Τῇ ΙΓ’ (13ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου.

Ἔλαβον λοιπὸν αὐτοὶ τὸν Σταυρὸν καὶ τὸν ἔστησαν ἔξω εἰς τὴν ὁδόν, καὶ τὸ πρωΐ, ὦ Χριστὲ Βασιλεῦ, ὡς θαυμαστὰ τὰ ἔργα σου! εὑρέθη ὁ λέων κείμενος νεκρὸς ἔμπροσθεν ἐκείνου τοῦ Σταυροῦ. Ἀλλὰ περὶ τῶν θαυμάτων τοῦ Ἁγίου ἂς καταπαύσωμεν τὸν λόγον μας.

Τέσσαρα ἔτη ἔμεινεν εἰς τὸ Μοναστήριον ἐκεῖνο ὁ Ἅγιος, οὕτω θαυματουργῶν καὶ οὕτω τὴν ἀρετὴν μετερχόμενος· ἀλλὰ μετὰ ταῦτα, φεύγων τὸν ἔπαινον τῶν ἀνθρώπων, ἐπῆγεν εἰς ἔρημον τόπον καὶ ἠσκήτευσεν ἐπὶ δύο ἔτη· οὔτε λύχνον εἶχεν, οὔτε στρῶμα, οὔτε τράπεζαν, οὔτε ἄλλο τι, ὅσα εἶναι πρὸς παρηγορίαν τῶν ἀνθρώπων. Ὡς μόνην δὲ τροφὴν εἶχεν ἄρτον δίπυρον (παξιμάδι) καὶ ὕδωρ, τὸ ὁποῖον τοῦ ἐπήγαινεν ἄνθρωπος γνωστός του, τὴν δὲ ψύχραν τῆς νυκτὸς καὶ τὸν καύσωνα τῆς ἡμέρας τόσον τὰς ὑπέμεινεν, ὡς νὰ ἦτο λίθινος· ἀλλ᾽ ὅμως ἐπειδὴ καὶ αὐτὸς ἄνθρωπος ἦτο καὶ ὁ Θεὸς ἤθελεν, ἠσθένησεν ἀπὸ πολλὴν κακοπάθειαν καὶ εἶχε πόνον πολὺν εἰς τὰ νεφρά· ἐκ τούτου ἠναγκάσθη νὰ καταβῇ εἰς τὴν πατρίδα του Ἀντιόχειαν· αὐτὸ δὲ ἦτο τοῦ Θεοῦ οἰκονομία, νὰ τεθῇ τὸ φῶς ἐπὶ τὴν λυχνίαν καὶ νὰ λάμψῃ εἰς τοῦ κόσμου τὰ πέρατα. Ὁ δὲ Πατριάρχης τῆς Ἀντιοχείας Μελέτιος, περὶ τοῦ ὁποίου προείπομεν ὅτι ἐβάπτισε τὸν Ἅγιον, τὸν ἐδέχθη μετὰ πάσης χαρᾶς καὶ τὸν ἐχειροτόνησεν ἀναγνώστην. Ἐπειδὴ δὲ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον συνεκαλεῖτο ἡ Ἁγία καὶ Οἰκουμενικὴ Β’ Σύνοδος, ἀνέβη ὁ Πατριάρχης Μελέτιος εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν ἔνθα καὶ ἐτελεύτησεν, ὁ δὲ Ἅγιος, εὑρὼν καιρόν, ἐπῆγεν εἰς τὴν ἠγαπημένην του ἡσυχίαν καὶ ἐκεῖθεν ἐπῆγε πάλιν εἰς τὸ πρῶτόν του Μοναστήριον.

Μετὰ τὸν θάνατον τοῦ Ἁγίου Μελετίου [2] ἐγένετο Πατριάρχης Ἀντιοχείας ὁ Φλαβιανός, ὅστις, προσευχόμενος ποτε εἰς τὸ κελλίον του, εἶδεν Ἄγγελον Κυρίου λέγοντα πρὸς αὐτόν· «Ὕπαγε εἰς τὸ Μοναστήριον ὅπου εἶναι ὁ Ἰωάννης, καὶ φέρε αὐτὸν εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Πατριαρχείου σου, νὰ τὸν χειροτονήσῃς Ἱερέα, διότι εἶναι δοχεῖον ἐκλεκτὸν τῆς κατοικίας τοῦ Θεοῦ, ὡς ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, καὶ μέλλει νὰ φωτίσῃ τὴν Οἰκουμένην ὅλην». Τὴν νύκτα δὲ ἐκείνην ἐφάνη ὁ αὐτὸς Ἄγγελος καὶ πρὸς τὸν Ἅγιον προσευχόμενον, καὶ τοῦ εἶπεν· «Αὔριον, εὐθὺς ὡς ἔλθῃ ὁ Πατριάρχης Φλαβιανὸς καὶ σὲ ζητήσῃ, νὰ ὑπάγῃς μετ’ αὐτοῦ, διότι εἶναι θέλημα Θεοῦ νὰ δεχθῇς τὴν Ἱερωσύνην». Ὁ δὲ Ἅγιος ἐγίνωσκε μὲν ὅτι ἀπὸ Θεοῦ εἶναι ἡ ὀπτασία, ἀλλ᾽ ὅμως εἶπε πρὸς τὸν Ἄγγελον· «Δὲν εἶμαι ἐγὼ ἄξιος, Ἅγιε Ἄγγελε, διὰ τοιαύτας ὑπηρεσίας, διότι τοῦτο εἶναι ὑπεράνω τῆς δυνάμεώς μου, μόνον συγχώρησόν μοι».


Ὑποσημειώσεις

[1] Εἰς τὸν ἐν τῷ «Νέῳ Θησαυρῷ» Βίον τοῦ Ἁγίου, καθὼς καὶ ἐν τῷ Συναξαρίῳ τῶν Μηναίων, γράφεται ἐνταῦθα ὅτι οὗτος μετέβη καὶ συνεπλήρωσε τὰς σπουδάς του εἰς τὰς Ἀθήνας, ἡ περικοπὴ ὅμως αὕτη ἀπηλείφθη, διότι οὔτε ὁ Παλλάδιος, οὔτε ὁ Νικόδημος, οὔτε ἄλλος τις ἱστορικὸς ἀναφέρει ὅτι ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἦλθε χάριν σπουδῶν εἰς τὰς Ἀθήνας. (Τὸν ὑπὸ τοῦ Παλλαδίου συγγραφέντα Βίον τοῦ θείου Χρυσοστόμου βλέπε ἐν τῇ Patrologia Graeca τοῦ Ἀββᾶ Migne τόμ. 47 στ. 5, ὑπὸ τὸν τίτλον «Διάλογος ἱστορικὸς Παλλαδίου Ἐπισκόπου Ἑλενουπόλεως ... πρὸς Θεόδωρον Διάκονον Ρώμης – Περὶ βίου καὶ πολιτείας τοῦ μακαρίου Ἰωάννου Ἐπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου»).

[2] Περὶ τοῦ Ἁγίου Μελετίου βλέπε εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Φεβρουαρίου (Τόμος Βʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ ἐνταῦθα ὅτι ὁ Μαρκίων οὗτος ἦτο υἱὸς τοῦ Ἐπισκόπου τῆς Σινώπης καὶ ἐγένετο πιθανὸν καὶ ὁ ἴδιος Ἐπίσκοπος. Ὅταν ὅμως ἔγινεν αἱρετικός, ἀφωρίσθη ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν Ἐπίσκοπον πατέρα του καὶ ἔφυγεν εἰς Ρώμην, ὅπου καὶ ἀπέθανε.

[4] Ἀντίφωνον λέγεται ἓν μέλος ἢ τροπάριον, τὸ ὁποῖον ψάλλει ὁ χορός, ἔπειτα τὸ αὐτὸ ἐκεῖνο ψάλλει καὶ ὁ ἕτερος χορὸς μὲ τὸν αὐτὸν ἦχον, ὅπως εἶναι πολλὰ τοιαῦτα εἰς τὴν Ἐκκλησίαν μας. Λέγουσι δὲ ὅτι ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος παρέδωκεν ἀπ’ ἀρχῆς εἰς τοὺς Χριστιανοὺς τῆς Ἀντιοχείας νὰ τὰ ψάλλωσιν, οὐχὶ κατ’ ἐπίνοιαν ἰδίαν, ἀλλὰ διότι εἶδεν ἀποκάλυψιν, εἰς τὴν ὁποίαν ἵσταντο οἱ Ἅγγελοι εἰς δύο χοροὺς καὶ ἔψαλλον ὕμνον εἰς τὴν Ἁγίαν Τριάδα καὶ ὅ,τι ἔλεγεν ὁ εἷς χορὸς τῶν Ἀγγέλων, αὐτὸ ἀπεκρίνετο καὶ ὁ ἄλλος· διατηρεῖται δὲ ἡ τοιαύτη συνήθεια, ἡ ἁγία καὶ ἐπαινετή, μέχρι τῆς σήμερον.

[5] Ἡ Οὐαλεντινούπολις ἦτο πόλις κειμένη ἐπὶ τῶν ὀρέων τῆς Γιλβέας.

[6] Περὶ τῆς Ἐφέσου βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελ. 185-186.

[7] Οὗτος ἑορτάζεται κατὰ τὴν δʹ (4ην) Φεβρουαρίου (βλέπε Τόμον Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[8] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιόκ-Σούν.

[9] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Γιαρμπούζ.

[10] Ἡ Πιτυοῦς ἦτο πόλις μεγάλη ἄλλοτε, τότε δὲ κατερειπωμένη κειμένη εἰς τὸ βάθος τοῦ Εὐξείνου Πόντου παρὰ τοὺς πρόποδας τοῦ Καυκάσου, εἰς τὰ ἔσχατα δηλαδὴ ὅρια τοῦ Βυζαντινοῦ Κράτους περιστοιχιζομένη ἀπὸ ἀγρίους καὶ βαρβάρους εἰδωλολάτρας.

[11] Δύο ἀρχαιόταται πόλεις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Καππαδοκίας ἔφερον τὸ ὄνομα Κόμανα, ἡ μία τῆς ἄνω Καππαδοκίας καὶ ἡ ἑτέρα τῆς Καππαδοκίας τοῦ Πόντου ἡ δευτέρα ὑπῆρξε ἀποικία τῆς πρώτης. Ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἐτελεύτησεν εἰς τὰ Ποντικὰ Κόμανα, εἰς τὰ ὁποῖα σῴζεται ἄχρι τοῦ νῦν ὁ τάφος του. Ταῦτα μετωνομάσθησαν ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιουμενέκ, εὑρίσκονται δὲ πλησίον τῆς Τουρκικῆς πόλεως Τοκάτ.

[12] Βλέπε αὐτοὺς ὀνομαστὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 390.