Τῇ ΙΓ’ (13ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου.

Τοιαύτας φλυαρίας ἔλεγεν ὁ μιαρὸς ἐκεῖνος Μαρκίων, τὰς ὁποίας ἤθελεν ὁ ἔπαρχος νὰ βεβαιώσῃ. Ἀλλὰ τί ᾠκονόμησεν ὁ Θεός; Ἠσθένησεν ἡ γυνή του ἀπὸ δυσεντερίαν· πολλοὶ ἰατροὶ τὴν ἐπεσκέφθησαν, πολὺ χρῆμα κατηναλώθη πρὸς ἴασιν, πολλοὶ καὶ ἐκ τῶν αἱρετικῶν ἐποίησαν προσευχήν, ἀλλὰ ματαίως.

Τέλος ἐνεθυμήθησαν τὸν Ἅγιον, καὶ ἡμέραν τινά, διδάσκοντος τοῦ Ἁγίου, ἐπῆραν τὴν ἀσθενῆ βαστακτὴν ἐπὶ κραββάτου καὶ τὴν ἐπῆγαν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν. Ὁ δὲ Ἅγιος εἶπε πρὸς αὐτούς· «Διατί πεπλανημένοι ὄντες καὶ μεμολυσμένοι ἀπὸ τὴν μιαρὰν αἵρεσιν τοῦ Μαρκίωνος ἐτολμήσατε νὰ πατήσετε τὴν καθαρὰν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ καὶ μάλιστα προσεκαλέσατε καὶ τοὺς μιαροὺς τῶν αἱρετικῶν; φύγετε μακρὰν ἀπὸ ἡμᾶς, δὲν ἔχετε σεῖς μέρος εἰς τὸν Χριστόν». Ταῦτα ἀκούσας ὁ ἔπαρχος ἐκεῖνος μετὰ τῆς γυναικός του εἶπον· «Ἡμεῖς ἀπὸ τοὺς γονεῖς μας κατὰ διαδοχὴν ἔχοντες τὴν θρησκείαν αὐτήν, ἐνομίζομεν ὅτι ὀρθῶς πιστεύομεν· ἐπειδὴ δὲ μᾶς λέγεις, ὅτι αἱρετικοὶ εἴμεθα, ἀναθεματίζομεν ἀπὸ τοῦ νῦν τὴν τοιαύτην αἵρεσιν καὶ πιστεύομεν, ὡς πιστεύει ἡ Ἁγία Ἐκκλησία τῶν Χριστιανῶν». Τότε διέταξεν ὁ Ἅγιος νὰ φέρωσιν ὕδωρ, ὅπερ ηὐλόγησε· καὶ μόνον ὡς τὸ ἔχυσαν ἐπάνω εἰς τὴν γυναῖκα ἐκείνην, παρευθὺς ἰατρεύθη καὶ ἐπῆγε βαδίζουσα ὑγιὴς εἰς τὸν οἶκον της. Ἔκτοτε ἐπίστευσεν ὁ ἄρχων ἐκεῖνος μετὰ τῆς γυναικός του ὀρθοδόξως καὶ ἐλεημοσύνας πολλὰς ἐποίησαν εἰς ξένους, εἰς πτωχούς, εἰς νοσοκομεῖα, εἰς Ἐκκλησίας καὶ εἰς ἄλλα θεάρεστα ἔργα.

Οἱ δὲ Μαρκιωνισταί, ἰδόντες ὅτι ἰατρεύθη ἡ γυνὴ τοῦ ἄρχοντος ἐκείνου καὶ ὅτι ἀπεστράφη τὴν αἵρεσίν των, ἀντὶ νὰ μετανοήσωσι καὶ αὐτοί, ὕβριζον καὶ ὠνόμαζον τὸν Ἅγιον μάγον καὶ ἀπατεῶνα καὶ αἱρετικόν. Ὁ δὲ Ἅγιος, μὴ θέλων νὰ ποιήσῃ κακὸν ἀντὶ κακοῦ, μάλιστα εὐεργεσίας τοὺς ἐποίει, διδάσκων αὐτοὺς συνεχῶς νὰ ἀφήσωσι τὴν αἵρεσίν των καὶ προλέγων, ὅτι ἐὰν δὲν μετανοήσωσι θέλουσιν ὅλοι ἀπολεσθῆ· ὅπερ καὶ ἐγένετο, διότι δὲν παρῆλθον πολλαὶ ἡμέραι καὶ γενομένου σεισμοῦ μεγάλου τὸ μὲν συναγώγιον τῶν Μαρκιανῶν ἐκρημνίσθη, πολλοὶ δὲ οἶκοι αὐτῶν ἠφανίσθησαν, οἱ δὲ τῶν Χριστιανῶν οὐδεμίαν βλάβην ὑπέστησαν. Τούτου γενομένου οἱ μὲν Χριστιανοὶ ἐστερεώθησαν εἰς τὴν εὐσέβειαν, οἱ δὲ αἱρετικοὶ προσδραμόντες εἰς τοὺς πόδας τοῦ Ἁγίου μετανοοῦντες ἐζήτουν συγχώρησιν. Ἀπὸ δὲ τὰ περίχωρα καὶ ἀπὸ ἄλλους μακρινοὺς τόπους ἤρχοντο οἱ Ἕλληνες καὶ ἐβαπτίζοντο καθ’ ἑκάστην ὑπὸ τοῦ Ἁγίου πιστεύοντες εἰς τὸν Χριστόν·


Ὑποσημειώσεις

[1] Εἰς τὸν ἐν τῷ «Νέῳ Θησαυρῷ» Βίον τοῦ Ἁγίου, καθὼς καὶ ἐν τῷ Συναξαρίῳ τῶν Μηναίων, γράφεται ἐνταῦθα ὅτι οὗτος μετέβη καὶ συνεπλήρωσε τὰς σπουδάς του εἰς τὰς Ἀθήνας, ἡ περικοπὴ ὅμως αὕτη ἀπηλείφθη, διότι οὔτε ὁ Παλλάδιος, οὔτε ὁ Νικόδημος, οὔτε ἄλλος τις ἱστορικὸς ἀναφέρει ὅτι ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἦλθε χάριν σπουδῶν εἰς τὰς Ἀθήνας. (Τὸν ὑπὸ τοῦ Παλλαδίου συγγραφέντα Βίον τοῦ θείου Χρυσοστόμου βλέπε ἐν τῇ Patrologia Graeca τοῦ Ἀββᾶ Migne τόμ. 47 στ. 5, ὑπὸ τὸν τίτλον «Διάλογος ἱστορικὸς Παλλαδίου Ἐπισκόπου Ἑλενουπόλεως ... πρὸς Θεόδωρον Διάκονον Ρώμης – Περὶ βίου καὶ πολιτείας τοῦ μακαρίου Ἰωάννου Ἐπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου»).

[2] Περὶ τοῦ Ἁγίου Μελετίου βλέπε εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Φεβρουαρίου (Τόμος Βʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ ἐνταῦθα ὅτι ὁ Μαρκίων οὗτος ἦτο υἱὸς τοῦ Ἐπισκόπου τῆς Σινώπης καὶ ἐγένετο πιθανὸν καὶ ὁ ἴδιος Ἐπίσκοπος. Ὅταν ὅμως ἔγινεν αἱρετικός, ἀφωρίσθη ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν Ἐπίσκοπον πατέρα του καὶ ἔφυγεν εἰς Ρώμην, ὅπου καὶ ἀπέθανε.

[4] Ἀντίφωνον λέγεται ἓν μέλος ἢ τροπάριον, τὸ ὁποῖον ψάλλει ὁ χορός, ἔπειτα τὸ αὐτὸ ἐκεῖνο ψάλλει καὶ ὁ ἕτερος χορὸς μὲ τὸν αὐτὸν ἦχον, ὅπως εἶναι πολλὰ τοιαῦτα εἰς τὴν Ἐκκλησίαν μας. Λέγουσι δὲ ὅτι ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος παρέδωκεν ἀπ’ ἀρχῆς εἰς τοὺς Χριστιανοὺς τῆς Ἀντιοχείας νὰ τὰ ψάλλωσιν, οὐχὶ κατ’ ἐπίνοιαν ἰδίαν, ἀλλὰ διότι εἶδεν ἀποκάλυψιν, εἰς τὴν ὁποίαν ἵσταντο οἱ Ἅγγελοι εἰς δύο χοροὺς καὶ ἔψαλλον ὕμνον εἰς τὴν Ἁγίαν Τριάδα καὶ ὅ,τι ἔλεγεν ὁ εἷς χορὸς τῶν Ἀγγέλων, αὐτὸ ἀπεκρίνετο καὶ ὁ ἄλλος· διατηρεῖται δὲ ἡ τοιαύτη συνήθεια, ἡ ἁγία καὶ ἐπαινετή, μέχρι τῆς σήμερον.

[5] Ἡ Οὐαλεντινούπολις ἦτο πόλις κειμένη ἐπὶ τῶν ὀρέων τῆς Γιλβέας.

[6] Περὶ τῆς Ἐφέσου βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελ. 185-186.

[7] Οὗτος ἑορτάζεται κατὰ τὴν δʹ (4ην) Φεβρουαρίου (βλέπε Τόμον Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[8] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιόκ-Σούν.

[9] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Γιαρμπούζ.

[10] Ἡ Πιτυοῦς ἦτο πόλις μεγάλη ἄλλοτε, τότε δὲ κατερειπωμένη κειμένη εἰς τὸ βάθος τοῦ Εὐξείνου Πόντου παρὰ τοὺς πρόποδας τοῦ Καυκάσου, εἰς τὰ ἔσχατα δηλαδὴ ὅρια τοῦ Βυζαντινοῦ Κράτους περιστοιχιζομένη ἀπὸ ἀγρίους καὶ βαρβάρους εἰδωλολάτρας.

[11] Δύο ἀρχαιόταται πόλεις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Καππαδοκίας ἔφερον τὸ ὄνομα Κόμανα, ἡ μία τῆς ἄνω Καππαδοκίας καὶ ἡ ἑτέρα τῆς Καππαδοκίας τοῦ Πόντου ἡ δευτέρα ὑπῆρξε ἀποικία τῆς πρώτης. Ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἐτελεύτησεν εἰς τὰ Ποντικὰ Κόμανα, εἰς τὰ ὁποῖα σῴζεται ἄχρι τοῦ νῦν ὁ τάφος του. Ταῦτα μετωνομάσθησαν ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιουμενέκ, εὑρίσκονται δὲ πλησίον τῆς Τουρκικῆς πόλεως Τοκάτ.

[12] Βλέπε αὐτοὺς ὀνομαστὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 390.