Τῇ Λ’ (30ῇ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου καὶ πανευφήμου Ἀποστόλου ΑΝΔΡΕΟΥ τοῦ Πρωτοκλήτου.

Διετάχθησαν λοιπὸν οἱ στρατιῶται νὰ συνοδεύσουν εἰς τὸν τόπον τοῦ σταυροῦ τὸν Ἅγιον καὶ σταυρώσωσιν αὐτὸν κατωκέφαλα· ἅμα δὲ φθάσας καὶ ἰδὼν τὸν Σταυρὸν ὁ Ἀπόστολος, προσευχηθεὶς καὶ ἐγκωμιάσας αὐτὸν ὡς αἴτιον τῆς εἰς οὐρανὸν αὐτοῦ ἀναβάσεως, κατηχήσας δέ, διδάξας καὶ εὐλογήσας τοὺς παρευρεθέντας Χριστιανούς, χαίρων καὶ ἀγαλλόμενος ἀνέβη εἰς τὸν Σταυρόν, οἱ δὲ στρατιῶται τοῦ Αἰγεάτου ἐξεπλήρωσαν πιστῶς τὰς διαταγάς του, καρφώσαντες εἰς τὸν Σταυρὸν τὰς χεῖρας καὶ τοὺς πόδας τοῦ Ἁγίου μὲ τὴν κεφαλὴν πρὸς τὰ κάτω.

Μετὰ τὴν σταύρωσιν, ὁ Ἐπίσκοπος Πατρῶν Στρατοκλῆς ἔσπευσε νὰ καταβιβάσῃ ἐκ τοῦ Σταυροῦ τὸν Ἅγιον. Ἀλλ’ ὁ Αἰγεάτης, ὡς ἔχων τὴν ἐξουσίαν τῆς πόλεως, δὲν ἄφησεν αὐτόν· συναθροισθέντες δὲ οἱ Χριστιανοὶ ἐπέμενον νὰ ξεκαρφώσουν τὸν Ἅγιον ἀπὸ τὸν Σταυρόν, ἀλλ’ ὁ Ἅγιος ζῶν ἔτι ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ προέτρεπε τὸ πλῆθος νὰ μὴ ἀντισταθῇ κατὰ τῆς ἀποφάσεως τοῦ Αἰγεάτου καὶ γίνῃ σύγχυσις, διότι θέλων καὶ ἐπιθυμῶν τὸν ὑπὲρ Χριστοῦ θάνατον προσῆλθεν ἑκουσίως εἰς τὸν Σταυρόν. Ἰδὼν ὁ Αἰγεάτης τὴν ἀγανάκτησιν καὶ τὴν ὁρμὴν τοῦ λαοῦ, ἔσπευσε νὰ καταβιβάσῃ τὸν Ἅγιον, ἀλλ’ οὔτε αὐτὸν τὸν ἀσεβῆ ἄφησεν ὁ Ἅγιος, εἶπε δὲ πρὸς ἐκεῖνον· «Κάλλιον εἶναι νὰ λύσῃς τὸν ἑαυτόν σου ἀπὸ τὰ νοητὰ δεσμὰ τῆς ἀπιστίας, παρὰ ἐμὲ ἀπὸ τὰ αἰσθητὰ ταῦτα· διότι ἐγὼ μὲν μετ’ ὀλίγον θέλω ὑπάγει εἰς αἰωνίαν ἀνάπαυσιν, σὺ δέ, ἂν δὲν μετανοήσῃς καὶ πιστεύσῃς εἰς τὸν Χριστόν, γίνωσκε, ὅτι εἰς ὀλίγας ἡμέρας κακῶς ἔχων θέλεις ἀπολέσει καὶ τὴν πρόσκαιρον καὶ τὴν αἰώνιον ζωήν. Ταῦτα καὶ ἄλλα εἰπὼν ὁ Ἀπόστολος Ἀνδρέας πρὸς τὸν Αἰγεάτην καὶ συμβουλεύσας καὶ πάλιν τὸν λαὸν νὰ ἐπιμείνῃ εἰς τὴν πίστιν τοῦ Χριστοῦ, καὶ εὐλογήσας καὶ συγχωρήσας τοὺς Χριστιανούς, παρέδωκε τὴν ἁγίαν αὐτοῦ ψυχὴν εἰς χεῖρας τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, γέρων τότε ὢν ὀγδοηκοντούτης τὴν ἡλικίαν.

Ὁ δὲ ἀσεβὴς Αἰγεάτης, μὴ ὑποφέρων τὴν κατακραυγὴν τοῦ λαοῦ τῶν Πατρῶν, ἐγένετο μανιώδης· ὁδηγούμενος δὲ ὑπὸ τῶν δαιμονίων καὶ μεταμεληθεὶς διὰ τὸν ἄδικον θάνατον τοῦ Ἀποστόλου καὶ ἰατροῦ τῆς πόλεως, ἀνέβη εἰς κρημνὸν ὑψηλόν, ὀνομαζόμενον Ὑψηλὰ Ἁλώνια καὶ ἐκεῖθεν πεσὼν κάτω συνετρίβη καὶ διεσκορπίσθησαν τὰ ὀστᾶ αὐτοῦ παρὰ τὸν ᾅδην. Τότε ὁ Στρατοκλῆς καὶ ἡ Μαξιμίλλα, καταβιβάσαντες τὸ τίμιον σῶμα τοῦ Ἀποστόλου ἐκ τοῦ Σταυροῦ καὶ μύροις ἀλείψαντες τοῦτο, κατέθεσαν ἐν ἐπισήμῳ τόπῳ.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Βιθυνία ἦτο ἀρχαία χώρα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ἐκτεινομένη μεταξὺ τῆς Μαύρης Θαλάσσης πρὸς Βορρᾶν, τοῦ Βοσπόρου, τῆς Προποντίδος καὶ τῆς Μυσίας πρὸς Δυσμάς, τῆς Γαλατίας καὶ Φρυγίας πρὸς Νότον καὶ τῆς Παφλαγονίας πρὸς Ἀνατολάς. Κυριώτεραι πόλεις αὐτῆς ἦσαν ἡ Νίκαια, ἡ Προῦσα, ἡ Χαλκηδών, ἡ Νικομήδεια, ἡ Κίος καὶ ἡ Χρυσόπολις, νῦν Σκούταρι, κειμένη ἐπὶ τῆς Ἀσιατικῆς ἀκτῆς τοῦ Βοσπόρου, ἔναντι ἀκριβῶς τῆς Κωνσταντινουπόλεως, τῆς ὁποίας σήμερον εἶναι προάστιον (βλέπε ὑποσημείωσιν σελ. 707).

[2] Βλέπε περὶ τῆς Ἀμισοῦ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 487.

[3] Τὰ 900 στάδια ἀντιστοιχοῦν πρὸς 112,5 χλμ περίπου.

[4] Βλέπε περὶ Ἐφέσου ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελ. 185-186.

[5] Νίκαια ἡ περίφημος Μητρόπολις τῆς Βιθυνίας εἰς τὴν ὁποίαν συνῆλθον ἡ Αʹ καὶ ἡ Ζʹ Ἅγιαι Οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι, καὶ εἰς ἣν συνετάχθη καὶ τὸ σύμβολον τῆς Πίστεως. Μετὰ τὴν κατάληψιν τῆς Κωνσταντινουπόλεως ὑπὸ τῶν Λατίνων ἐχρημάτισε πρωτεύουσα τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας. Τὸ 1330 περιῆλθεν εἰς τοὺς Ὀθωμανοὺς Τούρκους, οἵτινες καὶ ἐγκατέστησαν εἰς αὐτὴν τὴν πρωτεύουσαν τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας, βραδύτερον μετέφερον οὗτοι τὴν πρωτεύουσάν των εἰς τὴν Προῦσαν. Σήμερον εἶναι μικρὸν χωρίον καλούμενον ὑπὸ τῶν Τούρκων Ἰσνίκ.

[6] Περὶ μὲν τῆς Νεοκαισαρείας βλέπε ὑποσημείωσιν τῆς σελίδος 484, τὰ δὲ Σαμόσατα εἶναι πόλις τῆς Κομμαγηνῆς Συρίας, ἀνήκουσα νῦν εἰς τὴν Τουρκίαν καὶ ὀνομαζομένη τουρκιστὶ Σαμσάτ.

[7] Ζικχοὶ εἶναι οἱ σήμερον λεγόμενοι Τσερκέζοι Βοσποριανοὶ δὲ οἱ κάτοικοι τοῦ Κιμμερίου λεγομένου Βοσπόρου, ὅπως ὠνομάζετο τότε ὁ πορθμὸς τοῦ Κὲρτς ὁ συνδέων τὴν Ἀζοφικὴν θάλασσαν (Μαιώτιδα τῶν ἀρχαίων) μετὰ τοῦ Εὐξείνου Πόντου· τὸν Κιμμέριον Βόσπορον (Κέρτς) ὀνομάζει ἐδῶ στένωμα τοῦ Καφᾶ. Ἅπαντα τὰ μέρη ταῦτα ἦσαν εἰς τὴν Σκυθίαν, δηλαδὴ τὴν σημερινήν, περίπου, Οὐκρανικὴν Ρωσίαν.

[8] Μετὰ παρέλευσιν 500 περίπου ἐτῶν ἐπεστράφη εἰς Πάτρας ἡ πάντιμος κάρα τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, ἀποσταλεῖσα ὑπὸ Βασιλείου Αʹ τοῦ Μακεδόνος (867-886), ἥτις καὶ παρέμενεν ἐν αὐτῇ ὡς κειμήλιον καὶ μέγα προπύργιον τῆς πόλεως Πατρῶν. Δυστυχῶς κατὰ τὰς ἀποφράδας τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἡμέρας, ἐν ἔτει 1460, ὁ Δεσπότης τοῦ Μωρέως Θωμᾶς ὁ Παλαιολόγος φεύγων Μωάμεθ τὸν Βʹ κυριεύσαντα τὴν Πελοπόννησον ἐπορεύθη εἰς τὸ Πάπαν τῆς Ρώμης Πίον Βʹ συμπαραλαβὼν μεθ’ ἑαυτοῦ καὶ τὴν χαριτόβρυτον κάραν τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, ἥτις ἔκτοτε παρέμεινεν εἰς χεῖρας τῶν Λατίνων. Κατὰ τὸν Σεπτέμβριον τοῦ ἔτους 1964 ἀπεδόθη αὕτη ὑπὸ τοῦ Πάπα εἰς τοὺς Πατρεῖς. Τὸ ὑπόλοιπον ἱερὸν λείψανον τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου, μετὰ τῶν ἱερῶν λειψάνων τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Θωμᾶ, Λουκᾶ καὶ Τιμοθέου καὶ πολλῶν ἄλλων ἱερῶν λειψάνων ἠρπάγησαν ὑπὸ τῶν Σταυροφόρων κατὰ τὴν ὑπ’ αὐτῶν ἅλωσιν τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ εὑρίσκονται νῦν εἰς Ρώμην. Εἰς τὴν ἐν Κεφαλληνίᾳ ὁμώνυμον Ἱερὰν Μονὴν τοῦ Ἁγίου ὑπάρχει τὸ δεξίον Πέλμα τοῦ Ἁγίου διάτρητον ἀπὸ τὸ καρφὶ πάνω στὸν χιαστὶ σταυρόν του, ἄρρητον εὐωδίαν ἀναδίδον καὶ πολλὰ ἐπιτελῶν θαύματα.