Τῇ Δ’ (4ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΙΚΙΟΥ τοῦ Μεγάλου τοῦ ἐν τῷ Ὀλύμπῳ.

Κατέβη λοιπὸν καὶ τότε ὁ Ὅσιος νὰ τοὺς προϋπαντήσῃ, καὶ ἀφοῦ ἐφιλεύθησαν πνευματικὰ καὶ σωματικά, λέγει πρὸς τὸν Ἰωσὴφ ὁ Ὅσιος· «Ἑτοιμάσου διὰ τὴν ἔξοδον». Οἱ μὲν λοιπὸν ἀκροαταὶ δὲν ἠννόησαν τότε τοῦτον τὸν λόγον· ἀλλ’ ὅταν εἶδον, ὅτι μετὰ δέκα ὀκτὼ ἡμέρας ὁ Ἰωσὴφ ἐτελεύτησεν, ἐθαύμασαν τοῦ Ἁγίου τὴν πρόρρησιν. Οὐχὶ δὲ μόνον τὸ προορατικὸν εἶχεν, ἀλλὰ καὶ τὰς λοιπὰς ἀρετάς, καὶ ἐξόχως τὴν συμπάθειαν, καὶ κατὰ πολλὰ ἐφρόντιζε νὰ ὠφελῇ τοὺς Χριστιανοὺς καὶ νὰ τοὺς λυτρώνῃ ἀπὸ τὰς θλίψεις, τόσον ὥστε καὶ πολλάκις ἐξέθεσε τὴν ψυχήν του εἰς κίνδυνον, ὡς χριστομίμητος, διὰ νὰ λυτρώσῃ τὰ πρόβατα. Διὰ τοῦτο καὶ ὅταν μετὰ τὸν θάνατον τοῦ Μιχαήλ, ὅστις ἐβασίλευσε μόνον ἔτη τέσσαρα, ἔλαβεν ὁ Νικηφόρος τὸ βασίλειον καὶ οἱ Βούλγαροι νικήσαντες αὐτὸν συνέλαβον αἰχμαλώτους πολλοὺς Χριστιανούς, ὁ φιλάνθρωπος Ἰωαννίκιος τοῦτο μαθὼν εἶχε πόθον νὰ τοὺς λυτρώσῃ ἀπὸ τὴν σκοτεινὴν φυλακήν, εἰς τὴν ὁποίαν τοὺς εἶχον σιδηροδεσμίους.

Καταφρονήσας ὅθεν ἡσυχίαν καὶ ἄσκησιν, διὰ νὰ σώσῃ ψυχὰς ἀπὸ θάνατον, δὲν ἐσυλλογίσθη οὐδόλως, τοὺς κινδύνους τῆς ὁδοιπορίας καὶ τὴν λοιπὴν κακοπάθειαν, ἀλλὰ ἐπῆγε μόνος του εἰς τὴν Βουλγαρίαν, ὅπου τοὺς εἶχον, καὶ προσευξάμενος ἔξω τῆς φυλακῆς, ἠνοίχθησαν αἱ θύραι καὶ ἐλύθησαν αἱ ἁλύσεις, ἐξέβαλε δὲ τοὺς δεσμίους, καθὼς ὁ Χριστὸς ἐλύτρωσε ἀπὸ τὸν ᾅδην τοὺς προπάτορας, ὡδήγει δὲ αὐτοὺς ὅλην τὴν νύκτα εἰς τὴν ὁδοιπορίαν μὲ φῶς θαυμάσιον ὡς ἄλλος Μωϋσῆς καὶ τοὺς ἔφερεν εἰς τὰ ὅρια τοῦ Βυζαντίου, διδάσκων αὐτοὺς καθ᾽ ὁδὸν καὶ νουθετῶν μὲ σωτήρια λόγια, νὰ μὴ γίνουν γενεὰ σκολιὰ ὡς οἱ πατέρες αὐτῶν, παραπικραίνοντες τὸν λυτρωτὴν Θεὸν καὶ Σωτῆρά των, ἀλλὰ νὰ ἐνθυμοῦνται τὰς εὐεργεσίας πάντοτε. Οἱ δὲ λυτρωθὲντες πολλάκις αὐτὸν παρεκάλεσαν, νὰ τοὺς εἴπῃ τίς ἦτο καὶ δὲν ἤθελεν· ὕστερον δέ, ὅταν ἐχωρίσθησαν, τοὺς ὡμολόγησε τὸ ὄνομά του, καὶ τοὺς εἶπε νὰ γινώσκουν τὴν Χάριν τοῦ Θεοῦ, πρὸς τὸν ὁποῖον νὰ μὴ φανῶσιν ἀχάριστοι· καὶ οὕτως αὐτοὶ μὲν ἀπῆλθον εἰς τὰς οἰκίας των χαίροντες, ὁ δὲ Ὅσιος ἐπῆγεν εἰς τὴν Σιγριανήν, νὰ προσκυνήσῃ τὸ λείψανον τοῦ Ἁγίου Θεοφάνους [4].

Ἐπιστρέφων ἐκεῖθεν ἐπέρασε τὸ πλοῖον ἀπὸ τὴν Θάσον, ἡ ὁποία νῆσος ἦτο πλήρης ὄφεων, οἵτινες ἔβλαπτον πολὺ τοὺς οἰκήτορας. Ὅθεν ἐσυνάχθησαν ὅλοι ἀκούοντες ὅτι ἦλθεν ὁ μέγας Ἰωαννίκιος, ὅτι εἰς ὅλον σχεδὸν τὸν κόσμον εἶχε διαδοθῆ ἡ φήμη του, καὶ πίπτοντες εἰς τοὺς πόδας αὐτοῦ, μετὰ δακρύων ἐδέοντο νὰ τοὺς βοηθήσῃ διὰ τὸν Κύριον καὶ νὰ τοὺς λυτρώσῃ τῆς βλάβης τῶν ὄφεων·


Ὑποσημειώσεις

[1] Κατ’ ἄλλους ἐγεννήθη κατὰ τὸ ἔτος 751 (βλέπε ὑποσημ. σελ. 140).

[2] Ὁ Ὄλυμπος εἶναι ὄρος μέγα τῆς Βιθυνίας ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ ἐπὶ τοῦ ὁποίου πλεῖστοι ὅσοι Πατέρες τὸν ἀσκητικὸν διήνυσαν δίαυλον καταστήσαντες αὐτὸ περιβόητον.

[3] Ἐν δὲ τῷ χειρογράφῳ Συναξαριστῇ γράφεται Ἀγαύρων.

[4] Ὁ Ὅσιος οὗτος Θεοφάνης ἑορτάζεται εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Μαρτίου. Βλέπε περὶ τούτου εἰς Τόμον Γʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», ἔνθα καὶ ὑποσημείωσις περὶ τῆς Σιγριανῆς.

[5] Ὁ Ὅσιος οὗτος Δανιὴλ ἑορτάζεται κατὰ τὴν ιβʹ (12ην) Σεπτεμβρίου. Βλέπε περὶ τούτου εἰς Τόμον Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[6] Ὅτι κατὰ τὸ ἔτος τοῦτο (845) ἐτελεύτησεν ὁ Ὅσιος Ἰωαννίκιος εἶναι ἐξηκριβωμένον καὶ ἀποδεικνύεται ἐκ τῶν ἑξῆς: α) Ἐπρόλαβε τὴν Ἀναστήλωσιν τῶν ἁγίων Εἰκόνων, ἥτις ἐγένετο κατὰ τὸ ἔτος 842. β) Ὁ Πατριάρχης Μεθόδιος, τοῦ ὁποίου τὴν πατριαρχείαν προεφήτευσεν, ἀνῆλθεν εἰς τὸν θρόνον τὸ ἔτος 842 καὶ ἐτελεύτησε τὴν 14ην Ἰουνίου τοῦ ἔτους 846 ἤτοι ὀκτὼ μῆνας μετὰ τὸν Ὅσιον Ἰωαννίκιον ὡς οὗτος προεφήτευσε καὶ γ) ἀπὸ τὰ ἔτη τῆς βασιλείας Μιχαὴλ τοῦ Γʹ, ὅστις ἀνῆλθεν εἰς τὸν θρόνον τριετὴς ἐν ἔτει 842, ἐπιτροπευόμενος ὑπὸ τῆς μητρὸς αὐτοῦ Θεοδώρας τῆς ἀναστηλωσάσης τὴν Ὀρθοδοξίαν. Κατὰ ταῦτα καὶ ἐφ’ ὅσον δεχθῶμεν ὡς ἔτος γεννήσεως τοῦ Ὁσίου τὸ ἔτος 741 ἦτο τότε ἐτῶν 104. Ἐπειδὴ ὅμως ἐν τῷ χειρογράφῳ Βίῳ αὐτοῦ γράφεται ὅτι 94 ἐτῶν ἐτελεύτησε, πιθανόν, ὡς ὑποστηρίζουσι τινές, νὰ ἐγεννήθη τὸ ἔτος 751, ἀλλὰ καὶ τοῦτο ἀμφισβητεῖται, διότι σαφῶς ἐν τῇ Βιογραφίᾳ αὐτοῦ ἀναφέρεται ὅτι ἐγεννήθη κατὰ τὸ 24ον ἔτος τῆς βασιλείας Λέοντος Γʹ τοῦ Ἰσαύρου ὅπερ εἶναι τὸ 741 (βλέπε καὶ ὑποσημ. σελ. 126).)

[7] Περὶ τοῦ Ἁγίου Μεθοδίου βλέπε εἰς τὴν ιδʹ (14ην) Ἰουνίου (Τόμος Ϛʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».