Τῇ Λ’ (30ῇ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου καὶ πανευφήμου Ἀποστόλου ΑΝΔΡΕΟΥ τοῦ Πρωτοκλήτου.

Σελίδα 17 από 18

οὔτε τὰ πρὸς αὐτοὺς ἀποσταλέντα βασιλικὰ δῶρα, οὔτε αἱ παρὰ τοῦ Ἁγίου Ἀρτεμίου ἀπειλαὶ ἐπτόησαν τούτους νὰ ἀποστείλουν τὸ τίμιον λείψανον τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέου εἰς Κωνσταντινούπολιν. Ἀλλὰ μετ’ οὐ πολὺ σκεφθέντες, ὅτι ἀφ’ ἑνὸς μέν, ἐὰν οὗτοι ἐμμένουν, ὁ βασιλεὺς ἤθελε παραλάβει καὶ δυναστικῶς τὸ λείψανον τοῦ Ἀποστόλου, ἀφ’ ἑτέρου δὲ ἔχοντες καὶ ἀνάγκην ἀναπόφευκτον ποσίμου ὕδατος, ἀνέφεραν πρὸς τὸν βασιλέα, ὅτι τότε συγκατατίθενται νὰ δώσουν τὸ ἅγιον λείψανον, ἐὰν ὁ βασιλεὺς δι’ ἐξόδων του μεταφέρη δι’ ὑδραγωγείου τὸ παρὰ τὰς ὑπωρείας τοῦ Παναχαϊκοῦ ὄρους ἀναβρύον ἄφθονον ὕδωρ ἐντὸς τῆς πόλεως Πατρῶν, ὅπερ καὶ ἐγένετο. Διὰ τοῦ ὕδατος τούτου ὑδρεύεται ἡ πόλις καὶ σήμερον.

Λαβὼν λοιπὸν δευτέραν διαταγὴν τοῦ βασιλέως ὁ Ἅγιος Ἀρτέμιος, διαταχθεὶς ἐπιπροσθέτως νὰ λάβῃ αὐτὸς ὁ ἴδιος τὴν φροντίδα διὰ τὴν κατασκευὴν τοῦ ὑδραγωγείου τούτου, διέταξεν ἀμέσως καὶ ἔστησαν σκηνὰς ἐπὶ τῆς θέσεως Σαμακεᾶς, ἄνωθεν τοῦ Ἁγίου Προφήτου Ἠλιοῦ, ἔνθα ἤδη κεῖται ἡ Ἱερὰ Μονὴ Γηροκομείου, διώρισεν εἶτα ἐπιστάτας πρὸς ἐπίβλεψιν τῆς κατασκευῆς τοῦ ὑδραγωγείου, καὶ ἐφρόντισε διὰ τὴν προμήθειαν τῶν ἀπαιτουμένων τροφῶν πρὸς διατροφὴν τῶν ἐργαζομένων, ὥστε μετὰ παρέλευσιν ὀλίγων ἡμερῶν, πληροφορηθέντες περὶ τῶν ὑπὸ τοῦ βασιλικοῦ ἐπιτρόπου προμηθευμένων ἀφθόνων τροφῶν, ὄχι μόνον οἱ ἐνοικοῦντες εἰς τὴν πόλιν τῶν Πατρῶν ἐνδεεῖς, ἀλλὰ καὶ οἱ τῶν πέριξ χωρίων τυφλοί, χωλοὶ καὶ λοιποὶ ἀνάγκην ἔχοντες προσέτρεχον ἀγεληδὸν καθ’ ἑκάστην εἰς τὰς εἰρημένας σκηνάς, καὶ ἐλάμβανον πλουσίως ἐλεημοσύνην παρὰ τοῦ Ἁγίου Ἀρτεμίου. Ἐκ τούτου ἐπωνομάσθη ἡ θέσις αὕτη Γηροκομεῖον, καὶ μετ᾽ οὐ πολὺ ἐκτίσθη καὶ ἡ Ἱερὰ Μονή. Ἀλλὰ τὸ ἔργον τοῦτο καίτοι διερχόμενον ἀνώμαλον καὶ κρημνώδη τόπον, ἐπεραιώθη ἐν διαστήματι μικροῦ χρόνου καὶ διωχετεύθη τὸ ὕδωρ ἐπί τινος λοφίσκου ἄνωθεν τῆς πόλεως τῶν Πατρῶν, ἔνθα ἤδη ὑπάρχει καὶ τὸ ἐπὶ τῶν Ἑνετῶν κτισθὲν φρούριον, καὶ τότε οἱ Πατρεῖς παρέδωκαν εὐχαρίστως καὶ ἀγογγύστως εἰς τὸν Ἅγιον Ἀρτέμιον τὸ τίμιον λείψανον τοῦ πολιούχου καὶ προστάτου αὐτῶν Ἀποστόλου Ἀνδρέου [8].

Τοιουτοτρόπως ἔφθασαν ἅπαντα τὰ ἅγια λείψανα τῶν Ἀποστόλων εἰς Κωνσταντινούπολιν μετὰ μεγάλης πομπῆς καὶ θρησκευτικῆς παρατάξεως·

Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Βιθυνία ἦτο ἀρχαία χώρα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ἐκτεινομένη μεταξὺ τῆς Μαύρης Θαλάσσης πρὸς Βορρᾶν, τοῦ Βοσπόρου, τῆς Προποντίδος καὶ τῆς Μυσίας πρὸς Δυσμάς, τῆς Γαλατίας καὶ Φρυγίας πρὸς Νότον καὶ τῆς Παφλαγονίας πρὸς Ἀνατολάς. Κυριώτεραι πόλεις αὐτῆς ἦσαν ἡ Νίκαια, ἡ Προῦσα, ἡ Χαλκηδών, ἡ Νικομήδεια, ἡ Κίος καὶ ἡ Χρυσόπολις, νῦν Σκούταρι, κειμένη ἐπὶ τῆς Ἀσιατικῆς ἀκτῆς τοῦ Βοσπόρου, ἔναντι ἀκριβῶς τῆς Κωνσταντινουπόλεως, τῆς ὁποίας σήμερον εἶναι προάστιον (βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 707).

[2] Βλέπε περὶ τῆς Ἀμισοῦ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 487.

[3] Τὰ 900 στάδια ἀντιστοιχοῦν πρὸς 112,5 χλμ περίπου.

[4] Βλέπε περὶ Ἐφέσου ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελ. 185-186.

[5] Νίκαια ἡ περίφημος Μητρόπολις τῆς Βιθυνίας εἰς τὴν ὁποίαν συνῆλθον ἡ Αʹ καὶ ἡ Ζʹ Ἅγιαι Οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι, καὶ εἰς ἣν συνετάχθη καὶ τὸ σύμβολον τῆς Πίστεως. Μετὰ τὴν κατάληψιν τῆς Κωνσταντινουπόλεως ὑπὸ τῶν Λατίνων ἐχρημάτισε πρωτεύουσα τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας. Τὸ 1330 περιῆλθεν εἰς τοὺς Ὀθωμανοὺς Τούρκους, οἵτινες καὶ ἐγκατέστησαν εἰς αὐτὴν τὴν πρωτεύουσαν τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας, βραδύτερον μετέφερον οὗτοι τὴν πρωτεύουσάν των εἰς τὴν Προῦσαν. Σήμερον εἶναι μικρὸν χωρίον καλούμενον ὑπὸ τῶν Τούρκων Ἰσνίκ.

[6] Περὶ μὲν τῆς Νεοκαισαρείας βλέπε ὑποσημείωσιν τῆς σελίδος 484, τὰ δὲ Σαμόσατα εἶναι πόλις τῆς Κομμαγηνῆς Συρίας, ἀνήκουσα νῦν εἰς τὴν Τουρκίαν καὶ ὀνομαζομένη τουρκιστὶ Σαμσάτ.

[7] Ζικχοὶ εἶναι οἱ σήμερον λεγόμενοι Τσερκέζοι Βοσποριανοὶ δὲ οἱ κάτοικοι τοῦ Κιμμερίου λεγομένου Βοσπόρου, ὅπως ὠνομάζετο τότε ὁ πορθμὸς τοῦ Κὲρτς ὁ συνδέων τὴν Ἀζοφικὴν θάλασσαν (Μαιώτιδα τῶν ἀρχαίων) μετὰ τοῦ Εὐξείνου Πόντου· τὸν Κιμμέριον Βόσπορον (Κέρτς) ὀνομάζει ἐδῶ στένωμα τοῦ Καφᾶ. Ἅπαντα τὰ μέρη ταῦτα ἦσαν εἰς τὴν Σκυθίαν, δηλαδὴ τὴν σημερινήν, περίπου, Οὐκρανικὴν Ρωσίαν.

[8] Μετὰ παρέλευσιν 500 περίπου ἐτῶν ἐπεστράφη εἰς Πάτρας ἡ πάντιμος κάρα τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, ἀποσταλεῖσα ὑπὸ Βασιλείου Αʹ τοῦ Μακεδόνος (867-886), ἥτις καὶ παρέμενεν ἐν αὐτῇ ὡς κειμήλιον καὶ μέγα προπύργιον τῆς πόλεως Πατρῶν. Δυστυχῶς κατὰ τὰς ἀποφράδας τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἡμέρας, ἐν ἔτει 1460, ὁ Δεσπότης τοῦ Μωρέως Θωμᾶς ὁ Παλαιολόγος φεύγων Μωάμεθ τὸν Βʹ κυριεύσαντα τὴν Πελοπόννησον ἐπορεύθη εἰς τὸ Πάπαν τῆς Ρώμης Πίον Βʹ συμπαραλαβὼν μεθ’ ἑαυτοῦ καὶ τὴν χαριτόβρυτον κάραν τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, ἥτις ἔκτοτε παρέμεινεν εἰς χεῖρας τῶν Λατίνων. Κατὰ τὸν Σεπτέμβριον τοῦ ἔτους 1964 ἀπεδόθη αὕτη ὑπὸ τοῦ Πάπα εἰς τοὺς Πατρεῖς. Τὸ ὑπόλοιπον ἱερὸν λείψανον τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, μετὰ τῶν ἱερῶν λειψάνων τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Θωμᾶ, Λουκᾶ καὶ Τιμοθέου καὶ πολλῶν ἄλλων ἱερῶν λειψάνων ἠρπάγησαν ὑπὸ τῶν Σταυροφόρων κατὰ τὴν ὑπ’ αὐτῶν ἅλωσιν τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ εὑρίσκονται νῦν εἰς Ρώμην. Εἰς τὴν ἐν Κεφαλληνίᾳ ὁμώνυμον Ἱερὰν Μονὴν τοῦ Ἁγίου ὑπάρχει τὸ δεξίον Πέλμα τοῦ Ἁγίου διάτρητον ἀπὸ τὸ καρφὶ πάνω στὸν χιαστὶ σταυρόν του, ἄρρητον εὐωδίαν ἀναδίδον καὶ πολλὰ ἐπιτελῶν θαύματα.

✥ Ο ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ