Τῇ ΙΓ’ (13ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου.

Ὁμοίως ἄρχοντας καὶ πτωχούς, ἀνάγκη εἶναι νὰ τοὺς διδάσκω καὶ νὰ τοὺς διορθώνω. Μεγάλην ἁμαρτίαν θέλω ἔχει εἰς τὸν Θεόν, ἐὰν εὑρισκόμενος εἰς τοῦτο τὸ ὕψος τῆς Ἀρχιερωσύνης σιωπῶ, βλέπων τὰ παράνομα». Ταῦτα καὶ ἄλλα περισσότερα διδάσκοντος τοῦ Ἁγίου καὶ τοῦ Θεοῦ θέλοντος νὰ δοξάσῃ τὸν Ἅγιον καὶ νὰ φανερώσῃ τὴν ἀρετὴν αὐτοῦ, τί θαῦμα συνέβη; Ἄνθρωπός τις πρὸ καιροῦ ἔχων πονηρὸν δαιμόνιον, αἰφνιδίως ἔπεσεν ἐν μέσῳ τοῦ λαοῦ ἀφρίζων καὶ κυλιόμενος· τοῦτο ἰδόντες ὁ βασιλεὺς καὶ οἱ λοιποὶ παρεκάλεσαν τὸν Ἅγιον νὰ κάμῃ ἔλεος εἰς ἐκεῖνον, καὶ νὰ δεηθῇ τοῦ Θεοῦ περὶ τῆς θεραπείας αὐτοῦ. Ὁ δὲ Ἅγιος δεηθεὶς τοῦ Θεοῦ, καὶ σφραγίσας αὐτὸν διὰ τοῦ τύπου τοῦ ζωοποιοῦ Σταυροῦ, παρευθὺς ἐποίησεν αὐτὸν ὑγιᾶ. Ταῦτα δὲ ἔγιναν κατὰ τὴν ἰδίαν ἐκείνην ἡμέραν τῆς χειροτονίας του.

Εὑρισκόμενος εἰς τὴν Πατριαρχείαν ὁ Ἅγιος ἔγραψε λόγον, ὅστις ἐπιγράφεται κατὰ Συνεισάκτων, ἤτοι κατὰ τῶν Ἀρχιερέων καὶ Ἱερέων ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι λόγῳ συγγενείας καὶ ὑπηρεσίας εἶχον γυναῖκας εἰς τὰς κατοικίας των νὰ τοὺς ὑπηρετῶσι· καὶ ἀποδεικνύει ἐκεῖ ὁ Ἅγιος, ὅτι ὅσοι ποιοῦσιν αὐτὸ ἁμαρτάνουσι περισσότερον ἀπὸ ἐκείνους, οἵτινες πορνεύουσι φανερά. Διότι ἐκεῖνοι μέν, ἴσως ἰδιῶται ὄντες καὶ κοσμικοί, μόνον τὴν ἰδίαν αὐτῶν ψυχὴν βλάπτουσιν, οὗτοι δὲ γίνονται πρόσκομμα καὶ αἰτία σκανδάλου πρὸς ὅλον τὸν λαόν. Ἔπειτα ἔγραψε καὶ κατὰ τῆς ἀδίκου πλεονεξίας καὶ κατηγορεῖ τοὺς ἁρπάζοντας τὰ ἀλλότρια, τοὺς ἀδικοῦντας, τοὺς πλεονεκτοῦντας. Μετὰ ταῦτα ἔγραψε κατὰ τῶν ἀσώτων, οἵτινες σκορπίζουσι τὰ ὑπάρχοντά των εἰς φαγοπότια καὶ ἀσωτείας· ἐδίδασκε κατὰ τῆς ὑπερηφανείας, τῆς κενοδοξίας καὶ τῆς ἀργολογίας· ὠνείδιζεν ὅλους ἐκείνους οἵτινες ἐκαλλώπιζον ἑαυτοὺς καὶ τοὺς οἴκους των, τὴν δὲ ἀθάνατον ψυχήν των ἠμέλουν· κατεδίκαζε τοὺς λαμβάνοντας ὅρκους ἀληθεῖς ἢ ψευδεῖς, ἐδίδασκε δὲ καὶ παρεκίνει νὰ μὴ κατακρίνῃ τις καὶ νὰ μὴ ψεύδηται. Περὶ δὲ τῆς χριστομιμήτου ἐλεημοσύνης τί ἄλλο χρειάζεται νὰ εἴπωμεν; ὅτι καθ’ ἑκάστην ἐδίδασκε τοὺς ἀνελεήμονας καὶ τοὺς ἀσυμπαθεῖς ἔπειθε μὲ τοὺς χρυσοῦς του λόγους καὶ μὲ τὸ καλὸν παράδειγμά του νὰ ἀναγνωρίζωσιν ὡς κέρδος τὴν πρὸς τὸν πλησίον ἀγάπην· διότι τίς ἄλλος ἐπῄνεσε τοσοῦτον τὴν ἐλεημοσύνην, ὅπως αὐτός; Τίς ἄλλος ὕψωσε τὴν ταπείνωσιν; ἄλλος τίς τὴν παρθενίαν ἐνεκωμίασε; τίς τὴν σωφροσύνην; τί νὰ λέγω τὰ κατὰ μέρος;


Ὑποσημειώσεις

[1] Εἰς τὸν ἐν τῷ «Νέῳ Θησαυρῷ» Βίον τοῦ Ἁγίου, καθὼς καὶ ἐν τῷ Συναξαρίῳ τῶν Μηναίων, γράφεται ἐνταῦθα ὅτι οὗτος μετέβη καὶ συνεπλήρωσε τὰς σπουδάς του εἰς τὰς Ἀθήνας, ἡ περικοπὴ ὅμως αὕτη ἀπηλείφθη, διότι οὔτε ὁ Παλλάδιος, οὔτε ὁ Νικόδημος, οὔτε ἄλλος τις ἱστορικὸς ἀναφέρει ὅτι ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἦλθε χάριν σπουδῶν εἰς τὰς Ἀθήνας. (Τὸν ὑπὸ τοῦ Παλλαδίου συγγραφέντα Βίον τοῦ θείου Χρυσοστόμου βλέπε ἐν τῇ Patrologia Graeca τοῦ Ἀββᾶ Migne τόμ. 47 στ. 5, ὑπὸ τὸν τίτλον «Διάλογος ἱστορικὸς Παλλαδίου Ἐπισκόπου Ἑλενουπόλεως ... πρὸς Θεόδωρον Διάκονον Ρώμης – Περὶ βίου καὶ πολιτείας τοῦ μακαρίου Ἰωάννου Ἐπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου»).

[2] Περὶ τοῦ Ἁγίου Μελετίου βλέπε εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Φεβρουαρίου (Τόμος Βʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ ἐνταῦθα ὅτι ὁ Μαρκίων οὗτος ἦτο υἱὸς τοῦ Ἐπισκόπου τῆς Σινώπης καὶ ἐγένετο πιθανὸν καὶ ὁ ἴδιος Ἐπίσκοπος. Ὅταν ὅμως ἔγινεν αἱρετικός, ἀφωρίσθη ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν Ἐπίσκοπον πατέρα του καὶ ἔφυγεν εἰς Ρώμην, ὅπου καὶ ἀπέθανε.

[4] Ἀντίφωνον λέγεται ἓν μέλος ἢ τροπάριον, τὸ ὁποῖον ψάλλει ὁ χορός, ἔπειτα τὸ αὐτὸ ἐκεῖνο ψάλλει καὶ ὁ ἕτερος χορὸς μὲ τὸν αὐτὸν ἦχον, ὅπως εἶναι πολλὰ τοιαῦτα εἰς τὴν Ἐκκλησίαν μας. Λέγουσι δὲ ὅτι ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος παρέδωκεν ἀπ’ ἀρχῆς εἰς τοὺς Χριστιανοὺς τῆς Ἀντιοχείας νὰ τὰ ψάλλωσιν, οὐχὶ κατ’ ἐπίνοιαν ἰδίαν, ἀλλὰ διότι εἶδεν ἀποκάλυψιν, εἰς τὴν ὁποίαν ἵσταντο οἱ Ἅγγελοι εἰς δύο χοροὺς καὶ ἔψαλλον ὕμνον εἰς τὴν Ἁγίαν Τριάδα καὶ ὅ,τι ἔλεγεν ὁ εἷς χορὸς τῶν Ἀγγέλων, αὐτὸ ἀπεκρίνετο καὶ ὁ ἄλλος· διατηρεῖται δὲ ἡ τοιαύτη συνήθεια, ἡ ἁγία καὶ ἐπαινετή, μέχρι τῆς σήμερον.

[5] Ἡ Οὐαλεντινούπολις ἦτο πόλις κειμένη ἐπὶ τῶν ὀρέων τῆς Γιλβέας.

[6] Περὶ τῆς Ἐφέσου βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελ. 185-186.

[7] Οὗτος ἑορτάζεται κατὰ τὴν δʹ (4ην) Φεβρουαρίου (βλέπε Τόμον Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[8] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιόκ-Σούν.

[9] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Γιαρμπούζ.

[10] Ἡ Πιτυοῦς ἦτο πόλις μεγάλη ἄλλοτε, τότε δὲ κατερειπωμένη κειμένη εἰς τὸ βάθος τοῦ Εὐξείνου Πόντου παρὰ τοὺς πρόποδας τοῦ Καυκάσου, εἰς τὰ ἔσχατα δηλαδὴ ὅρια τοῦ Βυζαντινοῦ Κράτους περιστοιχιζομένη ἀπὸ ἀγρίους καὶ βαρβάρους εἰδωλολάτρας.

[11] Δύο ἀρχαιόταται πόλεις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Καππαδοκίας ἔφερον τὸ ὄνομα Κόμανα, ἡ μία τῆς ἄνω Καππαδοκίας καὶ ἡ ἑτέρα τῆς Καππαδοκίας τοῦ Πόντου ἡ δευτέρα ὑπῆρξε ἀποικία τῆς πρώτης. Ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἐτελεύτησεν εἰς τὰ Ποντικὰ Κόμανα, εἰς τὰ ὁποῖα σῴζεται ἄχρι τοῦ νῦν ὁ τάφος του. Ταῦτα μετωνομάσθησαν ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιουμενέκ, εὑρίσκονται δὲ πλησίον τῆς Τουρκικῆς πόλεως Τοκάτ.

[12] Βλέπε αὐτοὺς ὀνομαστὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 390.