Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος Πατὴρ ἡμῶν καὶ θαυματουργὸς ΛΑΖΑΡΟΣ, ὁ ἐν τῶ Γαλλησίω ὄρει ἀσκήσας ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Καιρόν τινα κατὰ τὸν ὁποῖον εἶχον πόλεμον οἱ Χριστιανοὶ μὲ τοὺς Πέρσας, εἰς τὰ στρατιωτικὰ τάγματα τῶν Χριστιανῶν ἦτο καί τις παλαιὸς φίλος τοῦ Ὁσίου καλούμενος Φιλιππικός· καὶ ἐπειδὴ ἐνικήθησαν οἱ Χριστιανοὶ εἰς τὸν πόλεμον καὶ ᾐχμαλωτίσθησαν πολλοὶ ἐκ τῶν Χριστιανῶν, ᾐχμαλωτίσθη καὶ ὁ Φιλιππικὸς καὶ ἐβλήθη εἰς τὴν φυλακὴν σιδηροδέσμιος ἀπὸ τοὺς Πέρσας καὶ ἐταλαιπωρεῖτο. Παρεκάλει δὲ τὸν Θεὸν νὰ ἀποθάνῃ διὰ νὰ ἐλευθερωθῇ ἀπὸ τοιαύτην δυστυχεστάτην ζωήν. Ἀλλὰ εὑρισκόμενος ὁ δυστυχὴς ἔτη πολλὰ εἰς τὴν φυλακὴν οὐδεμίαν βοήθειαν ἐλάμβανεν ἀπὸ κανὲν μέρος· ἐνεθυμήθη δὲ νύκτα τινὰ τὸν Ὅσιον Λάζαρον καὶ τὰ θαύματα, ἅτινα ἔκαμνε, καὶ μετὰ θερμῶν δακρύων τὸν ἐπεκαλέσθη νὰ τὸν λυτρώσῃ ἀπὸ τὰ δεσμὰ καὶ ἀπὸ τὰς συμφορὰς τὰς ὁποίας πάσχει. Καὶ ὤ τοῦ θαύματος! τὸ μεσονύκτιον ἐφάνη εἰς αὐτὸν ὁ Ὅσιος καὶ μόλις τὸν ἤγγισε τὰ σίδηρα ἔπεσαν ἀπὸ τοὺς πόδας του καὶ εὐθὺς τὸν ἐπρόσταξε νὰ ἀκολουθῇ· καὶ τοιουτοτρόπως ὁμοῦ μὲ αὐτὸν ἐξῆλθον εἰς τὴν ὁδὸν βαδίζοντες τὸ ὑπόλοιπον τῆς νυκτός, περὶ τὰ ἐξημερώματα δὲ εὑρέθησαν ἀμφότεροι ἀναβαίνοντες εἴς τι ὄρος καὶ παρευθὺς ἔγινεν ἄφαντος ὁ Ὅσιος· πότε ἐλθὼν εἰς ἑαυτὸν ὁ Φιλιππικὸς ἐννόησεν ὅτι τὸ ὄρος ἐκεῖνο ἦτο τὸ Γαλλήσιον καὶ ἐδόξαζε τὸν Θεὸν διὰ τὴν ἐλευθερίαν τὴν ὁποίαν τοῦ ἔδωκε. Μεταβὰς δὲ εἰς τὸ Μοναστήριον καὶ διηγηθεὶς τὸ θαυμάσιον ηὐχαρίστει πολλὰ τὸν Ὅσιον καὶ δὲν ἠθέλησε πλέον νὰ ὑπάγῃ εἰς τοὺς συγγενεῖς του, ἀλλ᾽ ἔμεινεν ἐκεῖ καὶ ἔγινε Μοναχός, διελθὼν θεαρέστως τὸ ὑπόλοιπον τῆς ζωῆς του.

Ὁ οἰκονόμος τοῦ Μοναστηρίου, ἀντιφερόμενος εἰς τὸν Ὅσιον, ἔκτιζεν ἀπὸ τὰ εἰσοδήματα τοῦ Μοναστηρίου ἄλλο Μοναστήριον εἰς τόπον ὅπου ἔτρεχον πολλὰ νερά ὁ τόπος ἦτο χαριέστατος καὶ εὔκρατος καὶ οὔτε ἡ ψύχρα τοῦ χειμῶνος τὸν προσέβαλλεν, οὔτε ἡ καῦσις τοῦ θέρους· καὶ τοῦτο ἐποίησε διὰ νὰ ἑλκύσῃ τοὺς Μοναχοὺς μὲ τὴν καλλονὴν τῆς τοποθεσίας, νὰ τοὺς λάβῃ ἐκεῖ, θέλων νὰ ἀποκτήσῃ δόξαν μεγάλην εἰς ἑαυτὸν καὶ νὰ ἀφήσῃ ἔρημον τὸ Μοναστήριον τοῦ Ἁγίου. Τοῦτο τὸ ἔργον ἐποίει κρυφίως ὁ οἰκονόμος· ἀλλ’ ἐπειδὴ δὲν ἦτο δυνατὸν νὰ κρυφθῇ ἀπὸ τὸν Ὅσιον, ἂν καὶ ὁ οἰκονόμος ἐποίει παντοίους τρόπους νὰ τὸ κρύψῃ, τὸ ἔμαθεν ὁ Ὅσιος· ὅθεν, ἀφοῦ τὸ ἔμαθεν, τὸν ἐκάλεσε καὶ τοῦ εἶπε μὲ ἱλαρότητα νὰ παύσῃ ἀπὸ τὸ τοιοῦτον ἔργον καὶ νὰ μὴ ἀντιφέρεται εἰς αὐτόν. Ἀλλ’ ὁ οἰκονόμος οὐχὶ μόνον δὲν ἤθελε νὰ ἀκούσῃ τὸν πνευματικόν του Πατέρα, ἀλλὰ καὶ λόγους τοῦ εἶπε σκληροὺς καὶ ἐποίει τὸ ἔργον μὲ περισσοτέραν προθυμίαν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τοῦ ἐν Χώναις θαύματος τοῦ Ἀρχιστρατήγου Μιχαὴλ βλέπε εἰς τὴν 6ην Σεπτεμβρίου, εἰς Τόμον Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] «...μὴ ἀποστῇς ἀπ’ ἐμοῦ, ὅτι θλίψις ἐγγύς, ὅτι οὐκ ἔστιν ὁ βοηθῶν, περιεκύκλωσάν με ... ἤνοιξαν ἐπ’ ἐμὲ τὸ στόμα αὐτῶν ὡς λέων ἁρπάζων καὶ ὠρυόμενος...» (Ψαλμ. καʹ 11-14).

[3] Ἡ περιοχὴ περὶ ἧς ἐνταῦθα γίνεται λόγος εὑρίσκεται ἐπὶ τοῦ Μικρασιατικοῦ παραλίου χώρου τοῦ κειμένου πρὸς ἀνατολὰς καὶ ἀκριβῶς ἔναντι τῶν Ἀθηνῶν, παρὰ τὸν 38ον παράλληλον, τὸν καὶ ἐξ Ἀθηνῶν διερχόμενον. Εἰς τὸ σημεῖον αὐτό, κείμενον περὶ τὰ 60 χιλιόμετρα νοτίως τῆς Σμύρνης ἔκειτο ἡ Παλαιὰ Ἔφεσος. Αὕτη ἐκτίσθη ὑπὸ τοῦ Ἀνδρόκλου υἱοῦ τοῦ βασιλέως τῶν Ἀθηνῶν Κόδρου. Ὁ Ἄνδροκλος γενόμενος βασιλεὺς τῆς Ἰωνίας, ἥτις ἦτο Ἑλληνικὴ ἀποικία, ἐγκατέστησε τὴν ἕδραν του εἰς τὴν Ἔφεσον, ἔκτοτε δ’ αὕτη ἀνεδείχθη μία τῶν περιφημοτέρων πόλεων τῆς ἀρχαιότητος. Κατὰ τοὺς χριστιανικοὺς χρόνους ἐκήρυξαν εἰς αὐτὴν καὶ ἵδρυσαν τὴν Ἐκκλησίαν τῆς Ἐφέσου οἱ Ἀπόστολοι Παῦλος καὶ Ἰωάννης, ὅστις καὶ παρέμεινεν ἐπὶ μακρὸν ἐν αὐτῇ (βλέπε ἐν τῷ Βίῳ αὐτοῦ εἰς τὴν 26ην Σεπτεμβρίου, ἐν Τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Εἰς αὐτὴν συνῆλθε ἐν ἔτει υλαʹ (431) ἡ Ἁγία Γʹ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος κατὰ Νεστορίου. Αὕτη ἐπειδὴ εὑρίσκετο παρὰ τὰς ἐκβολὰς τοῦ ποταμοῦ Καΰστρου (τουρκιστὶ Κιουτσοὺκ Μεντερές), κατεχώσθη ὑπ’ αὐτοῦ σὺν τῇ παρόδῳ τοῦ χρόνου· πλησίον αὐτῆς ἐκτίσθη ὑπὸ τοῦ Λυσιμάχου ἡ Νέα Ἔφεσος (ἡ τουρκιστὶ λεγομένη Ἁγιὰ-Σουλούκ: Ἁγιασμένα Νερά). Τὸ Γαλλήσιον ὄρος ἐπὶ τοῦ ὁποίου ἠγωνίσθη ὁ Ὅσιος Λάζαρος κεῖται μεταξὺ Σμύρνης καὶ Ἐφέσου, πλησίον τῆς ἀρχαίας καὶ ἐπίσης ὀνομαστῆς ἑλληνικῆς πόλεως Κολοφῶνος (τουρκιστὶ Σιγατζίκ). Ὀλίγον νοτιώτερον τῆς Ἐφέσου εὑρίσκεται τὸ ὄρος Μυκάλη (τουρκιστὶ Σαμσὰν Ντάγ), καταλῆγον πρὸς τὴν θάλασσαν εἰς τὸ Τρωγύλιον ἀκρωτήριον (κοινῶς Καβο-Σαμψὼν) ἀπέναντι τῆς νήσου Σάμου ἀπὸ τῆς ὁποίας χωρίζεται διὰ τοῦ στενωτάτου πορθμοῦ τῆς Μυκάλης (τουρκιστὶ Ντὰρ-Μπογάζ). Εἰς τὸ στενὸν τοῦτο ἔγινεν ἡ ἱστορικὴ ναυμαχία μεταξὺ Ἑλλήνων καὶ Περσῶν τὸ ἔτος 479 πΧ. κατὰ τὴν ὁποίαν κατεναυμαχήθη ὁ Περσικὸς στόλος. Εἰς τὸ αὐτὸ στενὸν ὁ Ἑλληνικὸς στόλος μὲ ναύαρχον τὸν Γ. Σαχτούρην κατενίκησε τὸ ἔτος 1824 τὸν τουρκικὸν στόλον. Τὸ Τρωγύλιον ἀκρωτήριον εὑρίσκεται εἰς τὸ αὐτὸ γεωγραφικὸν πλάτος μετὰ τοῦ ἡμετέρου Σουνίου ἀπὸ τοῦ ὁποίου ἀπέχει περὶ τὰ 160 ναυτικὰ μίλια. Τὸ Γαλλήσιον ὄρος καλεῖται σήμερον τουρκιστὶ Μπάρμπα-ντὸν-ντάγ.

[4] Ὁ Κωνσταντῖνος Θʹ πρὶν βασιλεύσῃ ἐξωρίσθη ὑπὸ τοῦ πανισχύρου τότε Ἰωάννου τοῦ Ὀρφανοτρόφου ἀδελφοῦ Μιχαὴλ τοῦ Δʹ καὶ θείου Μιχαὴλ τοῦ Εʹ, οἵτινες ἀνῆλθον ἐπὶ τοῦ θρόνου ἐνεργείαις τοῦ προρρηθέντος Ἰωάννου, ἀλλὰ καὶ ὁ Ἰωάννης οὗτος ἐξορισθεὶς μετὰ ταῦτα ἀπέθανεν εἰς τὴν ἐξορίαν.

[5] Ὁ Ρωμανὸς Γʹ ὁ Ἀργυρὸς (1028 -1034) ἦτο σύζυγος τῆς βασιλίσσης Ζωῆς θυγατρὸς καὶ διαδόχου τοῦ Κωνσταντίνου Ηʹ (1025-1028) ἀδελφοῦ καὶ διαδόχου Βασιλείου Βʹ τοῦ Βουλγαροκτόνου (976-1025). Τὸν Ρωμανὸν Γʹ ἀποθανόντα ἐν ἔτει 1084 διεδέχθη ὁ δεύτερος σύζυγος τῆς Ζωῆς Μιχαὴλ Δʹ ὁ Παφλαγὼν (1034-1041), τοῦτον Μιχαὴλ Εʹ ὁ Καλαφάτης (1041-1042), τὸν ὁποῖον διεδέχθη εἰς τὸν θρόνον ὁ Κωνσταντῖνος Θʹ. Ἡ Ζωὴ συνεβασίλευε μετὰ τῶν ἀνωτέρω ἀπὸ τοῦ 1028-1050, ὅτε ἀπεβίωσεν.