Σελίδα 4 από 23
Εἰς πόσην δὲ ἄσκησιν καὶ σκληραγωγίαν ἐδόθη ὁ καρτερόψυχος εἰς ἐκεῖνο τὸ σπήλαιον εἶναι δύσκολον νὰ τὸ διηγῆταί τις· πλὴν ὅσον αὐτὸς προσεπάθει νὰ κρύπτῃ τὰς ἀρετάς του ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, τόσον περισσότερον ἐγίνετο περιβόητος εἰς ὅλους, διότι ἡ ἀρετὴ θέτει ἐκεῖνον, ὅστις τὴν ἐργάζεται, ἀπέναντι τῶν ὀφθαλμῶν τῶν ἀνθρώπων, ἔστω καὶ ἂν ἐκεῖνος προσπαθῇ νὰ κρύπτεται. Διὰ τοῦτο καθ’ ἑκάστην ἔτρεχον εἰς τὸν Ὅσιον πλήθη ἀνθρώπων διὰ νὰ τὸν βλέπωσι καὶ νὰ λαμβάνωσι τὴν εὐχήν του, καὶ οὔτε τὸ μάκρος τῆς ὁδοῦ οὔτε τὸ δύσβατον τοῦ τόπου, οὐδὲ κανὲν ἐναντίον ἠμπόδιζε τὴν προθυμίαν των καὶ τοὺς ὑστεροῦσε ἀπὸ τὴν θεωρίαν τοῦ Ὁσίου. Μάλιστα διὰ νὰ μὴ ἐμποδίζωνται ἀπὸ τὴν σκληρότητα τῆς ὁδοῦ, τινὲς συνέλεξαν φρύγανα καὶ ξύλα πολλά, καὶ τὰ ἔκαυσαν ἐπάνω εἰς ἐκείνην τὴν δύσβατον ὁδόν· ἔπειτα ἔχυσαν ὄξος εἰς αὐτήν, διὰ νὰ ἁπαλύνουν ὅσον ἦτο δυνατὸν οἱ σκληροὶ ἐκεῖνοι λίθοι, νὰ κόπτωνται εὐκόλως ἀπὸ τὰ σιδηρᾶ ἐργαλεῖα, καὶ μὲ τοιοῦτον τρόπον ἐποίησαν ὁμαλὴν τὴν ὁδόν, ἥτις ἐπήγαινεν εἰς τὸν Ὅσιον· διότι ὁ ἔνθεος εἰς τὰ καλὰ πόθος παρακινεῖ τοὺς ἀνθρώπους νὰ ἐπιχειρίζωνται καὶ τὰ ἀδύνατα σχεδὸν καὶ δυσκολοεπιχείρητα.
Καὶ τὸ μὲν πλῆθος τῶν ἀνθρώπων τοιαύτην ἀγάπην εἶχεν εἰς τὸν Ὅσιον. Ὁ δὲ Ἀρχιερεὺς τοῦ τόπου ἐκείνου, ἀκούων την φήμην τοῦ Ἁγίου, ἐπεθύμει πολλὰ νὰ ἀναβαίνῃ πρὸς αὐτὸν καὶ ἐνόμιζε πολλὰ χρήσιμον τὸ νὰ συνομιλῇ μὲ τὸν Ὅσιον· καὶ ἐκ ταύτης τῆς αἰτίας ἠθέλησεν ὁ Ἅγιος νὰ κτίσῃ Ναὸν ἐπ’ ὀνόματι τῆς Θεοτόκου εἰς τὸν τόπον ἐκεῖνον καὶ κελλία διὰ νὰ κατοικοῦν καὶ νὰ ἀναπαύωνται οἱ ἀδελφοὶ ἐκεῖνοι, οἵτινες ἐπήγαινον εἰς αὐτὸν καὶ ἤθελον νὰ γίνουν Μοναχοί ἐπειδὴ ἦσαν πολλοὶ οἵτινες ἠρνήθησαν τὸν κόσμον καὶ ἤθελον νὰ ζοῦν ὁμοῦ μὲ τὸν Ὅσιον ὅλην των τὴν ζωήν. ᾨκοδόμησε λοιπὸν ἐκεῖ ὁ Ἅγιος τέλειον Μοναστήριον, διότι ἐπροθυμοποιήθησαν πολλὰ καὶ τὰ πλήθη τῶν πλησιοχώρων ἀνθρώπων εἰς αὐτὸ τὸ θεάρεστον ἔργον, καὶ ἐβοήθησαν μὲ ὅλας των τὰς δυνάμεις· ἕκαστος δὲ ἐξ ἐκείνων τῶν Χριστιανῶν εἶχε μεγάλην χαράν, νὰ φαίνεται ὅτι εἶναι προσταγμένος ἀπὸ τὸν Ὅσιον καὶ ὅτι τελειώνει τὴν προσταγήν του.
Ἐπειδὴ δὲ, ἡ φήμη τοῦ Ἁγίου διεδόθη εἰς ὅλα τὰ μέρη καὶ ἔτρεχον ὅλοι εἰς αὐτον, χάριν ὠφελείας, ἐπῆγεν εἰς αὐτὸν καί τις ἄνθρωπος καὶ τοῦ εἶπεν, ὅτι εἶχε σκοπὸν νὰ ὑπάγῃ εἴς τινα τόπον ἐκεῖ πλησίον εὑρισκόμενον, τὸν ὁποῖον μάλιστα ἐδείκνυε μὲ τὸν δάκτυλόν του, διὰ νὰ τρυγήσῃ ἄγρια μελίσσια, τὰ ὁποῖα ἐφώλευον ἐκεῖ εἰς τὸν κρημνόν.
Ὑποσημειώσεις
[1] Περὶ τοῦ ἐν Χώναις θαύματος τοῦ Ἀρχιστρατήγου Μιχαὴλ βλέπε εἰς τὴν 6ην Σεπτεμβρίου, εἰς Τόμον Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».
[2] «...μὴ ἀποστῇς ἀπ’ ἐμοῦ, ὅτι θλίψις ἐγγύς, ὅτι οὐκ ἔστιν ὁ βοηθῶν, περιεκύκλωσάν με ... ἤνοιξαν ἐπ’ ἐμὲ τὸ στόμα αὐτῶν ὡς λέων ἁρπάζων καὶ ὠρυόμενος...» (Ψαλμ. καʹ 11-14).
[3] Ἡ περιοχὴ περὶ ἧς ἐνταῦθα γίνεται λόγος εὑρίσκεται ἐπὶ τοῦ Μικρασιατικοῦ παραλίου χώρου τοῦ κειμένου πρὸς ἀνατολὰς καὶ ἀκριβῶς ἔναντι τῶν Ἀθηνῶν, παρὰ τὸν 38ον παράλληλον, τὸν καὶ ἐξ Ἀθηνῶν διερχόμενον. Εἰς τὸ σημεῖον αὐτό, κείμενον περὶ τὰ 60 χιλιόμετρα νοτίως τῆς Σμύρνης ἔκειτο ἡ Παλαιὰ Ἔφεσος. Αὕτη ἐκτίσθη ὑπὸ τοῦ Ἀνδρόκλου υἱοῦ τοῦ βασιλέως τῶν Ἀθηνῶν Κόδρου. Ὁ Ἄνδροκλος γενόμενος βασιλεὺς τῆς Ἰωνίας, ἥτις ἦτο Ἑλληνικὴ ἀποικία, ἐγκατέστησε τὴν ἕδραν του εἰς τὴν Ἔφεσον, ἔκτοτε δ’ αὕτη ἀνεδείχθη μία τῶν περιφημοτέρων πόλεων τῆς ἀρχαιότητος. Κατὰ τοὺς χριστιανικοὺς χρόνους ἐκήρυξαν εἰς αὐτὴν καὶ ἵδρυσαν τὴν Ἐκκλησίαν τῆς Ἐφέσου οἱ Ἀπόστολοι Παῦλος καὶ Ἰωάννης, ὅστις καὶ παρέμεινεν ἐπὶ μακρὸν ἐν αὐτῇ (βλέπε ἐν τῷ Βίῳ αὐτοῦ εἰς τὴν 26ην Σεπτεμβρίου, ἐν Τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Εἰς αὐτὴν συνῆλθε ἐν ἔτει υλαʹ (431) ἡ Ἁγία Γʹ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος κατὰ Νεστορίου. Αὕτη ἐπειδὴ εὑρίσκετο παρὰ τὰς ἐκβολὰς τοῦ ποταμοῦ Καΰστρου (τουρκιστὶ Κιουτσοὺκ Μεντερές), κατεχώσθη ὑπ’ αὐτοῦ σὺν τῇ παρόδῳ τοῦ χρόνου· πλησίον αὐτῆς ἐκτίσθη ὑπὸ τοῦ Λυσιμάχου ἡ Νέα Ἔφεσος (ἡ τουρκιστὶ λεγομένη Ἁγιὰ-Σουλούκ: Ἁγιασμένα Νερά). Τὸ Γαλλήσιον ὄρος ἐπὶ τοῦ ὁποίου ἠγωνίσθη ὁ Ὅσιος Λάζαρος κεῖται μεταξὺ Σμύρνης καὶ Ἐφέσου, πλησίον τῆς ἀρχαίας καὶ ἐπίσης ὀνομαστῆς ἑλληνικῆς πόλεως Κολοφῶνος (τουρκιστὶ Σιγατζίκ). Ὀλίγον νοτιώτερον τῆς Ἐφέσου εὑρίσκεται τὸ ὄρος Μυκάλη (τουρκιστὶ Σαμσὰν Ντάγ), καταλῆγον πρὸς τὴν θάλασσαν εἰς τὸ Τρωγύλιον ἀκρωτήριον (κοινῶς Καβο-Σαμψὼν) ἀπέναντι τῆς νήσου Σάμου ἀπὸ τῆς ὁποίας χωρίζεται διὰ τοῦ στενωτάτου πορθμοῦ τῆς Μυκάλης (τουρκιστὶ Ντὰρ-Μπογάζ). Εἰς τὸ στενὸν τοῦτο ἔγινεν ἡ ἱστορικὴ ναυμαχία μεταξὺ Ἑλλήνων καὶ Περσῶν τὸ ἔτος 479 πΧ. κατὰ τὴν ὁποίαν κατεναυμαχήθη ὁ Περσικὸς στόλος. Εἰς τὸ αὐτὸ στενὸν ὁ Ἑλληνικὸς στόλος μὲ ναύαρχον τὸν Γ. Σαχτούρην κατενίκησε τὸ ἔτος 1824 τὸν τουρκικὸν στόλον. Τὸ Τρωγύλιον ἀκρωτήριον εὑρίσκεται εἰς τὸ αὐτὸ γεωγραφικὸν πλάτος μετὰ τοῦ ἡμετέρου Σουνίου ἀπὸ τοῦ ὁποίου ἀπέχει περὶ τὰ 160 ναυτικὰ μίλια. Τὸ Γαλλήσιον ὄρος καλεῖται σήμερον τουρκιστὶ Μπάρμπα-ντὸν-ντάγ.
[4] Ὁ Κωνσταντῖνος Θʹ πρὶν βασιλεύσῃ ἐξωρίσθη ὑπὸ τοῦ πανισχύρου τότε Ἰωάννου τοῦ Ὀρφανοτρόφου ἀδελφοῦ Μιχαὴλ τοῦ Δʹ καὶ θείου Μιχαὴλ τοῦ Εʹ, οἵτινες ἀνῆλθον ἐπὶ τοῦ θρόνου ἐνεργείαις τοῦ προρρηθέντος Ἰωάννου, ἀλλὰ καὶ ὁ Ἰωάννης οὗτος ἐξορισθεὶς μετὰ ταῦτα ἀπέθανεν εἰς τὴν ἐξορίαν.
[5] Ὁ Ρωμανὸς Γʹ ὁ Ἀργυρὸς (1028 -1034) ἦτο σύζυγος τῆς βασιλίσσης Ζωῆς θυγατρὸς καὶ διαδόχου τοῦ Κωνσταντίνου Ηʹ (1025-1028) ἀδελφοῦ καὶ διαδόχου Βασιλείου Βʹ τοῦ Βουλγαροκτόνου (976-1025). Τὸν Ρωμανὸν Γʹ ἀποθανόντα ἐν ἔτει 1084 διεδέχθη ὁ δεύτερος σύζυγος τῆς Ζωῆς Μιχαὴλ Δʹ ὁ Παφλαγὼν (1034-1041), τοῦτον Μιχαὴλ Εʹ ὁ Καλαφάτης (1041-1042), τὸν ὁποῖον διεδέχθη εἰς τὸν θρόνον ὁ Κωνσταντῖνος Θʹ. Ἡ Ζωὴ συνεβασίλευε μετὰ τῶν ἀνωτέρω ἀπὸ τοῦ 1028-1050, ὅτε ἀπεβίωσεν.
