Βασιλείου Βʹ τοῦ Βουλγαροκτόνου (976-1025). Τὸν Ρωμανὸν Γʹ ἀποθανόντα ἐν ἔτει 1084 διεδέχθη ὁ δεύτερος σύζυγος τῆς Ζωῆς Μιχαὴλ Δʹ ὁ Παφλαγὼν (1034-1041), τοῦτον Μιχαὴλ Εʹ ὁ Καλαφάτης (1041-1042), τὸν ὁποῖον διεδέχθη εἰς τὸν θρόνον ὁ Κωνσταντῖνος Θʹ. Ἡ Ζωὴ συνεβασίλευε μετὰ τῶν ἀνωτέρω ἀπὸ τοῦ 1028-1050, ὅτε ἀπεβίωσεν.