Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ μνήμη τοῦ Ἁγίου Νέου Ὁσιομάρτυρος ΙΑΚΩΒΟΥ καὶ τῶν δύο μαθητῶν αὐτοῦ ΙΑΚΩΒΟΥ Διακόνου καὶ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ Μοναχοῦ τῶν δι’ ἀγχόνης τελειωθέντων κατὰ τὸ ͵αφκ’ (1520) ἔτος.

Ὁ δὲ Γέρων αὐτοῦ, εὑρὼν τοῦτον οὕτω πεσμένον καὶ ἄφωνον εἰς τὴν μέσην τοῦ κελλίου του, καὶ βλέπων αὐτὸν εἰς τοιαύτην κατάστασιν, ἤρχισε νὰ κλαίῃ καὶ νὰ ὀδύρεται ἀπὸ δὲ τὰς φωνάς του συνηθροίσθησαν ὅλοι οἱ Μοναχοὶ τοῦ Μοναστηρίου, καθὼς τοῦ προεῖπεν ὁ Ὅσιος. Καὶ ἠπόρουν τί σημεῖον εἶναι αὐτό, τὸ ὁποῖον τοῦ ἦλθεν. Ὁ δὲ πεπτωκὼς ἐγερθεὶς ἤρχισε νὰ βλασφημῇ καὶ ἐζήτει μάχαιραν νὰ σφαγῇ μόνος του· ὅθεν τὸν ἔδεσαν καὶ τὸν ἔφεραν εἰς τὸν Ὅσιον, παρεκάλουν δὲ αὐτὸν θερμῶς ὃ τε Γέρων τοῦ πάσχοντος καὶ οἱ λοιποὶ Γέροντες, διὰ νὰ τὸν ἰατρεύσῃ ὁ Ὅσιος ὅμως δὲν ἐδέχετο ταπεινοφρονῶν. Παρ᾽ὅλον τοῦτο τὸν ἐλυπήθη καὶ ἐξαγαγὼν ἔξω πάντας, ἤγειρε τὰς χεῖράς του καὶ τὰ ὄμματα πρὸς τὸν οὐρανόν, κλίνας δὲ τὰ γόνατα τρίς, προσηυχήθη καὶ οὕτω τὸν ἐθεράπευσε διὰ τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἐπρόσταξε δὲ νὰ τοῦ δώσουν νὰ φάγῃ ἄρτον. Ἦτο δὲ ἡμέρα Κυριακὴ ὅτε ἔγινε τὸ θαῦμα τοῦτο, ὁ δὲ ἰαθεὶς Μοναχὸς δὲν εἶχε φάγει ἀπὸ τὴν Παρασκευήν, καὶ βλέποντες ὅλοι τὸ θαῦμα ἐδόξαζον τὸν Θεὸν καὶ ἐμεγάλυνον τὸν Ὅσιον!

Ὡς ἤκουσε τὰ γενόμενα ὁ Θεσσαλονίκης, τὰ ὁποῖα προείπομεν, ἔστειλεν εὐθὺς καὶ προσεκάλεσε τὸν Ὅσιον· ἀφοῦ δὲ ἐκεῖνος ἐπῆγε πρὸς αὐτόν, τὸν ἐδέχθη εὐμενῶς, καὶ τοῦ λέγει· «Πῶς ἀργεῖς τοὺς Ἱερεῖς καὶ ὅσα προλέγεις πόθεν τὰ γνωρίζεις;». Ὁ δὲ Ὅσιος τοῦ ἀπεκρίθη· «Ὅσα βλέπω μὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς ψυχῆς, δὲν θέλω παύσει νὰ τὰ λέγω καὶ νὰ τὰ κάμνω, Δέσποτα Παναγιώτατε!». Καὶ ὁ Δεσπότης τοῦ εἶπε· «Καὶ πῶς γνωρίζεις ἂν εἶναι ἀληθινὰ ὅσα βλέπεις; μήπως ταῦτα εἶναι πλάνη τοῦ διαβόλου καὶ σὺ τὰ κηρύττεις ὡς ἀληθῆ;». Καὶ ὁ Ὅσιος ἀπεκρίθη· «Τότε λέγω ὅτι εἶναι ἀληθῆ εἰς ἐκείνους ὅπου τὰ λέγω, ὅταν ὄντως ἔτσι εἶναι, οἱ ὁποῖοι καταλαμβάνοντες τοῦτο ἀναχωροῦν εὐχαριστοῦντες τὸν Θεόν!». Τότε ἠννόησεν ὁ Ἀρχιερεύς, ὅτι βέβαια ἀπὸ θείαν Χάριν εἶναι αὐτὰ ὅπου βλέπει καὶ λέγει ὁ Ὅσιος· ἐδόξασεν ὅθεν τὸν Θεόν, τὸν δὲ Ὅσιον ὑπερετίμησε· καὶ ποιήσαντες μετανοίας πρὸς ἀλήλλους ἀνεχώρησαν. Πολλάκις δὲ προσεκαλεῖτο ὁ Ὅσιος καὶ ἀπὸ τὰ Κοινόβια, καὶ ἐδίδασκε τοὺς Μοναχούς, διώρθωνε δὲ αὐτοὺς μὲ τὸ διορατικόν του χάρισμα εἰς ὅσα ἐκεῖνοι ἔκρυπτον καὶ παρώτρυνεν αὐτοὺς εἰς τὸ καλὸν καὶ τοὺς ἐστερέωνεν. Ἀσκητὰς δέ τινας, οἵτινες ἐκαυχῶντο ὅτι εἶχον χρόνους πολλοὺς εἰς τὴν ἄσκησιν καὶ ἡσυχίαν, ἐταπείνου μὲ τὴν θεόσοφον διδαχήν του, ποιῶν αὐτοὺς ὑποτακτικοὺς εἰς ἄλλους, ὡς ἀρχαρίους, διότι ἐνόμιζον ὅτι εὑρίσκονται εἰς ὕψος ἀρετῆς, χωρὶς νὰ εἶναι, καὶ δι’ αὐτὸ τοὺς ἐδίδασκε τὴν ὑψοποιὸν καὶ σωτήριον ταπείνωσιν.


Ὑποσημειώσεις

[1] Οὗτος ὁ Ἅγιος Νήφων ἑορτάζεται κατὰ τὴν ιαʹ (11ην) Αὐγούστου. Βλέπε τὸν Βίον αὐτοῦ εἰς τὸν τόμον Ηʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Ἔνθα νῦν ἡ τῶν Ἰβήρων καλουμένη Σκήτη τοῦ Τιμίου Προδρόμου.

[3] Ἡ οὐγγία ἀντιστοιχεῖ πρὸς 25 περίπου γραμμάρια.

[4] Τὸ χωρίον Δερβέκιστα ἔχει μετονομασθῆ σήμερον εἰς Ἀνάληψιν. Τὸ δὲ Ἀπόκουρον ἦτο μία ἀπὸ τὰς δέκα ἐπαρχίας, εἰς τὰς ὁποίας εἶχε διαιρεθῆ ἡ Αἰτωλοακαρνανία ἐπὶ Καποδιστρίου (1831-1833). Ἐπὶ Τουρκοκρατίας ἦτο τὸ ἕνα ἀπὸ τὰ δύο ἀρματολίκια εἰς τὰ ὁποῖα ἦτο διῃρημένη τότε ἡ σημερινὴ Τριχωνία.

[5] Περὶ τοῦ Ἀρχιερέως τούτου Ἄρτης Ἀκακίου βλέπε καὶ εἰς τὴν ὑποσημείωσιν τῆς σελίδος 70 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.

[6] Βλέπε εἰς τὴν δʹ (4ιν) Ἀπριλίου (Τόμος Δʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», ὅτε ὁ Ὅσιος οὗτος Θεωνᾶς ἑορτάζεται.