Τῇ ΙΓ’ (13ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου.

Ἀλλὰ τί τὸ μετὰ ταῦτα; Σκορπίσας ὁ Ἀρχέλαος τὸν πλοῦτόν του εἰς τοὺς πτωχούς, ἔγινε Μοναχὸς καὶ ἔμεινεν ἐκεῖ εἰς τὸ Μοναστήριον τοῦ Ἁγίου. Ταῦτα ἰδόντες καὶ ἄλλοι πολλοὶ ἐποίησαν τὰ ὅμοια καὶ σχεδὸν ἐπλησίαζε νὰ γίνωσι Μοναχοὶ τὸ ἥμισυ τῆς Ἀντιοχείας.

Ἕτερος ἄνθρωπος, Εὔκλεος ὀνόματι, φθόνῳ τοῦ διαβόλου τυφλωθεὶς τὸν ἕνα ὀφθαλμόν, ἔγινε Μοναχὸς εἰς τὸ Μοναστήριον τοῦ Ἁγίου καὶ ἦτο ἐκεῖ ἐργαζόμενος τὴν ἀρετήν. Ὁ δὲ Ἅγιος βλέπων ὅτι εἶναι λυπημένος διὰ τὸν ἐλλείποντα ὀφθαλμόν, τοῦ εἶπε· «Ὁ Θεός, ἀδελφέ, νὰ σὲ ἰατρεύσῃ καὶ νὰ φωτίσῃ τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς καρδίας σου καὶ τοῦ σώματος». Καὶ παρευθὺς μὲ τὸν λόγον ἰατρεύθη ὁ ὀφθαλμός του ὡς καὶ ὁ ἄλλος καὶ ἐδόξασε τὸν Θεόν. Καὶ γυνή τις ἀπὸ τὴν Ἀντιόχειαν, Χριστῖνα ὀνόματι, εἶχε πάθος αἱμορροΐας ἑπτὰ ἔτη, ἥτις εἶναι μεγάλη ἀσθένεια τῶν γυναικῶν. Ταύτην ὁ ἀνὴρ αὐτῆς ἐπιβιβάσας εἰς ζῷον, τὴν ἐπῆγεν εἰς τὸ Μοναστήριον καὶ κλαίων προσέπεσεν εἰς τοὺς πόδας τοῦ Ἁγίου, ζητῶν ἰατρείαν τῆς γυναικός του. Ὁ δὲ Ἅγιος τοῦ εἶπε· «Διατί ἀφῆκες τὸν Θεόν, τὸν δυνάμενον νὰ δώσῃ τὴν ὑγείαν καὶ ἦλθες εἰς ἄνθρωπον ἁμαρτωλόν; πλὴν εἰπὲ εἰς τὴν γυναῖκά σου, ἐὰν γίνῃ συμπαθητικὴ πρὸς τὰς ὑπηρετρίας της καὶ ἐὰν δίδῃ ἐλεημοσύνην, συντόμως θέλει ἰατρευθῆ». Ταῦτα ὡς ἤκουσεν ἡ γυνὴ ἐκ τοῦ στόματος τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς, ὑπέσχετο ἐξ ὅλης ψυχῆς νὰ ποιήσῃ αὐτὰ καὶ παρευθὺς ἰατρεύθη.

Κατ’ ἐκεῖνον τὸν καιρὸν λέων μέγας ἐφάνη εἰς τὴν Ἀντιόχειαν καὶ ἦτο τόσον φοβερός, ὥστε οὔτε οἱ γεωργοὶ ἐτόλμων νὰ ὑπάγωσιν εἰς τοὺς ἀγρούς των, οὔτε οἱ ἄνθρωποι νὰ ὑπάγωσιν εἰς τὴν ἐργασίαν των, διότι ἔτρεχε μὲ μανίαν πολλὴν καὶ ἐφόνευεν οἱονδήποτε καὶ ἐὰν εὕρισκεν ἔμπροσθέν του· πολλοὶ δὲ πλησιόχωροι συναθροισθέντες διὰ νὰ τὸν φονεύσωσιν, δὲν ἠδυνήθησαν, ἀλλὰ μάλιστα πολλοὶ ἐξ αὐτῶν ἐφονεύθησαν. Ὅθεν ἐκ τούτου ἠναγκάσθησαν οἱ ἄνθρωποι ἀπὸ τοῦ φόβου νὰ ἀφήσουν τοὺς ἀγροὺς καὶ τοὺς ἀμπελῶνας των, ὡς καὶ οἱ ἔμποροι τὰς πραγματείας των. Τέλος ἐνθυμηθέντες τὸν Ἅγιον προσέτρεξαν εἰς τὸ Μοναστήριον καὶ πίπτοντες εἰς τοὺς πόδας αὐτοῦ ἐδέοντο κλαίοντες νὰ τοὺς βοηθήσῃ. Ὁ δὲ Ἅγιος τοὺς εἶπε· «Διὰ νὰ εἶσθε ὀλιγόπιστοι καὶ διὰ νὰ μὴ ἐργάζεσθε τὰς ἐντολὰς τοῦ Χριστοῦ, σᾶς ἐγκατέλιπεν ὁ Θεὸς καὶ πειράζεσθε. Πλὴν λάβετε τοῦτον τὸν Σταυρὸν τὸν ξύλινον, καὶ ὑπάγετε νὰ τὸν στήσετε εἰς τὴν ὁδὸν ἔξω τῆς πόλεως καὶ θέλετε ἴδει τὴν δύναμιν τοῦ Χριστοῦ».


Ὑποσημειώσεις

[1] Εἰς τὸν ἐν τῷ «Νέῳ Θησαυρῷ» Βίον τοῦ Ἁγίου, καθὼς καὶ ἐν τῷ Συναξαρίῳ τῶν Μηναίων, γράφεται ἐνταῦθα ὅτι οὗτος μετέβη καὶ συνεπλήρωσε τὰς σπουδάς του εἰς τὰς Ἀθήνας, ἡ περικοπὴ ὅμως αὕτη ἀπηλείφθη, διότι οὔτε ὁ Παλλάδιος, οὔτε ὁ Νικόδημος, οὔτε ἄλλος τις ἱστορικὸς ἀναφέρει ὅτι ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἦλθε χάριν σπουδῶν εἰς τὰς Ἀθήνας. (Τὸν ὑπὸ τοῦ Παλλαδίου συγγραφέντα Βίον τοῦ θείου Χρυσοστόμου βλέπε ἐν τῇ Patrologia Graeca τοῦ Ἀββᾶ Migne τόμ. 47 στ. 5, ὑπὸ τὸν τίτλον «Διάλογος ἱστορικὸς Παλλαδίου Ἐπισκόπου Ἑλενουπόλεως ... πρὸς Θεόδωρον Διάκονον Ρώμης – Περὶ βίου καὶ πολιτείας τοῦ μακαρίου Ἰωάννου Ἐπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου»).

[2] Περὶ τοῦ Ἁγίου Μελετίου βλέπε εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Φεβρουαρίου (Τόμος Βʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ ἐνταῦθα ὅτι ὁ Μαρκίων οὗτος ἦτο υἱὸς τοῦ Ἐπισκόπου τῆς Σινώπης καὶ ἐγένετο πιθανὸν καὶ ὁ ἴδιος Ἐπίσκοπος. Ὅταν ὅμως ἔγινεν αἱρετικός, ἀφωρίσθη ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν Ἐπίσκοπον πατέρα του καὶ ἔφυγεν εἰς Ρώμην, ὅπου καὶ ἀπέθανε.

[4] Ἀντίφωνον λέγεται ἓν μέλος ἢ τροπάριον, τὸ ὁποῖον ψάλλει ὁ χορός, ἔπειτα τὸ αὐτὸ ἐκεῖνο ψάλλει καὶ ὁ ἕτερος χορὸς μὲ τὸν αὐτὸν ἦχον, ὅπως εἶναι πολλὰ τοιαῦτα εἰς τὴν Ἐκκλησίαν μας. Λέγουσι δὲ ὅτι ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος παρέδωκεν ἀπ’ ἀρχῆς εἰς τοὺς Χριστιανοὺς τῆς Ἀντιοχείας νὰ τὰ ψάλλωσιν, οὐχὶ κατ’ ἐπίνοιαν ἰδίαν, ἀλλὰ διότι εἶδεν ἀποκάλυψιν, εἰς τὴν ὁποίαν ἵσταντο οἱ Ἅγγελοι εἰς δύο χοροὺς καὶ ἔψαλλον ὕμνον εἰς τὴν Ἁγίαν Τριάδα καὶ ὅ,τι ἔλεγεν ὁ εἷς χορὸς τῶν Ἀγγέλων, αὐτὸ ἀπεκρίνετο καὶ ὁ ἄλλος· διατηρεῖται δὲ ἡ τοιαύτη συνήθεια, ἡ ἁγία καὶ ἐπαινετή, μέχρι τῆς σήμερον.

[5] Ἡ Οὐαλεντινούπολις ἦτο πόλις κειμένη ἐπὶ τῶν ὀρέων τῆς Γιλβέας.

[6] Περὶ τῆς Ἐφέσου βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελ. 185-186.

[7] Οὗτος ἑορτάζεται κατὰ τὴν δʹ (4ην) Φεβρουαρίου (βλέπε Τόμον Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[8] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιόκ-Σούν.

[9] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Γιαρμπούζ.

[10] Ἡ Πιτυοῦς ἦτο πόλις μεγάλη ἄλλοτε, τότε δὲ κατερειπωμένη κειμένη εἰς τὸ βάθος τοῦ Εὐξείνου Πόντου παρὰ τοὺς πρόποδας τοῦ Καυκάσου, εἰς τὰ ἔσχατα δηλαδὴ ὅρια τοῦ Βυζαντινοῦ Κράτους περιστοιχιζομένη ἀπὸ ἀγρίους καὶ βαρβάρους εἰδωλολάτρας.

[11] Δύο ἀρχαιόταται πόλεις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Καππαδοκίας ἔφερον τὸ ὄνομα Κόμανα, ἡ μία τῆς ἄνω Καππαδοκίας καὶ ἡ ἑτέρα τῆς Καππαδοκίας τοῦ Πόντου ἡ δευτέρα ὑπῆρξε ἀποικία τῆς πρώτης. Ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἐτελεύτησεν εἰς τὰ Ποντικὰ Κόμανα, εἰς τὰ ὁποῖα σῴζεται ἄχρι τοῦ νῦν ὁ τάφος του. Ταῦτα μετωνομάσθησαν ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιουμενέκ, εὑρίσκονται δὲ πλησίον τῆς Τουρκικῆς πόλεως Τοκάτ.

[12] Βλέπε αὐτοὺς ὀνομαστὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 390.