Αὕτη λοιπὸν ἀπῆλθεν, ὅταν συνδιελέγετο μὲ τοὺς συμφοιτητὰς αὐτοῦ καὶ τοῦ ἐζήτησε τὸν μισθόν της διὰ τὴν συνουσίαν, τὴν ὁποίαν μετ’ αὐτῆς δῆθεν ἔκαμεν. Ὁ δὲ γενναῖος ἀγωνιστὴς καὶ ἄσειστος στῦλος τῆς σωφροσύνης, δὲν ἐσαλεύθη ποσῶς, δὲν ἡττήθη τὸ σύνολον, δὲν ἐταράχθη, δὲν ἐθέλχθη ὑπὸ τοῦ κάλλους αὐτῆς, ἀλλὰ ἀνδρείως αὐτὴν κατετρόπωσε καὶ κατῃσχυμμένην ἐδίωξε.
Φίλοι του δέ τινες, οἵτινες ἐγνώριζον πόσον ἐφύλαττε τὴν σωφροσύνην, ἐσκανδαλίσθησαν και ἐξετάσαντες αὐτὴν ἐπιμελῶς μυστικά, ἔμαθον τὴν ἀλήθειαν, ὅτι τόσα χρήματα τῆς ἔταξαν οἱ νεώτεροι· ὅθεν διὰ νὰ μὴ τὰ ζημιωθῇ, ἔσπευδε νὰ δυσφημήσῃ τὸν σώφρονα. Μαθὼν ταῦτα ὁ εὐλογημένος Γρηγόριος δὲν ἐσκανδαλίσθη ποσῶς κατὰ τῶν συμφοιτητῶν, οὔτε, ἐπροφασίσθη ὡς ἀναίτιος τούτου, ἀλλὰ ἔδωκεν εἰς αὐτὴν ὅσα χρήματα οἱ συκοφάνται τῆς ἔταξαν, διὰ νὰ μὴ ἔλθῃ πλέον νὰ τοῦ δώσῃ ἄλλην ἐνόχλησιν. Ὅτε δὲ ἔλαβεν ἡ γυνὴ εἰς τὰς χεῖράς της τὰ ἀργύρια (ὤ θαύματος!) ἐδαιμονίσθη ἡ τάλαινα καὶ πίπτουσα κατὰ γῆς ἔστρεφε τοὺς ὀφθαλούς, ἀνέσπα τὰς τρίχας καὶ τὰς σάρκας ἐξέσχιζε καὶ ἁπλῶς ἔμεινε φρικτὸν θέαμα καὶ δὲν ἐλυτρώθη τοῦ δαίμονος, ἕως οὗ ἔκαμε πρὸς Κύριον εὐχὴν ὁ συκοφαντούμενος νὰ τὴν ἐλεήσῃ καὶ οὕτως ἐθεραπεύθη ἡ πάσχουσα· καὶ ἐπιστρέψασα τὰ ἀργύρια, ὡμολόγει εἰς πάντας ἐμφανῶς τὴν συκοφαντίαν, εὐφημίζουσα τὸν εὐλογημένον Γρηγόριον.
Τοιαῦτα εἶναι τῆς νεότητος τοῦ μεγάλου Γρηγορίου τὰ διηγήματα, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἠμπορεῖ ἕκαστος νὰ καταλάβῃ πόσα κατώρθωσεν ὕστερον ἀφοῦ ἔλαβε τὸ τῆς ἀρχιερωσύνης ἀξίωμα. Ἀφοῦ ἔμαθε τὴν ἔξω σοφίαν καὶ ἐπαιδεύθη ἀπὸ τὸν σοφώτατον Ὠριγένην τὴν πολιτείαν τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, τὴν πάσης φιλοσοφίας καὶ συνέσεως γέμουσαν, ἀπῆλθεν εἰς τὴν πατρίδα του, διὰ νὰ μεταδώσῃ καὶ εἰς ἄλλους τὸν πλοῦτον τῆς σοφίας καὶ γνώσεως αὐτοῦ. Πολλοὶ δὲ ἄρχοντες τὸν παρεκάλουν εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν καὶ ἐκεῖ εἰς τὴν πατρίδα του νὰ διδάσκῃ τοὺς παῖδας αὐτῶν, ὑποσχόμενοι εἰς αὐτὸν πλοῦτον πολὺν καὶ τιμὴν ἀνείκαστον διὰ μισθόν. Ἀλλ’ αὐτὸς ὁ θαυμάσιος, φοβούμενος μήπως καὶ ζημιωθῇ τὸν οὐράνιον διὰ τὸν ἐπίγειον ἔπαινον, ἐμίσει πᾶσαν τιμὴν καὶ τύφον καὶ πάντα τὰ ἡδέα τοῦ κόσμου ὡς πρόσκαιρα καὶ ἐπόθησε τὰ ἀεὶ διαμένοντα·