Τῇ ΙΓ’ (13ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν ΙΩΑΝΝΟΥ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου.

Ἰδὼν ὁ Θεόφιλος ὅτι ἡ ὑπόθεσις ἀπέβη κατὰ τῆς κεφαλῆς του, ὡς πονηρότατος καὶ ἐξαγοραστὴς τοῦ καιροῦ, ἤνοιξε τους θησαυρούς, τοὺς ὁποίους εἶχεν ἐξ ἀδικιῶν, καὶ πρῶτον μὲν ἐδωροδόκησε τὸν ἀπεσταλμένον, διὰ νὰ μὴ τὸν ἐνοχλήσῃ εἰς τὴν ὁδόν, οὐδὲ νὰ τὸν βιάζῃ. Ἔπειτα δὲ ἐσκέφθη νὰ ἀγοράσῃ καὶ διάφορα δῶρα καὶ ἀρωματικά, νὰ φιλοδωρήσῃ μὲ ἐκεῖνα τὸν βασιλέα καὶ τοὺς δικαστάς, διότι ἐγνώριζεν, ὅτι τὰ δῶρα, κατὰ τὴν Γραφήν, τυφλοῦσι τοὺς ὀφθαλμοὺς τῶν κριτῶν. Οἱ Ἀρχιερεῖς λοιπὸν τοῦ Πάπα συνήχθησαν εἰς τὴν Ρώμην καὶ ἀνέμενον δευτέραν ἐπιστολὴν διὰ νὰ ἀποφασίσουν ποίαν ἡμέραν θὰ ἀναχωρήσωσι· διότι δὲν τοὺς ἐφαίνετο καλὸν νὰ ὑπάγωσιν εἰς ξένον τόπον, νὰ μένωσι πολὺν καιρόν. Κατ’ ἐκείνας τὰς ἡμέρας ἠκούσθη λόγος ψευδὴς εἰς τὴν ἀκοὴν τοῦ Θεοφίλου, ὅτι ὁ μέγας Χρυσόστομος συνεχώρησε τὸν Διόσκορον καὶ τοὺς ἀδελφοὺς αὐτοῦ μετὰ τῶν ἄλλων πεντήκοντα ἀκολούθων αὐτῶν καὶ ὅτι τοὺς ἔδωκεν ἄδειαν νὰ λειτουργῶσι. Τοῦτο μαθὼν ὁ Θεόφιλος ἐχάρη τὰ μέγιστα, ὡς νὰ εὗρεν αἰτίαν νὰ ἐκδικηθῇ τὸν Ἅγιον· ἐμβὰς δὲ εἰς πλοῖον, διῆλθε καὶ ἀπὸ τὴν νῆσον Κύπρον, διὰ νὰ ἐξαπατήσῃ τὸν τότε Ἀρχιεπίσκοπον τῆς Κύπρου Ἅγιον Ἐπιφάνιον καὶ νὰ τὸν πείσῃ νὰ ὑπάγωσιν ὁμοῦ εἰς Κωνσταντινούπολιν. Οὗτος δὲ ὁ Ἅγιος Ἐπιφάνιος ἦτο ἄνθρωπος οὐχὶ τόσον πεπαιδευμένος, ἀλλ’ ὅμως ἐνάρετος, ἁπλοῦς καὶ ἀπονήρευτος. Ἠπάτησε δὲ αὐτὸν μὲ πονηρίαν ὁ Θεόφιλος, ὅτι πρέπει νὰ ὑπάγῃ εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, ἵνα καθαιρέσῃ τὸν Χρυσόστομον ὡς ὠριγενιστήν.

Ταῦτα ἀκούσας ὁ Ἐπιφάνιος ἐπίστευσεν εἰς τὸν υἱὸν τοῦ ψεύδους Θεόφιλον· ὅθεν ἔγραψεν μὲ τὴν Σύνοδόν του εἰς τὸν Χρυσόστομον νὰ ἀναθεματίσῃ τὸν Ὠριγένην καὶ τὰ βιβλία του. Ὁ δὲ Ὠριγένης ἦτο Ἀλεξανδρεὺς παλαιὸς καὶ μέγας φιλόσοφος κατὰ τὸν καιρὸν τοῦ Διοκλητιανοῦ, ὁ ὁποῖος ἔγραψε πολλὰ βιβλία καὶ ἐξηγήσεις τῆς Παλαιᾶς καὶ Νέας Γραφῆς. Μεταξὺ τῶν βιβλίων του ὅμως εὑρέθησαν καὶ πολλαὶ κακοδοξίαι, διότι ἔλεγεν, ὅτι ἡ κόλασις ἔχει τέλος, ὅτι οἱ δαίμονες μέλλουσι νὰ γίνωσι πάλιν Ἄγγελοι, ὅτι ὑπάρχει μετεμψύχωσις. Ἐπρέσβευε προΰπαρξιν τῶν ψυχῶν, ἤτοι ὅτι αἱ ψυχαὶ εἶναι ὅλαι δεδημιουργημέναι ἀπὸ τοῦ Θεοῦ καὶ μένουσιν εἰς τόπον ὡρισμένον· ὅταν δὲ συλληφθῇ τὸ βρέφος εἰς τὴν κοιλίαν τῆς γυναικός, ἐμβαίνει μία ψυχὴ ἀπ’ ἐκείνας· ὅτι εἰς τὴν Δευτέραν Παρουσίαν τοῦ Χριστοῦ αἱ ψυχαὶ δὲν ἀνίστανται μὲ τὸ σῶμα τοῦτο, ἀλλὰ μὲ ἕτερον, ὅτι ὁ Ἀδὰμ πρὸ τῆς παρακοῆς ἦτο ἀσώματος.


Ὑποσημειώσεις

[1] Εἰς τὸν ἐν τῷ «Νέῳ Θησαυρῷ» Βίον τοῦ Ἁγίου, καθὼς καὶ ἐν τῷ Συναξαρίῳ τῶν Μηναίων, γράφεται ἐνταῦθα ὅτι οὗτος μετέβη καὶ συνεπλήρωσε τὰς σπουδάς του εἰς τὰς Ἀθήνας, ἡ περικοπὴ ὅμως αὕτη ἀπηλείφθη, διότι οὔτε ὁ Παλλάδιος, οὔτε ὁ Νικόδημος, οὔτε ἄλλος τις ἱστορικὸς ἀναφέρει ὅτι ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἦλθε χάριν σπουδῶν εἰς τὰς Ἀθήνας. (Τὸν ὑπὸ τοῦ Παλλαδίου συγγραφέντα Βίον τοῦ θείου Χρυσοστόμου βλέπε ἐν τῇ Patrologia Graeca τοῦ Ἀββᾶ Migne τόμ. 47 στ. 5, ὑπὸ τὸν τίτλον «Διάλογος ἱστορικὸς Παλλαδίου Ἐπισκόπου Ἑλενουπόλεως ... πρὸς Θεόδωρον Διάκονον Ρώμης – Περὶ βίου καὶ πολιτείας τοῦ μακαρίου Ἰωάννου Ἐπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου»).

[2] Περὶ τοῦ Ἁγίου Μελετίου βλέπε εἰς τὴν ιβʹ (12ην) Φεβρουαρίου (Τόμος Βʹ) τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[3] Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ ἐνταῦθα ὅτι ὁ Μαρκίων οὗτος ἦτο υἱὸς τοῦ Ἐπισκόπου τῆς Σινώπης καὶ ἐγένετο πιθανὸν καὶ ὁ ἴδιος Ἐπίσκοπος. Ὅταν ὅμως ἔγινεν αἱρετικός, ἀφωρίσθη ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν Ἐπίσκοπον πατέρα του καὶ ἔφυγεν εἰς Ρώμην, ὅπου καὶ ἀπέθανε.

[4] Ἀντίφωνον λέγεται ἓν μέλος ἢ τροπάριον, τὸ ὁποῖον ψάλλει ὁ χορός, ἔπειτα τὸ αὐτὸ ἐκεῖνο ψάλλει καὶ ὁ ἕτερος χορὸς μὲ τὸν αὐτὸν ἦχον, ὅπως εἶναι πολλὰ τοιαῦτα εἰς τὴν Ἐκκλησίαν μας. Λέγουσι δὲ ὅτι ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος παρέδωκεν ἀπ’ ἀρχῆς εἰς τοὺς Χριστιανοὺς τῆς Ἀντιοχείας νὰ τὰ ψάλλωσιν, οὐχὶ κατ’ ἐπίνοιαν ἰδίαν, ἀλλὰ διότι εἶδεν ἀποκάλυψιν, εἰς τὴν ὁποίαν ἵσταντο οἱ Ἅγγελοι εἰς δύο χοροὺς καὶ ἔψαλλον ὕμνον εἰς τὴν Ἁγίαν Τριάδα καὶ ὅ,τι ἔλεγεν ὁ εἷς χορὸς τῶν Ἀγγέλων, αὐτὸ ἀπεκρίνετο καὶ ὁ ἄλλος· διατηρεῖται δὲ ἡ τοιαύτη συνήθεια, ἡ ἁγία καὶ ἐπαινετή, μέχρι τῆς σήμερον.

[5] Ἡ Οὐαλεντινούπολις ἦτο πόλις κειμένη ἐπὶ τῶν ὀρέων τῆς Γιλβέας.

[6] Περὶ τῆς Ἐφέσου βλέπε ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελ. 185-186.

[7] Οὗτος ἑορτάζεται κατὰ τὴν δʹ (4ην) Φεβρουαρίου (βλέπε Τόμον Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»).

[8] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιόκ-Σούν.

[9] Αὕτη νῦν καλεῖται ὑπὸ τῶν Τούρκων Γιαρμπούζ.

[10] Ἡ Πιτυοῦς ἦτο πόλις μεγάλη ἄλλοτε, τότε δὲ κατερειπωμένη κειμένη εἰς τὸ βάθος τοῦ Εὐξείνου Πόντου παρὰ τοὺς πρόποδας τοῦ Καυκάσου, εἰς τὰ ἔσχατα δηλαδὴ ὅρια τοῦ Βυζαντινοῦ Κράτους περιστοιχιζομένη ἀπὸ ἀγρίους καὶ βαρβάρους εἰδωλολάτρας.

[11] Δύο ἀρχαιόταται πόλεις τῆς ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ Καππαδοκίας ἔφερον τὸ ὄνομα Κόμανα, ἡ μία τῆς ἄνω Καππαδοκίας καὶ ἡ ἑτέρα τῆς Καππαδοκίας τοῦ Πόντου ἡ δευτέρα ὑπῆρξε ἀποικία τῆς πρώτης. Ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἐτελεύτησεν εἰς τὰ Ποντικὰ Κόμανα, εἰς τὰ ὁποῖα σῴζεται ἄχρι τοῦ νῦν ὁ τάφος του. Ταῦτα μετωνομάσθησαν ὑπὸ τῶν Τούρκων Κιουμενέκ, εὑρίσκονται δὲ πλησίον τῆς Τουρκικῆς πόλεως Τοκάτ.

[12] Βλέπε αὐτοὺς ὀνομαστὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 390.