Εὐχόμενος λοιπὸν εἶδεν εἰς ὀπτασίαν ἱεροπρεπῆ τινα καὶ χαριέστατον Γέροντα καὶ θαυμάζων αὐτοῦ τὴν εὐπρέπειαν, τὸν ἠρώτησε ποῖος ἦτο καὶ διατί ἦλθεν. Ὁ δὲ ἀπεκρίνατο· «Ὁ Κύριος μὲ ἔστειλε νὰ σοῦ διαλύσω πᾶσαν ἀμφιβολίαν καὶ νὰ σοῦ φανερώσω τῆς εὐσεβοῦς πίστεως τὴν ἀκρίβειαν». Ταῦτα ἀκούων μετὰ πλείστης ἀγαλλιάσεως παρὰ τοῦ γηραιοῦ ὁ Γρηγόριος, εἶδε πλησίον του γυναῖκα ὑπέρλαμπρον, ἀπὸ τὴν ὁποίαν ἐξήρχετο, βαθείας οὔσης νυκτός, φῶς ὑπέρλαμπρον, ἡ ὁποία εἶπε ταῦτα εἰς τὸν Γέροντα· «Ἰωάννη, φίλε γνήσιε τοῦ Υἱοῦ καὶ Θεοῦ μου, φανέρωσον εἰς τὸν νέον τοῦτον τὸ τῆς ἀληθείας μυστήριον». Ὁ δὲ Εὐαγγελιστής, ὑπακούσας εἰς τὸ πρόσταγμα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἔγραψε διδασκαλίαν περὶ τοῦ μυστηρίου τῆς Ἁγίας Τριάδος καὶ τὴν ἔδωκεν εἰς τὸν Γρηγόριον ἥτις ἔλεγε ταῦτα:
«Εἷς Θεὸς Πατὴρ Λόγου Ζῶντος, Σοφίας ὑφεστώσης καὶ δυνάμεως καὶ χαρακτῆρος ἀϊδίου. Τέλειος τελείου Γεννήτωρ, Πατὴρ Υἱοῦ Μονογενοῦς καὶ εἷς Κύριος ἐκ μόνου Θεὸς καὶ Θεοῦ Υἱός. Χαρακτὴρ καὶ εἰκὼν Θεότητος, Λόγος ἐνεργός, Σοφία τῆς τῶν ἄλλων συστάσεως περιεκτικὴ καὶ Δύναμις τῆς ὅλης κτίσεως ποιητική. Υἱὸς ἀληθινὸς ἀληθινοῦ Πατρός, ἀόρατος ἀοράτου, καὶ ἄφθαρτος ἀφθάρτου, ἀθάνατος ἀθανάτου, καὶ ἀΐδιος ἀϊδίου, καὶ ἓν Πνεῦμα Ἅγιον ἐκ Θεοῦ τὴν ὕπαρξιν ἔχον, καὶ διὰ Υἱοῦ πεφηνὸς (δηλαδὴ τοῖς ἀνθρώποις). Εἰκὼν τοῦ Υἱοῦ ττλείου τελεία Ζωή, ζώντων Αἰτία, Ἁγιότης ἁγιασμοῦ χορηγός. Ἐν ᾧ φανεροῦται Θεὸς ὁ Πατήρ. Ἐπὶ πάντων καὶ ἐν πᾶσι καὶ Θεὸς ὁ Υἱός, ὁ διὰ πάντων. Τριὰς τελείᾳ δόξῃ καὶ ἀϊδιότητι καὶ Βασιλείᾳ μὴ μεριζομένῃ μηδὲ ἀπαλλοτριουμένῃ. Οὔτε οὖν κτιστόν τι ἢ δοῦλον ἐν τῇ Τριάδι, οὔτε ἐπείσακτον, ὡς πρότερον μὲν οὐχ ὑπάρχον, ὕστερον δὲ ἐπεισελθόν. Οὔτε γὰρ ἐνέλιπε ποτὲ Υἱὸν Πατρὶ οὔτε Υἱῷ τὸ Πνεῦμα, οὔτε ηὐξήθη μονὰς εἰς δυάδα καὶ δυὰς εἰς Τριάδα· ἀλλ’ ἄτρεπτος καὶ ἀναλλοίωτος ἡ αὐτὴ Τριὰς ἀεί».
Καθὼς λοιπὸν ὁ μέγας Μωϋσῆς ἠξιώθη νὰ λάβῃ παρὰ Θεοῦ τὰ μυστήρια καὶ ἔγινε νομοθέτης θεογνωσίας παντὸς τοῦ λαοῦ, τοιαύτη οἰκονομία ἔγινε καὶ εἰς τὸν μέγαν Γρηγόριον. Λαβὼν θάρρος καὶ παρρησίαν ἀπὸ ταύτην τὴν ὀπτασίαν, ἑτοιμάζεται πρὸς τὸ στάδιον καὶ ἀκονίζεται πρὸς τοὺς ἀντιπάλους, ἔχων τὴν συμμαχίαν τῆς ἄνω δυνάμεως. Ἦτο δὲ τότε ἡ πόλις ἐκείνη ὅλη κατείδωλος, βεβυθισμένη εἰς τὴν τῶν δαιμόνων ἀπάτην καὶ καμμίαν Ἐκκλησίαν δὲν εἶχον εἰς τὸν ἀληθῆ Θεόν, μόνον βωμοὺς καὶ καθιδρύματα ἐκαλλώπιζαν σεβόμενοι ἄψυγα ξόανα καὶ τελοῦντες εἰς αὐτὰ μυσαρὰς ἑορτὰς μὲ παίγνια ἄσεμνα.