Σελίδα 1 από 23
ΛΑΖΑΡΟΣ ὁ τρισμακάριστος Πατὴρ ἡμῶν κατήγετο ἐκ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ἀπὸ χωρίον τι εὑρισκόμενον πλησίον τῆς Μαγνησίας, γεννηθεὶς ἐν ἔτει ϡξζ’ (967). Οἱ γονεῖς του ὠνομάζοντο Νικήτας καὶ Εἰρήνη, ἀμφότεροι εὐγενεῖς, θεοσεβεῖς καὶ ἐνάρετοι. Καθ’ ὃν χρόνον ἐγεννᾶτο ὁ Ὅσιος, ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς ἀπὸ τὸν οὐρανὸν φῶς θεῖον, τὸ ὁποῖον ἐπλήρωσεν ὅλον τὸν πατρικόν του οἶκον, ὅπερ ἐφανέρωσεν, ὅτι τὸ βρέφος, τὸ ὁποῖον ἐγεννᾶτο, ἔμελλε νὰ γίνῃ υἱὸς φωτὸς καὶ δοχεῖον τῆς θείας ἐλλάμψεως. Ταύτην τὴν ἔλλαμψιν φοβηθεῖσαι αἱ συνηθροισμέναι ἐκεῖ γυναῖκες ἐξῆλθον τοῦ οἴκου, ἔμεινε δὲ μόνη ἡ μήτηρ. Ἠκολούθησε δὲ καὶ δεύτερον θαῦμα, διότι ἀφοῦ παρῆλθεν ὥρα ἱκανὴ καὶ ἔφυγε τὸ φῶς ἀπὸ τὸ μέσον, ἐμβῆκαν δὲ πάλιν αἱ γυναῖκες πρὸς ἐπίσκεψιν τῆς λεχοῦς, ὤ τοῦ θαύματος! εἶδον τὸ βρέφος ἱστάμενον εὐθὺς ὄρθιον καὶ προσευχόμενον κατ᾽ ἀνατολάς, ἔχον τὰς χεῖρας του ἀκουμβισμένας εὐτάκτως εἰς τὸ στῆθος του σταυροειδῶς ἐπρομήνυε δὲ ὁ Θεὸς διὰ τούτων τὴν καθαρότητα τοῦ Ὁσίου καὶ τὴν δεκτικὴν ἐπιτηδειότητα, τὴν ὁποίαν εἶχεν ἡ ψυχή του εἰς τὰς θείας ἐλλάμψεις.
Ὅτε ὁ Ὅσιος ἔγινε πέντε ἐτῶν παρεδόθη ἀπὸ τοὺς γονεῖς του εἰς παιδαγωγόν, διὰ νὰ μάθῃ τὰ ἱερὰ γράμματα καὶ εἰς ὀλίγον καιρὸν ὑπερέβαλεν ὅλους τοὺς συμμαθητάς του. Ὅθεν ἀπὸ ὅλους ἐνεκωμιάζετο ἡ εὐφυΐα του, μάλιστα δὲ ἡ πρᾳότης αὐτοῦ, ἡ ταπείνωσις, ἡ προθυμία καὶ ἡ σπουδή, τὴν ὁποίαν εἶχεν εἰς τὰς ἀναγινωσκομένας ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ Ἀκολουθίας καὶ προσευχάς. Πρὸς τούτοις ἐθαυμάζετο ἡ πρὸς τοὺς πτωχοὺς φιλανθρωπία καὶ συμπάθεια καὶ ἱλαρότης, τὴν ὁποίαν εἶχεν ὁ Ὅσιος ἐκ νεαρᾶς ἡλικίας. Τόσην δὲ πολλὴν ἐπιμέλειαν καὶ σπουδὴν ἐδείκνυεν εἰς τὴν ἐλεημοσύνην ὁ τρισόλβιος, ὥστε εἰς ὀλίγον καιρὸν ἐξήντλησε τὰ χρήματα τοῦ διδασκάλου του καὶ τὰ ἔδωκεν εἰς τὰς χεῖρας τῶν πτωχῶν· διὰ τοῦτο καὶ ἐλάμβανεν ἀπὸ ἐκεῖνον πολλοὺς δαρμούς, ὅπως αὐτὸς πάλιν δὲν ἔπαυεν ἀπὸ τοῦ νὰ ἐλεῇ. Μόλις δὲ καὶ μετὰ βίας στοχασθεὶς ὁ διδάσκαλός του τὴν παρ’ ἡλικίαν σύνεσιν καὶ φρόνησιν τοῦ παιδίου, μετεχειρίζετο αὐτὸν εἰς τὸ ἑξῆς ὡς διδάσκαλον.
Ἀφοῦ ὁ Ὅσιος ἦλθεν εἰς μεγαλυτέραν ἡλικίαν καὶ εἰς γνῶσιν τελειοτέραν, ἐπόθησε νὰ ἀναχωρήσῃ ἀπὸ τὴν πατρίδα του καὶ νὰ ὑπάγῃ εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα, διὰ νὰ προσκυνήσῃ τὸν Ἅγιον Τάφον τοῦ Κυρίου καὶ τοὺς λοιποὺς ἱεροὺς τόπους· ὁσάκις ὅμως ἀπεφάσιζε νὰ ὑπάγῃ, ἠμποδίζετο ἀπὸ τοὺς συγγενεῖς του·
Ὑποσημειώσεις
[1] Περὶ τοῦ ἐν Χώναις θαύματος τοῦ Ἀρχιστρατήγου Μιχαὴλ βλέπε εἰς τὴν 6ην Σεπτεμβρίου, εἰς Τόμον Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».
[2] «...μὴ ἀποστῇς ἀπ’ ἐμοῦ, ὅτι θλίψις ἐγγύς, ὅτι οὐκ ἔστιν ὁ βοηθῶν, περιεκύκλωσάν με ... ἤνοιξαν ἐπ’ ἐμὲ τὸ στόμα αὐτῶν ὡς λέων ἁρπάζων καὶ ὠρυόμενος...» (Ψαλμ. καʹ 11-14).
[3] Ἡ περιοχὴ περὶ ἧς ἐνταῦθα γίνεται λόγος εὑρίσκεται ἐπὶ τοῦ Μικρασιατικοῦ παραλίου χώρου τοῦ κειμένου πρὸς ἀνατολὰς καὶ ἀκριβῶς ἔναντι τῶν Ἀθηνῶν, παρὰ τὸν 38ον παράλληλον, τὸν καὶ ἐξ Ἀθηνῶν διερχόμενον. Εἰς τὸ σημεῖον αὐτό, κείμενον περὶ τὰ 60 χιλιόμετρα νοτίως τῆς Σμύρνης ἔκειτο ἡ Παλαιὰ Ἔφεσος. Αὕτη ἐκτίσθη ὑπὸ τοῦ Ἀνδρόκλου υἱοῦ τοῦ βασιλέως τῶν Ἀθηνῶν Κόδρου. Ὁ Ἄνδροκλος γενόμενος βασιλεὺς τῆς Ἰωνίας, ἥτις ἦτο Ἑλληνικὴ ἀποικία, ἐγκατέστησε τὴν ἕδραν του εἰς τὴν Ἔφεσον, ἔκτοτε δ’ αὕτη ἀνεδείχθη μία τῶν περιφημοτέρων πόλεων τῆς ἀρχαιότητος. Κατὰ τοὺς χριστιανικοὺς χρόνους ἐκήρυξαν εἰς αὐτὴν καὶ ἵδρυσαν τὴν Ἐκκλησίαν τῆς Ἐφέσου οἱ Ἀπόστολοι Παῦλος καὶ Ἰωάννης, ὅστις καὶ παρέμεινεν ἐπὶ μακρὸν ἐν αὐτῇ (βλέπε ἐν τῷ Βίῳ αὐτοῦ εἰς τὴν 26ην Σεπτεμβρίου, ἐν Τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Εἰς αὐτὴν συνῆλθε ἐν ἔτει υλαʹ (431) ἡ Ἁγία Γʹ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος κατὰ Νεστορίου. Αὕτη ἐπειδὴ εὑρίσκετο παρὰ τὰς ἐκβολὰς τοῦ ποταμοῦ Καΰστρου (τουρκιστὶ Κιουτσοὺκ Μεντερές), κατεχώσθη ὑπ’ αὐτοῦ σὺν τῇ παρόδῳ τοῦ χρόνου· πλησίον αὐτῆς ἐκτίσθη ὑπὸ τοῦ Λυσιμάχου ἡ Νέα Ἔφεσος (ἡ τουρκιστὶ λεγομένη Ἁγιὰ-Σουλούκ: Ἁγιασμένα Νερά). Τὸ Γαλλήσιον ὄρος ἐπὶ τοῦ ὁποίου ἠγωνίσθη ὁ Ὅσιος Λάζαρος κεῖται μεταξὺ Σμύρνης καὶ Ἐφέσου, πλησίον τῆς ἀρχαίας καὶ ἐπίσης ὀνομαστῆς ἑλληνικῆς πόλεως Κολοφῶνος (τουρκιστὶ Σιγατζίκ). Ὀλίγον νοτιώτερον τῆς Ἐφέσου εὑρίσκεται τὸ ὄρος Μυκάλη (τουρκιστὶ Σαμσὰν Ντάγ), καταλῆγον πρὸς τὴν θάλασσαν εἰς τὸ Τρωγύλιον ἀκρωτήριον (κοινῶς Καβο-Σαμψὼν) ἀπέναντι τῆς νήσου Σάμου ἀπὸ τῆς ὁποίας χωρίζεται διὰ τοῦ στενωτάτου πορθμοῦ τῆς Μυκάλης (τουρκιστὶ Ντὰρ-Μπογάζ). Εἰς τὸ στενὸν τοῦτο ἔγινεν ἡ ἱστορικὴ ναυμαχία μεταξὺ Ἑλλήνων καὶ Περσῶν τὸ ἔτος 479 πΧ. κατὰ τὴν ὁποίαν κατεναυμαχήθη ὁ Περσικὸς στόλος. Εἰς τὸ αὐτὸ στενὸν ὁ Ἑλληνικὸς στόλος μὲ ναύαρχον τὸν Γ. Σαχτούρην κατενίκησε τὸ ἔτος 1824 τὸν τουρκικὸν στόλον. Τὸ Τρωγύλιον ἀκρωτήριον εὑρίσκεται εἰς τὸ αὐτὸ γεωγραφικὸν πλάτος μετὰ τοῦ ἡμετέρου Σουνίου ἀπὸ τοῦ ὁποίου ἀπέχει περὶ τὰ 160 ναυτικὰ μίλια. Τὸ Γαλλήσιον ὄρος καλεῖται σήμερον τουρκιστὶ Μπάρμπα-ντὸν-ντάγ.
[4] Ὁ Κωνσταντῖνος Θʹ πρὶν βασιλεύσῃ ἐξωρίσθη ὑπὸ τοῦ πανισχύρου τότε Ἰωάννου τοῦ Ὀρφανοτρόφου ἀδελφοῦ Μιχαὴλ τοῦ Δʹ καὶ θείου Μιχαὴλ τοῦ Εʹ, οἵτινες ἀνῆλθον ἐπὶ τοῦ θρόνου ἐνεργείαις τοῦ προρρηθέντος Ἰωάννου, ἀλλὰ καὶ ὁ Ἰωάννης οὗτος ἐξορισθεὶς μετὰ ταῦτα ἀπέθανεν εἰς τὴν ἐξορίαν.
[5] Ὁ Ρωμανὸς Γʹ ὁ Ἀργυρὸς (1028 -1034) ἦτο σύζυγος τῆς βασιλίσσης Ζωῆς θυγατρὸς καὶ διαδόχου τοῦ Κωνσταντίνου Ηʹ (1025-1028) ἀδελφοῦ καὶ διαδόχου Βασιλείου Βʹ τοῦ Βουλγαροκτόνου (976-1025). Τὸν Ρωμανὸν Γʹ ἀποθανόντα ἐν ἔτει 1084 διεδέχθη ὁ δεύτερος σύζυγος τῆς Ζωῆς Μιχαὴλ Δʹ ὁ Παφλαγὼν (1034-1041), τοῦτον Μιχαὴλ Εʹ ὁ Καλαφάτης (1041-1042), τὸν ὁποῖον διεδέχθη εἰς τὸν θρόνον ὁ Κωνσταντῖνος Θʹ. Ἡ Ζωὴ συνεβασίλευε μετὰ τῶν ἀνωτέρω ἀπὸ τοῦ 1028-1050, ὅτε ἀπεβίωσεν.
