Τῇ αὐτῆ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Ἐπισκόπου τῆς Ἀκραγαντίνων Ἐκκλησίας.

Διῆλθον λοιπὸν ἐκεῖνοι πάλιν ἀπὸ τὴν Τρίπολιν καὶ εἰσελθόντες εἰς πλοῖον ἔπλευσαν εἰς τὴν Σικελίαν καὶ ἐπήγαν εἰς τὸν Ἀκράγαντα, καταλύσαντες εἰς Μοναστήριον. Καὶ ὁ μὲν Ἡγούμενος τῆς Μονῆς ἐκείνης, ὀνόματι Παῦλος, τοὺς ἐφιλοξένησεν ὡς ἔπρεπεν· ὁ δὲ Ἀββᾶς Μάρκος καὶ χωρὶς νὰ τὸν γνωρίζῃ ἐκάλεσεν αὐτὸν ἐξ ὀνόματος Παῦλον καὶ τὸν Ἐπίσκοπον τῆς πόλεως Ποταμίωνα. Θαυμάσας εἰς αὐτὸ ὁ Παῦλος, ἀνήγγειλε ταῦτα πρὸς τὸν Ἐπίσκοπον, ὅστις ἔστειλε καὶ τοὺς προσεκάλεσε νὰ τοὺς φιλοξενήσῃ καὶ νὰ τοὺς ἐρωτήσῃ πόθεν ἤρχοντο. Ἀπελθόντες λοιπὸν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν, διότι ἦτο ἡ ἑορτὴ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, ἐλειτουργήθησαν καὶ κατόπιν τοὺς ἐφιλοξένησεν ὁ Ἐπίσκοπος. Κατὰ τὴν ἑπομένην ἦλθον ἐκεῖ οἱ γονεῖς τοῦ Γρηγορίου νὰ κάμουν τὰ μνημόσυνά του, ἐπειδὴ ἐνόμιζον ὅτι ἀπέθανε, διότι ὡσὰν αὐτὴν τὴν ἡμέραν ἔφυγε καὶ ἔκτοτε τὸν ἔκλαιον, καὶ μάλιστα ἡ μήτηρ αὐτοῦ, ἡ ὁποία οὐδέποτε ἔπαυε τὰ δάκρυα καὶ τὰ μοιρολόγια, μὲ τὰ ὁποῖα ἔκαμνε τοὺς ἀκροατὰς νὰ κλαίωσι. Καθὼς λοιπὸν ἐθρήνει τὴν ὥραν ἐκείνην, ἠρώτησεν ὁ Ἀββᾶς Μάρκος τὸν Ἐπίσκοπον τί εἶχεν ἡ γυνὴ καὶ ἐθρήνει τόσον ἐλεεινότατα. Ἐκεῖνος δὲ τοῦ εἶπε καταλεπτῶς τὴν ὑπόθεσιν, ὅτι δηλαδὴ εἶχεν υἱὸν ἐνάρετον, ὅστις ἐξηφανίσθη αἰφνιδίως καὶ δὲν γνωρίζουν ἐὰν ζῇ ἢ ἀπέθανε, ἀναζητήσαντες δὲ αὐτὸν εἰς ὅλην τὴν νῆσον, δὲν ἔμαθον τίποτε.

Ταῦτα ἀκούσας ὁ Ὅσιος, παρετήρησεν ἐπιμελῶς τὸν πατέρα του, ἐὰν ὡμοίαζεν εἰς τὴν ξανθότητα τῶν τριχῶν καὶ εἰς ἄλλα σημεῖα τῆς ὄψεως καὶ ἐγνώρισεν, ὅτι ἐκεῖνος ἦτο ὁ πατὴρ τοῦ Ἁγίου κατ’ ἀλήθειαν. Ὅθεν λέγει πρὸς αὐτοὺς μὲ δάκρυα· «Μὴ λυπεῖσθε πλέον, οὔτε ὀδύρεσθε, ἀλλὰ μάλιστα χαίρετε, ὅτι ὁ υἱός σας ζῇ καὶ εὑρίσκεται εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα. Διότι ἡμεῖς εἴμεθα ἀπὸ τὴν Ρώμην καὶ ἐνῷ ἐκάμναμεν μίαν νύκτα τὴν προσευχήν μας εἰς τὸν Ναὸν τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, ἐφάνησαν εἰς ἡμᾶς δύο φοβεροὶ ἄνδρες λέγοντες: «Μάρκε, ὕπαγε ταχέως μὲ τοὺς δύο συντρόφους σου εἰς τὴν Σικελίαν, ἔπειτα εἰς τὴν Καρθαγένην· καὶ ἐκεῖ εἰς τὴν οἰκίαν ναυκλήρου τινός, Οὐάρου ὀνόματι, θέλεις εὕρει Μοναχόν τινα Γρηγόριον καλούμενον ἀπὸ τὴν Ἐκκλησίαν τῶν Ἀκραγαντίνων, τὸν ὁποῖον λάβετε μαζί σας εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα. Καὶ οὕτως ἐτελέσαμεν, καθὼς οἱ Ἅγιοι μᾶς ἐπρόσταξαν. Εὑρόντες δὲ αὐτόν, ἐπήγαμεν ὁμοῦ εἰς Ἱεροσόλυμα, ἔχοντες χαρὰν ἄμετρον, διότι ἐβλέπαμεν τοιοῦτον κεχαριτωμένον ἄνθρωπον. Ἔμεινε δὲ ὁ εὐλογημένος Γρηγόριος μὲ τὸν Πατριάρχην ἕως τὴν σήμερον». Ταῦτα τοῦ Μάρκου λέγοντος ἐχάρησαν ἅπαντες οἱ περιεστῶτες. Οἱ δὲ γονεῖς αὐτοῦ ἔπεσαν ὡς ἀποθαμένοι ἀπὸ τὴν ὑπερβολὴν τῆς ἀγαλλιάσεως.


Ὑποσημειώσεις

[1] Ὁ Ἰουστινιανὸς Βʹ ἐβασίλευσε δίς, ἤτοι τὸ πρῶτον ἐν ἔτει 685-695 καὶ τὸ δεύτερον ἐν ἔτει 705-711. Ὑφίσταται ὅμως διαφωνία ὡς πρὸς τὸν χρόνον καθ’ ὃν ἔζησεν ὁ Ἅγιος, ὑποστηριζόντων τινῶν ὅτι ἔζησεν ἐπὶ τῆς βασιλείας Ἰουστίνου Βʹ (565-578).

[2] Καρθαγένη εἶναι ἡ ἀρχαία Καρχηδών, ἡ ὁποία εὑρίσκετο εἰς τὴν σημερινὴν Τύνιδα. Βλέπε περὶ αὐτῆς ἐκτενὴ ὑποσημείωσιν εἰς τὸν Βίον τῶν Ἁγίων Κυπριανοῦ καὶ Ἰουστίνης, τῇ βʹ (2ᾳ) τοῦ μηνὸς Ὀκτωβρίου ἐν τόμῳ Ιʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Δὲν διασαφίζεται ἐνταῦθα ὑπὸ τοῦ Βιογράφου περὶ ποίας Συνόδου πρόκειται. Ὑπό τινων ὑποστηρίζεται ὅτι πρόκειται περὶ Συνόδου συνελθούσης ἐπὶ Ἰουστίνου Βʹ (565-578), ἐὰν ὅμως τοῦτο ἦτο ἀληθὲς δὲν θὰ κατεδίκαζε ἡ Σύνοδος αὕτη τοὺς ἀναφερομένους ἐνταῦθα Μονοθελήτας Πατριάρχας, οἵτινες ὅλοι σχεδὸν ἐτελεύτησαν μεσοῦντος τοῦ Εʹ αἰῶνος. Ὡς ἐκ τούτου φαίνεται ὅτι πρόκειται περὶ μεταγενεστέρας Συνόδου συνελθούσης πάντως πρὸ τοῦ ἔτους 680. Πιθανολογεῖται καὶ ἡ Ἁγία Ϛʹ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος ἡ συνελθοῦσα ἐν ἔτει 680, ἥτις κατεδίκασε τοὺς ἐνταῦθα ἀναφερομένους Μονοθελήτας, τοῦτο ὅμως δὲν φαίνεται νὰ εὐσταθῇ, δεδομένου ὅτι ὁ συγγραφεὺς τοῦ ἀρχικοῦ Βίου Ἡγούμενος Λεόντιος ἀπέθανεν ἐν ἔτει 688 καὶ δὲν φαίνεται πιθανὴ ἡ ἐξέλιξις τῶν ἐπακολουθησάντων γεγονότων τἰς τόσον σύντομον χρόνον.

[4] Βλέπε περὶ Πανόρμου ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελίδων 107-108 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

[5] Ἱλλούστριος· ἐπίθετον λατινικὸν σημαῖνον σπουδαῖος, ἐπιφανής, ἀξιωματοῦχος, ἄρχων.

[6] Οἱ Βάσκονες ἦσαν φυλὴ Ἱσπανικῆς καταγωγῆς, οἵτινες διαβάντες τὰ Πυρηναῖα κατὰ τὸν Ζʹ μ.Χ. αἰῶνα, ἐγκατεστάθησαν εἰς τὴν ἐκ παραφθορᾶς τοῦ ὀνόματός των ἀποκληθεῖσαν Γασκωνίαν, ἤτοι τὴν μεταξὺ Ἀτλαντικοῦ, ποταμοῦ Γαρούνα καὶ δυτικῶν Πυρηναίων περιοχήν. Περὶ Ραβέννης βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελίδος 430, τὰ δὲ Θράκωνα δὲν ἀναφέρονται ὑπὸ τῶν γνωστῶν Γεωγράφων.