Τῇ ΙΖ’ (17ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Νεοκαισαρείας τοῦ θαυματουργοῦ.

Τὸ πρωῒ εὑρέθη ἡ λίμνη (βαβαὶ τῆς θαυματουργίας!) ξηρὰ καὶ ἄνυδρος καὶ μήτε κἂν εἰς τους λάκκους ἔμεινεν ὅλως ρανὶς ὕδατος, ἀλλὰ ἐξηράνθη εἰς μίαν στιγμὴν ἡ τοσοῦτον μεγάλη λίμνη, ἡ πρὸ τῆς εὐχῆς πελαγίζουσα. Τούτου γενομένου ὁ μὲν Ἅγιος ἀπῆλθεν εἰς τὸ κελλίον του, οἱ δὲ ἀδελφοὶ ἔπαυσαν τὴν μάχην καὶ πλέον δὲν ἦλθαν εἰς σκάνδαλον. Ἠκούσατε, ἀδελφοί, ποτὲ τοιαῦτα θαυμάσια; Ἔσχισεν ὁ Μωϋσῆς τὴν Ἐρυθρὰν Θάλασσαν καὶ ἐπέρασεν ὅλος ὁ Ἰσραήλ· ὅθεν ἐθαυμαστώθη είς ἅπαντας καὶ ἕως σήμερον ἁπανταχοῦ εὐφημίζεται, ἀλλὰ τότε μέν, ἕως ὅτου ἐπέρασεν ὁ λαός, ἐστέκετο ἡ θάλασσα ὡσεὶ τεῖχος ἑκατέρωθεν, ἔπειτα πάλιν ἔγινεν ὡς τὸ πρότερον. Ὁμοίως ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ προσέταξε τὸν Ἰορδάνην καὶ ἐσταμάτησεν, ἕως οὗ ἐπέρασαν ἅπαντες, ἀλλὰ πάλιν μετὰ τὴν περαίωσιν τῆς Κιβωτοῦ ἠκολούθησεν ὁ ποταμὸς τὴν ὁδόν του. Ὁ δὲ Γρηγόριος ἐτέλεσεν ὄντως θαυμασιώτερον καὶ ἔγινεν ἡ πρότερον ὡς θάλασσα κυματίζουσα λίμνη, χέρσος εὔκαρπος καὶ τὴν ἔσπερναν ὕστερον καὶ ἀποδίδουσα τὸν καρπὸν πολυπλάσιον, πλέον λίμνη δὲν ἔγινεν, ἀλλ’ ἔμεινεν οὕτως ἕως τὴν σήμερον. Ἀκούσατε δὲ καὶ ἕτερον τοῦ ρηθέντος θαυμασιώτερον.

Εἰς τὸ μέρος ἐκεῖνο τῆς Νεοκαισαρείας εἶναι ποταμὸς μέγας καὶ φοβερός, τὸν ὁποῖον ὀνομάζουσι Λύκον διὰ τὰς πολλὰς ζημίας τὰς ὁποίας κάμνει, ὅταν πλημμυρίσῃ, εἰς τὰ περίχωρα. Πολλάκις λοιπὸν συμβαίνει ἐν ὥρᾳ χειμῶνος, ὅταν διέρχεται πλησίον τῆς πόλεως ὅπου ὁ τόπος εἶναι πεδινὸς καὶ στενοχωρούμενος ἀπὸ τὴν πλήμμυραν τῶν ὑδάτων ὑπερεκχειλίζει πλαγίως ἐξαίφνης καὶ σκεπάζων ἀγρούς, ἀμπελῶνας καὶ οἰκοδομὰς προξενεῖ μεγάλην ζημίαν, ὄχι μόνον εἰς τὰ φυτὰ καὶ τὰ γεννήματα, ἀλλὰ καὶ ζῷα καὶ ἀνθρώπους πολλοὺς ἐθανάτωσεν. Ἐπειδὴ λοιπὸν ἠκούσθησαν πανταχοῦ τὰ μεγάλα θαυμάσια, τὰ ὁποῖα ἐτέλει ὁ Ἅγιος, ἐπῆγαν πρὸς αὐτὸν οἱ ἐγχώριοι μετὰ δακρύων δεόμενοι νὰ τοὺς βοηθήσῃ εἰς τὴν ἀνάγκην των. Ὁ δὲ εὐσπλαγχνισθεὶς αὐτοὺς ἀπῆλθε πεζὸς μέχρι τοῦ ποταμοῦ βαστῶν ράβδον εἰς τὴν δεξιὰν πρὸς βοήθειαν. Βλέπων λοιπὸν τοσαύτην ὁρμὴν ὑδάτων ἐθαύμασε, διότι ἦτο πλημμυρισμένος καὶ ὅσον παρήρχετο ἡ ὥρα, τόσον ἐπλήθυνε περισσότερον καὶ ἔμελλε νὰ κάμῃ μεγάλην ζημίαν εἰς ὀλίγον διάστημα. Τότε ὁ Ἅγιος ὡς ταπεινόφρων καὶ μέτριος εἶπε πρὸς αὐτούς· «Ἀδελφοί, δὲν δύναται ἀνθρωπίνη δύναμις νὰ ὁροθετήσῃ τὴν βιαίαν ὁρμὴν τοῦ ὕδατος, μόνον δὲ εἰς τὸ θεῖον πρόσταγμα ὑποτάσσονται πάντα τὰ στοιχεῖα καὶ ὑπακούουσι».


Ὑποσημειώσεις

[1] Ἡ Νεοκαισάρεια εἶναι πόλις τῆς Καππαδοκίας τοῦ Πόντου, λέγεται δὲ νῦν ὑπὸ τῶν Τούρκων Νικσὰρ καὶ ὑπάγεται εἰς τὸ βιλαέτιον τοῦ Τοκάτ. Εἶναι ἐκτισμένη παρὰ τὰς ὄχθας τοῦ ποταμοῦ Λύκου (τουρκιστὶ Κελκὶτ Ἰρμὰκ) καὶ ἀπέχει ἀπὸ τῆς Μαύρης Θαλάσσης περὶ τὰ 60 χιλιόμετρα. Ἡ Νεοκαισάρεια ἐκτίσθη ὑπὸ τοῦ Τιβερίου εἰς τὴν θέσιν τῶν ἀρχαίων Καβείρων καὶ διετέλεσε πρωτεύουσα τοῦ Πολεμωνιακοῦ Πόντου. Ἐν αὐτῇ συνῆλθε κατὰ τὸ ἔτος 315 τοπικὴ Σύνοδος προπαρασκευαστικὴ τῆς ἐν Νικαίᾳ Ἁγίας Αʹ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ἀπέχει περὶ τὰ 260 χλμ. πρὸς βορρᾶν τῆς Καισαρείας τῆς Μεγάλης Καππαδοκίας καὶ 365 χλμ. βορειοανατολικῶς τῆς Ἀγκύρας. Μεταξὺ Νεοκαισαρείας καὶ Τοκὰτ εὑρίσκονται τὰ Κόμανα, περὶ ὧν βλέπε καὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 434.

[2] Ἀμάσεια, ἀρχαία πόλις τῆς Καππαδοκίας τοῦ Πόντου κειμένη ἐπὶ τοῦ Ἴριος ποταμοῦ (Γεσὶλ Ἰρμάκ). Ἡ Μητρόπολις Ἀμασείας ἐπὶ Τουρκοκρατίας καὶ μέχρι τῆς Μικρασιατικῆς καταστροφῆς ἦτο ἡ μεγαλυτέρα εἰς ἔκτασιν Μητρόπολις τοῦ Οἰκουμενικοῦ θρόνου, ἔχουσα τὴν ἕδραν της ἐν Ἀμισῷ. Ἡ Ἀμάσεια συγκαταλέγει μεταξὺ τῶν πρώτων πόλεων, αἵτινες ἐδέχθησαν τὸν Χριστιανισμὸν διὰ τοῦ ἐν αὐτῇ κηρύγματος τόν Ἀποστόλων Ἀνδρέου καὶ Πέτρου. Ἐν αὐτῇ ἐμαρτύρησεν ὁ κατὰ τὴν ιϛʹ (16ην) Ἰουλίου ἑορταζόμενος Ἅγιος Ἱερομάρτυς Βασιλεὺς Ἐπίσκοπος Ἀμασείας. Βλέπε περὶ τούτου εἰς Τόμον Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»

[3] Ἡ οὕτω πως γενομένη χειροτονία αὕτη οὐδαμῶς δύναται ἵνα χρησιμεύσῃ σήμερον ὡς παράδειγμα πρὸς μίμησιν διότι αὕτη ἐτελέσθη παρὰ καὶ τὴν τότε κοινὴν τῆς Ἐκκλησίας συνήθειαν, μόνην δὲ ὑπὲρ αὐτῆς συνηγορίαν ἔχει τὸ ὅτι ἐτελέσθη πρὸ τῆς διατυπώσεως τῶν θείων καὶ ἱερῶν Κανόνων ὑπὸ τῶν Ἁγίων Οἰκουμενικῶν καὶ Τοπικῶν Συνόδων, δι’ ὧν διετάχθη ὁ τρόπος τῆς τελέσεως τῶν χειροτονιῶν. Ἡ παράβασις τῶν Κανόνων αὐτῶν συνεπάγεται καθαίρεσιν, παρομοία δὲ περίπτωσις οὐδὲ κἂν ὅλως ὡς χειροτονία λογίζεται.

[4] Βλέπε περὶ Κομάνων ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 434.

[5] Ταῦτα γράφει ὁ μεταφράσας τὸν Βίον τοῦτον ἱερὸς Ἀγάπιος ὁ Κρής.