Τῇ ΙΓ’ (13ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου.

Καὶ πρός τινα Σταγείριον ὀνόματι φίλον αὐτοῦ, ὁ ὁποῖος ἐσεληνιάζετο, ἔγραψε λόγον διὰ τοῦ ὁποίου παρηγόρει αὐτὸν καὶ ἀπεδείκνυεν, ὅτι ἐὰν εὐχαρίστως ὑπομείνῃ τὸ δαιμόνιον τοῦ σεληνιασμοῦ, ἔχει πολὺν μισθὸν παρὰ Θεοῦ. Ἔγραψε καὶ δύο λόγους περὶ κατανύξεως, ἐκ τῶν ὁποίων ὁ μὲν ἐπιγράφεται είς Δημήτριον, ὁ δὲ εἰς Στελέχιον. Ἔγραψεν ἐπίσης λόγον πρός τινα Θεόδωρον ὀνόματι, ὅστις ὑπέπεσεν εἰς ἁμαρτίαν, διδάσκων αὐτὸν νὰ μὴ ἀπογινώσκῃ, ἀλλὰ νὰ μετανοήσῃ ἐξ ὅλης ψυχῆς νὰ σωθῇ.

Μὲ τοὺς λόγους λοιπὸν τούτους, ἀλλὰ καὶ μὲ τὰ ἔργα ἐδίδασκεν ὁ Ἅγιος, διότι πάντοτε προσηύχετο καὶ πᾶσαν ἄλλην ἀρετὴν μετεχειρίζετο, θέλων νὰ εἶναι αὐτὸς παράδειγμα τῶν ἄλλων. Εἰς τὴν ταπεινοφροσύνην δὲ ποῖος ἄλλος τὸν ἔφθασεν; Εἶχε δὲ συνήθειαν ἑκάστην ἡμέραν νὰ ἐπισκέπτηται τοὺς ἀσθενεῖς τοῦ Μοναστηρίου, νὰ τοὺς παρηγορῇ μὲ τοὺς γλυκεῖς του λόγους. Ποτὲ ἐπὶ τῆς ζωῆς του δὲν ὤμοσεν εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ, οὐδὲ εἰς ἄλλον εἶπε νὰ ὀμόσῃ· ποτὲ δὲν κατέκρινεν ἄνθρωπόν τινα, οὐδὲ ψεῦδος εἶπε· ποτὲ δὲν κατηράσθη τινὰ οὐδὲ ἀργολογίαν ὡμίλησεν, ἀλλ’ οὐδὲ ἄλλον ἐδέχετο νὰ ἀργολογήσῃ ἢ νὰ εἴπῃ λόγον, ὥστε νὰ γελάσῃ ἄνθρωπος. Λέγουσι δὲ ὅτι καὶ τὸν ὕπνον τῆς νυκτὸς μὲ κόπον πολὺν ἀπελάμβανε, διότι εἶχε σχοινίον κρεμάμενον ἀπὸ τῆς στέγης καὶ ἥπλωνε τὰς χεῖράς του καὶ τὸ στῆθος του εἰς ἐκεῖνο καὶ οὕτως ἐλάμβανεν ὀλίγον ὕπνον πρὸς ἀνάπαυσιν τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως· οὕτω διάγων ὁ Ἅγιος δὲν ἦτο δυνατὸν νὰ διαφύγῃ τῆς προσοχῆς τῶν Ἀδελφῶν τοῦ Μοναστηρίου, ὅθεν ὅλοι τὸν εἶχον ὡς Ἅγιον.

Γέρων τις, τὸ γένος Σῦρος, ὀνόματι Ἡσύχιος, ἐνάρετος κατὰ πολλά, ὑπῆρχε μεταξὺ τῶν Πατέρων τοῦ Μοναστηρίου. Αὐτὸν διὰ τὴν ὑπερβολικήν του ἄσκησιν προσεπάθει ὁ Ἅγιος νὰ μιμηθῇ εἰς τὴν ἀρετήν. Ὁ Γέρων δὲ οὗτος προσευχόμενος εἰς τὸν Θεὸν κατὰ τὸ μεσονύκτιον εἶδεν ὅραμα, τὸ ὁποῖον καὶ νὰ τὸ εἴπῃ τις ἔχει κόπον καὶ νὰ τὸ ἀκούσῃ εἶναι φοβερόν, ἀλλὰ ἔχει καὶ πολλὴν εὐφροσύνην καὶ εἰς τὸν λέγοντα καὶ εἰς τὸν ἀκούοντα. Οὗτος λοιπὸν εἶδεν ὅτι ἀνήρ τις λευκοφόρος, φοβερὸς κατὰ τὴν ὄψιν, ἐφάνη ὡς νὰ κατέβῃ ἀπὸ τὸν οὐρανὸν καὶ ἐστάθη ἐνώπιον τοῦ Χρυσοστόμου προσευχομένου καὶ αὐτοῦ, εἶχε δὲ οὗτος χαρτίον τετυλιγμένον εἰς τὰς χεῖράς του. Ὁ Ἅγιος, καθὼς τὸν εἶδεν, ἔπεσεν ἀπὸ τὸν φόβον του κάτω πρηνὴς καὶ ἐκεῖνος τὸν ἤγειρε καὶ εἷπε· «Μὴ φοβοῦ, ἀλλὰ θάρρει». Τὸν ἠρώτησε τότε ὁ Ἅγιος ποῖος εἶναι, ὁ δὲ εἶπεν· «Ἐγὼ ἦλθα εἰς σέ, πεμφθεὶς ἀπὸ Θεοῦ καὶ δέξου τοῦτο, ὅπερ σοῦ δίδω».


Ὑποσημειώσεις

[1] Εἰς τὸν ἐν τῷ «Νέῳ Θησαυρῷ» Βίον τοῦ Ἁγίου, καθὼς καὶ ἐν τῷ Συναξαρίῳ τῶν Μηναίων, γράφεται ἐνταῦθα ὅτι οὗτος μετέβη καὶ συνεπλήρωσε τὰς σπουδάς του εἰς τὰς Ἀθήνας, ἡ περικοπὴ ὅμως αὕτη ἀπηλείφθη, διότι οὔτε ὁ Παλλάδιος, οὔτε ὁ Νικόδημος, οὔτε ἄλλος τις ἱστορικὸς ἀναφέρει ὅτι ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἦλθε χάριν σπουδῶν εἰς τὰς Ἀθήνας. (Τὸν ὑπὸ τοῦ Παλλαδίου συγγραφέντα Βίον τοῦ θείου Χρυσοστόμου βλέπε ἐν τῇ Patrologia Graeca τοῦ Ἀββᾶ Migne τόμ. 47 στ. 5, ὑπὸ τὸν τίτλον «Διάλογος ἱστορικὸς Παλλαδίου Ἐπισκόπου Ἑλενουπόλεως ... πρὸς Θεόδωρον Διάκονον Ρώμης – Περὶ βίου καὶ πολιτείας τοῦ μακαρίου Ἰωάννου Ἐπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου»).

[2] Περὶ τοῦ Ἁγίου Μελετίου βλέπε εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Φεβρουαρίου (Τόμος Βʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ ἐνταῦθα ὅτι ὁ Μαρκίων οὗτος ἦτο υἱὸς τοῦ Ἐπισκόπου τῆς Σινώπης καὶ ἐγένετο πιθανὸν καὶ ὁ ἴδιος Ἐπίσκοπος. Ὅταν ὅμως ἔγινεν αἱρετικός, ἀφωρίσθη ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν Ἐπίσκοπον πατέρα του καὶ ἔφυγεν εἰς Ρώμην, ὅπου καὶ ἀπέθανε.

[4] Ἀντίφωνον λέγεται ἓν μέλος ἢ τροπάριον, τὸ ὁποῖον ψάλλει ὁ χορός, ἔπειτα τὸ αὐτὸ ἐκεῖνο ψάλλει καὶ ὁ ἕτερος χορὸς μὲ τὸν αὐτὸν ἦχον, ὅπως εἶναι πολλὰ τοιαῦτα εἰς τὴν Ἐκκλησίαν μας. Λέγουσι δὲ ὅτι ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος παρέδωκεν ἀπ’ ἀρχῆς εἰς τοὺς Χριστιανοὺς τῆς Ἀντιοχείας νὰ τὰ ψάλλωσιν, οὐχὶ κατ’ ἐπίνοιαν ἰδίαν, ἀλλὰ διότι εἶδεν ἀποκάλυψιν, εἰς τὴν ὁποίαν ἵσταντο οἱ Ἅγγελοι εἰς δύο χοροὺς καὶ ἔψαλλον ὕμνον εἰς τὴν Ἁγίαν Τριάδα καὶ ὅ,τι ἔλεγεν ὁ εἷς χορὸς τῶν Ἀγγέλων, αὐτὸ ἀπεκρίνετο καὶ ὁ ἄλλος· διατηρεῖται δὲ ἡ τοιαύτη συνήθεια, ἡ ἁγία καὶ ἐπαινετή, μέχρι τῆς σήμερον.

[5] Ἡ Οὐαλεντινούπολις ἦτο πόλις κειμένη ἐπὶ τῶν ὀρέων τῆς Γιλβέας.

[6] Περὶ τῆς Ἐφέσου βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελ. 185-186.

[7] Οὗτος ἑορτάζεται κατὰ τὴν δʹ (4ην) Φεβρουαρίου (βλέπε Τόμον Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[8] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιόκ-Σούν.

[9] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Γιαρμπούζ.

[10] Ἡ Πιτυοῦς ἦτο πόλις μεγάλη ἄλλοτε, τότε δὲ κατερειπωμένη κειμένη εἰς τὸ βάθος τοῦ Εὐξείνου Πόντου παρὰ τοὺς πρόποδας τοῦ Καυκάσου, εἰς τὰ ἔσχατα δηλαδὴ ὅρια τοῦ Βυζαντινοῦ Κράτους περιστοιχιζομένη ἀπὸ ἀγρίους καὶ βαρβάρους εἰδωλολάτρας.

[11] Δύο ἀρχαιόταται πόλεις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Καππαδοκίας ἔφερον τὸ ὄνομα Κόμανα, ἡ μία τῆς ἄνω Καππαδοκίας καὶ ἡ ἑτέρα τῆς Καππαδοκίας τοῦ Πόντου ἡ δευτέρα ὑπῆρξε ἀποικία τῆς πρώτης. Ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἐτελεύτησεν εἰς τὰ Ποντικὰ Κόμανα, εἰς τὰ ὁποῖα σῴζεται ἄχρι τοῦ νῦν ὁ τάφος του. Ταῦτα μετωνομάσθησαν ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιουμενέκ, εὑρίσκονται δὲ πλησίον τῆς Τουρκικῆς πόλεως Τοκάτ.

[12] Βλέπε αὐτοὺς ὀνομαστὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 390.